Mặt hàng phân bón và máy nông nghiệp chính thức chịu thuế VAT 5%

Trước đó, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại Tổ, tại Hội trường về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) (sửa đổi). Trên cơ sở tổng hợp ý kiến thảo luận của các vị ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan khẩn trương rà soát, nghiên cứu để giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2024 và trình Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận, cho ý kiến.

Tại Kỳ họp thứ 8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu giải trình đã tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật. Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương và 17 điều.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh:QH

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, liên quan đến Điều 5 quy định về đối tượng không chịu thuế, có ý kiến nhất trí với khoản 1 Điều 5 dự thảo Luật và cho rằng, việc cho phép không nộp thuế GTGT đầu ra nhưng lại được khấu trừ thuế GTGT đầu vào là không đúng nguyên tắc của thuế GTGT.

Theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, trên thực tế, chính sách này đến nay không còn phù hợp và cần thiết do các doanh nghiệp đã chuyển sang sử dụng hoá đơn điện tử, Cơ quan thuế đã có thể nâng cao chất lượng kiểm soát và khắc phục tình trạng gian lận hoá đơn.

Đặc biệt, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về điều kiện để được hoàn thuế, trong đó người mua chỉ được hoàn thuế trong trường hợp “người bán đã kê khai, nộp thuế GTGT theo quy định đối với hóa đơn đã xuất cho cơ sở kinh doanh đề nghị hoàn thuế”, tạo căn cứ pháp lý cho cơ quan thuế chỉ giải quyết hồ sơ hoàn thuế khi bên bán đã kê khai và nộp tiền vào ngân sách nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh phát biểu tại phiên họp. Ảnh:QH

“Do đó, sẽ không xảy ra trường hợp hoàn thuế cho các hoá đơn giả khi không có giao dịch và không có số thuế đầu vào đã được nộp vào ngân sách”- ông Lê Quang Mạnh khẳng định.

Đặc biệt, liên quan đến quy định về thuế suất tại Điều 9, nhiều ý kiến đại biểu thống nhất áp thuế suất 5% đối với phân bón; có ý kiến đề nghị áp dụng thuế suất 0% hoặc 1%, 2%; có ý kiến đề nghị đánh giá toàn diện tác động của quy định này đối với nông dân và sản xuất nông nghiệp, thuỷ sản; có ý kiến lo ngại về khả năng doanh nghiệp trục lợi chính sách, nâng giá bán làm ảnh hưởng đến nông dân.

Giải trình và làm rõ vấn đề trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết: Về ý kiến đề xuất đưa phân bón vào diện áp dụng thuế suất GTGT 0% (hoặc 1%, 2%): Đúng như ý kiến của ĐBQH, nếu quy định phân bón áp dụng thuế suất 0% sẽ bảo đảm lợi ích cho cả doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước và doanh nghiệp nhập khẩu vì đều được hoàn thuế GTGT đầu vào đã nộp và không phải nộp thuế GTGT đầu ra.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, hàng năm Nhà nước sẽ phải bỏ ra ngân sách để hoàn thuế cho các doanh nghiệp. Ngoài yếu tố bất cập đối với ngân sách nhà nước, việc áp dụng thuế suất 0% đối với phân bón là trái với với nguyên tắc, thông lệ của thuế GTGT là thuế suất 0% chỉ áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ xuất khẩu, không áp dụng với tiêu dùng trong nước.

Việc áp dụng theo hướng này sẽ phá vỡ tính trung lập của chính sách thuế, tạo tiền lệ xấu và không công bằng với các ngành sản xuất khác. Theo giải trình của cơ quan soạn thảo, việc quy định thêm mức thuế suất 2% sẽ phải kết cấu lại Luật Thuế GTGT như thiết kế khoản riêng về mức thuế suất, bổ sung quy định hoàn thuế GTGT đối với trường hợp này. Việc quy định thuế suất 1% hoặc 2% đối với phân bón cũng không phù hợp với mục tiêu cải cách thuế GTGT là giảm bớt số lượng các mức thuế suất, không gia tăng số lượng các mức thuế suất so với quy định hiện hành như đã được giải trình với các đại biểu Quốc hội.

Phân bón và máy nông nghiệp chính thức chịu thuế VAT 5%

Trên cơ sở ý kiến của ĐBQH, tại Báo cáo số 1035/BC-UBTVQH15 ngày 28/10/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giải trình, báo cáo về tác động đối với việc chuyển mặt hàng phân bón từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%. Chính phủ cũng đã có Công văn số 692/CP-PL bổ sung giải trình và cung cấp số liệu minh chứng cụ thể.

“Qua tổng hợp ý kiến cho thấy, 72,67% tổng số đại biểu Quốc hội cho ý kiến tán thành với đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ theo hướng quy định thuế suất 5% đối với mặt hàng phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản”- ông Lê Quang Mạnh cho hay.

Như vậy, với tỷ lệ 84,97% đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Theo đó, mặt hàng phân bón và máy móc phục vụ nông nghiệp sẽ chính thức áp thuế 5% (khoản 2, Điều 9).