Nắm vững quy định pháp lý: “Chìa khóa” thành công trong thương mại quốc tế

Rủi ro tiềm ẩn

Kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, trước các rào cản của nước ngoài DN sẽ ngày càng va chạm nhiều với các vụ kiện. Do đó, để hạn chế thấp nhất rủi ro và có thể thắng kiện khi xảy ra tranh chấp với đối tác nước ngoài, điều cần thiết là các doanh nghiệp cần trang bị kiến thức luật pháp quốc tế, kinh nghiệm tham gia và xử lý các vụ tranh chấp.

Doanh nghiệp cần nắm vững các quy định pháp lý trước khi ký kết hợp tác

Việt Nam đã từng xảy ra rất nhiều vụ tranh chấp thương mại với đối tác nước ngoài. Điển hình như vụ Petrovietnam (PVN) thắng kiện khi vướng vào tranh chấp quốc tế về ưu đãi thuế theo hợp đồng phân chia sản phẩm liên quan đến một mỏ dầu khí ngoài khơi Việt Nam. Để giải quyết vấn đề này, PVN và nguyên đơn đã đưa vụ việc ra trọng tài quốc tế.

Trong quá trình cân nhắc vấn đề để đưa ra phán quyết, Hội đồng Trọng tài nhất trí với quan điểm của PVN, trong vụ tranh chấp này, các nguyên đơn không thể được hưởng các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp vì các ưu đãi thuế đó chưa từng được các bên đàm phán và không hề được các cơ quan chức năng Việt Nam phê duyệt. Hội đồng Trọng tài đã bác bỏ toàn bộ các yêu cầu khởi kiện chống lại PVN và buộc các nhà thầu nguyên đơn phải bồi hoàn toàn bộ phần phí trọng tài mà PVN đã ứng trước.

Ông Lê Huy Tiến - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất giày dép Huy Hoàng - cho biết, một trong những vấn đề thường xảy ra khi ký kết hợp đồng thương mại với đối tác nước ngoài là việc giao hàng không đúng hẹn và chất lượng không đúng yêu cầu. Đối với những vấn đề nhỏ thường các DN sẽ báo trước cho đối tác hoặc tự xử lý bằng thương lượng.

Ông Tiến khuyến cáo, các DN cần lưu ý khi làm việc với các đối tác phía Trung Quốc và Hàn Quốc, vì nhiều trường hợp đã bị ngừng hợp đồng giữa chừng, thậm chí cắt ngang, không thương lượng do lỗi hàng hóa, hoặc một lý do khách quan nào đó. Nhiều DN vì ngại mất thời gian kiện tụng nên đành buông xuôi, gây thiệt hại rất lớn.

Nâng cao kiến thức pháp luật

Các FTA, và mới đây nhất là RCEP được ký kết, mở ra rất nhiều cơ hội hợp tác quốc tế đối với các DN trong nước, tuy nhiên theo các chuyên gia, cùng với cơ hội, DN Việt đã và đang đối mặt nhiều tranh chấp có tính quốc tế với các đối thủ cạnh tranh. Một trong nhiều giải pháp căn cơ, thường sử dụng để giải quyết tranh chấp là dùng trọng tài quốc tế. Vấn đề đặt ra là, làm sao để DN hạn chế thấp nhất những rủi ro về mặt pháp lý khi xảy ra tranh chấp trong quá trình ký kết hợp đồng thương mại với đối tác.

Nhận định về vấn đề này, luật sư Trần Xuân Tiền - Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội - cho hay: Hiện nhận thức của DN Việt Nam về kiến thức pháp luật khi ký kết hợp đồng với đối tác còn hạn chế, do chưa quen sử dụng các dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, thiếu người hướng dẫn, tư vấn về luật pháp quốc tế, trọng tài quốc tế. Do vậy, trong rất nhiều trường hợp khi DN Việt Nam đi kiện những sự vụ có tính quốc tế thì thường bỏ lơ trọng tài quốc tế, đến khi có phán quyết xảy ra thì hậu quả rất nghiêm trọng, thường gây bất lợi cho DN trong nước.

Để hạn chế rủi ro khi xảy ra tranh chấp trong quá trình ký kết hợp đồng, theo luật sư Tiền, bản thân các DN phải chủ động tìm hiểu các vụ kiện, tranh chấp thương mại để nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm cho chính mình. Thêm vào đó, mỗi DN cần chú trọng tìm hiểu rõ và chính xác mọi thông tin của đối tác về mặt pháp lý, năng lực tài chính, yêu cầu về chất lượng sản phẩm… để quá trình giao kết hợp đồng đảm bảo đúng pháp luật, hài hòa lợi ích.

Đặc biệt, các DN cần quan tâm đến vấn đề soạn thảo hợp đồng sao cho đầy đủ, chặt chẽ, làm cơ sở để các bên tôn trọng, thực hiện đúng cam kết cũng là căn cứ để giải quyết tranh chấp phát sinh (nếu có). Sử dụng hợp đồng mẫu trong các giao dịch thương mại quốc tế là một trong những giải pháp giúp cân bằng lợi ích của các bên.