Nga có thể tiếp tục cuộc chiến ở Ukraine trong bao lâu?

Mặc dù, đồng rúp đã trở thành một loại tiền tệ có thể chuyển đổi một phần sau khi Moscow bắt đầu cuộc xung đột ở Ukraine, và do đó, tỷ giá hối đoái phải được xử lý cẩn thận. Tổng doanh thu của chính phủ Nga cho năm 2022 là 27,77 nghìn tỷ rúp (khoảng 409,68 tỷ USD) và tổng chi tiêu là 31,11 nghìn tỷ rúp (gần 459 tỷ USD).

Tuy nhiên, ngân sách ban đầu của chính phủ chiếm 25 nghìn tỷ rúp (368,81 tỷ USD) doanh thu và chỉ 23,78 nghìn tỷ rúp (350,81 tỷ USD) chi tiêu. Do đó, khoản chi tiêu bổ sung và ngoài kế hoạch của năm 2022 là 7,33 nghìn tỷ rúp, tương đương 107 tỷ USD, và một phần không xác định của số tiền này, có lẽ nằm trong khoảng từ 3 nghìn tỷ đến 4 nghìn tỷ rúp (44 tỷ USD đến 59 tỷ USD), thuộc về ngân sách quốc phòng, an ninh quốc gia và thực thi pháp luật. Trong khi đó, 2,77 nghìn tỷ rúp ($40,86 tỷ) doanh thu bổ sung đến từ việc tăng thuế đối với Gazprom và Quỹ tài sản quốc gia Nga.

Kế hoạch ngân sách của chính phủ Nga cho năm 2023 ước tính doanh thu là 26,13 nghìn tỷ rúp (385,48 tỷ USD) và 29,06 nghìn tỷ rúp (428,71 tỷ USD) cho chi tiêu. Phần chi tiêu quốc phòng được lên kế hoạch vượt quá 5 nghìn tỷ rúp (gần 74 tỷ USD) và phần ngân sách dành riêng cho an ninh quốc gia và thực thi pháp luật được lên kế hoạch vượt quá 4,4 nghìn tỷ rúp (64,9 tỷ USD). Những số liệu này được cập nhật từ ước tính ban đầu lần lượt là 3,47 nghìn tỷ rúp (51,19 tỷ USD) và 2,97 nghìn tỷ rúp (43,82 tỷ USD).

Tuy nhiên, kế hoạch ngân sách hiện tại chưa phải là kế hoạch cuối cùng và có thể sẽ được sửa đổi trong suốt năm 2023. Do đó, nếu chi phí ước tính trước mắt cho cuộc chiến Ukraine trong giai đoạn 2022–2023 tăng từ 5 nghìn tỷ rúp (gần 74 tỷ USD) lên 8,3 nghìn tỷ rúp (122,4 tỷ USD) ) kể từ tháng 11 năm 2022 giờ đây chắc chắn vượt quá 10 nghìn tỷ rúp (147,5 tỷ USD) và hứa hẹn sẽ còn tăng hơn nữa.

Tuy nhiên, tất cả hàng nghìn tỷ rúp bổ sung này vào năm 2022 đã không dẫn đến sự gia tăng đáng kể trong sản xuất vũ khí. Chẳng hạn, tổng tỷ lệ sản xuất ở Nga trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 11/2022 là 99,2% so với cùng kỳ năm 2021. Ngay cả khi việc sản xuất phương tiện vận tải, bao gồm tất cả các loại máy bay và tàu thuyền, trừ ô tô, đã tăng thêm 16,5% vào tháng 11/2022 so với tháng 11/2021 và 18% so với tháng 10/2022. Tổng chỉ số sản xuất ngành sản xuất phương tiện vận tải từ tháng 1 đến tháng 11/2022 bằng 98% so với tháng 1 đến tháng 11/2021.

