Tin Khu Vực 
Tạo nền tảng an ninh năng lượng lâu dài
Tại Hội nghị tổng kết công tác ngành Công Thương năm 2025, giai đoạn 2021 - 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 do Bộ Công Thương do Bộ Công Thương tổ chức, Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng đã trình bày tham luận với chủ đề: “Công tác xây dựng thể chế nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2050”.
Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng trình bày tham luận.
Theo Cục trưởng Cục Điện lực, an ninh năng lượng quốc gia là một trong những trụ cột quan trọng, góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển bền vững đất nước; gắn chặt với an ninh quốc phòng và đời sống của Nhân dân.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp; xu hướng chuyển dịch năng lượng diễn ra mạnh mẽ; yêu cầu phát triển năng lượng xanh, giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu ngày càng cấp bách, thì việc xây dựng và hoàn thiện thể chế năng lượng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
“Trên thế giới, quá trình chuyển dịch năng lượng đã và đang diễn ra sâu rộng với xu hướng giảm dần nhiên liệu hóa thạch, gia tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo, phát triển công nghệ lưu trữ năng lượng, lưới điện thông minh và hydrogen. Tuy nhiên, biến động giá nhiên liệu, xung đột địa chính trị, thiên tai cực đoan vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn đối với an ninh năng lượng toàn cầu nói chung và của Việt Nam nói riêng”, Cục trưởng Phạm Nguyên Hùng nhấn mạnh.
Lãnh đạo Cục Điện lực cho hay, quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam đang đặt ra những thách thức to lớn trong thời gian tới. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; và gần đây nhất là Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó đặt ra các mục tiêu cụ thể về phát triển năng lượng tái tạo, thúc đẩy chuyển dịch năng lượng xanh, sạch, giảm dần tỷ trọng năng lượng hóa thạch.
Chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh, sạch là xu thế tất yếu, khách quan và không thể đảo ngược trên thế giới, xuất phát từ thực tế các nguồn nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ, khí đốt, than đá ngày càng cạn kiệt; biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khó dự báo, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Sự tiến bộ của khoa học, công nghệ và quy mô đầu tư ngày càng lớn đã khiến chi phí sản xuất điện từ các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời ngày càng giảm, từng bước nâng cao khả năng cạnh tranh so với các nguồn điện truyền thống.
Theo Cục trưởng Cục Điện lực, Việt Nam đã sớm nắm bắt xu thế này và đưa chuyển dịch năng lượng vào định hướng phát triển ngành điện, năng lượng thông qua việc ban hành nhiều chủ trương, chiến lược, quy hoạch quan trọng như Nghị quyết 55, Nghị quyết 70; cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; Tuyên bố thiết lập Quan hệ Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP); Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu; Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia và Quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng, cùng nhiều văn bản liên quan khác…
Thúc đẩy chuyển dịch năng lượng
Thực tiễn cho thấy, thể chế và chính sách là yếu tố quyết định sự thành công của phát triển năng lượng. Trong giai đoạn vừa qua, hệ thống pháp luật về năng lượng đã từng bước được hoàn thiện. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những điểm chưa đồng bộ, chưa theo kịp yêu cầu phát triển mới của đất nước, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, lưu trữ điện năng, thị trường điện cạnh tranh và cơ chế huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội.
Trong giai đoạn 2026 - 2030, yêu cầu cấp thiết đặt ra là tiếp tục hoàn thiện thể chế năng lượng theo hướng ổn định, đồng bộ, minh bạch, khả thi; tạo nền tảng vững chắc cho bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia lâu dài, hướng tới tầm nhìn đến năm 2050.
Để thực hiện hiệu quả các định hướng nêu trên trong thời gian tới, Cục trưởng Cục Điện lực kiến nghị, cần hoàn thiện khung pháp lý về năng lượng theo hướng đồng bộ, hiện đại; rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực và các văn bản liên quan; thống nhất hệ thống pháp luật về đầu tư, quy hoạch, môi trường, đất đai, xây dựng, thể chế hóa đầy đủ các nội dung của Quy hoạch năng lượng quốc gia và Quy hoạch điện lực, bảo đảm tính ổn định, minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư.
Xây dựng lộ trình rõ ràng, khả thi cho các cấp độ thị trường điện; hoàn thiện thể chế giá điện theo nguyên tắc thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Hoàn thiện thể chế về đầu tư, tài chính, tín dụng, khuyến khích xã hội hóa, thúc đẩy hợp tác công tư; phát triển các công cụ tài chính xanh, tạo điều kiện huy động hiệu quả các nguồn vốn trong nước và quốc tế cho các dự án năng lượng chiến lược.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát; nâng cao năng lực xây dựng và thực thi chính sách của các cơ quan quản lý nhà nước; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, điều hành ngành năng lượng và hệ thống điện quốc gia.
Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng đánh giá, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài. Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách là giải pháp then chốt, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để phát triển ngành năng lượng Việt Nam theo hướng bền vững, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn tới.
"Khi chúng ta phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng hai con số. Tôi tin tưởng rằng, với những định hướng và giải pháp nêu trên, ngành năng lượng Việt Nam sẽ được chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng xanh, sạch và bền vững” - Cục trưởng Cục Điện lực kỳ vọng.
Hoàn thiện thể chế năng lượng được xác định là giải pháp then chốt, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong dài hạn. Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng và yêu cầu tăng trưởng mới, việc xây dựng khung pháp lý đồng bộ, minh bạch sẽ tạo nền tảng vững chắc cho phát triển ngành năng lượng Việt Nam bền vững, hiện đại.