Mặc dù vậy, một số chỉ số đã chứng minh sự gia tăng đáng kể trong sản xuất và có liên quan đến ngành công nghiệp quốc phòng: từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2021, sản xuất máy tính, thiết bị điện tử và quang học là 104% và sản xuất máy móc và thiết bị không được chỉ định là 102,9 % giá trị sản xuất cùng kỳ năm 2021. Riêng năm 2022, mức tăng của ngành sản xuất ra-đa, phần cứng định vị và thiết bị vô tuyến điện là 117,6% (tính bằng rúp); cho sản xuất máy tính và các bộ phận của chúng là 148,1% (tính bằng rúp); và đối với sản xuất thiết bị bán dẫn là 113,2% so với cùng kỳ năm 2021.

Tuy nhiên, sản xuất điện ở Nga chỉ đạt 100,8% (tính bằng tỷ kilowatt mỗi giờ) vào năm 2021, điều này cũng xác nhận giả định rằng không có sự gia tăng đáng kể nào trong hoạt động sản xuất vũ khí của Nga vào năm 2022.

Hơn nữa, ít nhất một trong những tập đoàn quốc phòng hàng đầu của nhà nước Nga, Roscosmos, đã xác nhận rằng họ đã không thực hiện đầy đủ các hợp đồng vào năm 2022. Điều này phản ánh quan điểm cho rằng việc tăng cường sản xuất vũ khí vẫn là thách thức đối với chính quyền Nga. Bất chấp những sự thật này, Điện Kremlin đang cố gắng giải quyết vấn đề này bằng mọi giá. Và phương án chính được xem xét ở đây là, vào năm 2023, sử dụng các kho chứa linh kiện và vật liệu nhằm mục đích sản xuất vũ khí vào năm 2024–2025.

Theo truyền thống, ngành công nghiệp quốc phòng Nga tạo ra những kho dự trữ như vậy trước khi các hợp đồng vũ khí dài hạn bắt đầu. Do đó, ngành công nghiệp quốc phòng Nga có thể sản xuất càng nhiều vũ khí càng tốt vào năm 2023, thay vì tuân thủ công việc đã lên kế hoạch trước đó cho giai đoạn 2023–2025. Kết quả trước mắt sẽ là lạm phát cộng thêm chi phí, với triển vọng không thể tránh khỏi là lạm phát hơn nữa và sản lượng giảm trong những năm tới, điều đó có nghĩa là vũ khí trung bình được sản xuất hàng năm sẽ giữ nguyên hoặc giảm.

Một thách thức nghiêm trọng khác đến từ sự thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng trong ngành công nghiệp quốc phòng của Nga, ước tính chính thức là 400.000 công nhân và kỹ sư. Nhằm giảm bớt thách thức này, ban quản lý của tất cả các nhà máy quốc phòng có quyền lựa chọn làm ngày thứ Bảy và hủy bỏ các kỳ nghỉ của nhân viên, như trường hợp của Kurganmashzavod, nhà sản xuất xe chiến đấu bọc thép bánh xích duy nhất của Nga.

Viễn cảnh không thể tránh khỏi về việc giảm chất lượng sản xuất. Tuy nhiên, một lựa chọn khác có thể xảy ra ở đây: xuất khẩu vũ khí của Nga giảm có nghĩa là các dây chuyền sản xuất có thể được sử dụng một phần để sản xuất vũ khí dành riêng cho Lực lượng Vũ trang Nga. Chẳng hạn, đến cuối tháng 11 năm 2022, xuất khẩu vũ khí của Nga đạt 8 tỷ USD. Do đó, tổng xuất khẩu vũ khí cho năm 2022 chắc chắn thấp hơn nhiều so với năm 2021, khi chúng đạt tổng trị giá 14,6 tỷ USD. Mặc dù, nguồn gia tăng này phần nào bị hạn chế khi xét đến việc 40% lượng vũ khí xuất khẩu của Nga vào năm 2022 là dành cho hàng không và 30% là vũ khí cho lực lượng mặt đất và hải quân.

Kết quả là, ngay cả khi giới lãnh đạo Nga tăng chi tiêu quốc phòng và không quan tâm đến chi phí chiến tranh ngày càng tăng, thì cơ hội thực tế để Nga cải thiện sản xuất vũ khí là rất hạn chế. Điện Kremlin phải đối mặt với tình trạng thiếu thời gian và sự bền vững kinh tế lâu dài.