Lực lượng lao động tiếp tục tăng theo đà hồi phục

Nhiều chuyển biến tích cực

Tại buổi họp báo tình hình lao động việc làm quý IV và năm 2020 ngày 6/1, ông Phạm Quang Vinh – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và đầu tư) – cho rằng, đại dịch Covid-19 khiến thị trường lao động Việt Nam gặp nhiều sóng gió với hàng triệu người lao động bị ảnh hưởng tiêu cực do mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,…

Lần đầu tiên trong 10 năm qua, nền kinh tế Việt Nam chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về số người tham gia thị trường lao động và số người có việc làm. Thu nhập bình quân của người lao động cũng theo đó bị thâm hụt. Các chỉ tiêu về tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ thiếu việc làm và tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức đều tăng cao trái ngược hẳn với xu thế giảm trong các năm gần đây. Tuy nhiên, với quyết tâm của Chính phủ và sự đồng lòng gắng sức của nhân dân, tình hình lao động việc làm trong những tháng cuối năm 2020 đã được cải thiện đáng kể. Kết quả này góp phần vừa thực hiện mục tiêu phòng chống dịch vừa đảm bảo tăng trưởng kinh tế và phát triển đất nước.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tính đến tháng 12/2020, cả nước có 32,1 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19 bao gồm người bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,… Trong đó, 69,2% người bị giảm thu nhập, 39,9% phải giảm giờ làm, nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và khoảng 14,0% buộc phải tạm nghỉ hoặc tạm ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh.

“Tuy vậy, lực lượng lao động tiếp tục tăng theo đà hồi phục của quý III/2020, nhưng vẫn chưa thể trở về trạng thái ban đầu khi chưa có dịch”, bà Vũ Thị Thu Thủy - Cục trưởng Cục Thu thập dữ liệu và ứng dụng công nghệ thông tin thống kê (Tổng cục Thống kê) - đánh giá.

Cụ thể, trong quý IV đã có 55,1 triệu lao động từ 15 tuổi trở lên, tăng 563,8 nghìn người so với quý trước, nhưng vẫn thấp hơn 860,4 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Điều này khẳng định xu hướng phục hồi của thị trường lao động sau khi ghi nhận mức giảm sâu kỷ lục vào quý II/2020.

Cũng trong quý IV, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động gần 1,2 triệu người, giảm 60,1 nghìn người so với quý trước và tăng 136,8 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 2,37%, giảm 0,13 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,33 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tính chung năm 2020, tỷ lệ này là 2,48%, cao hơn 0,31 điểm phần trăm so với năm 2019.

“Dù tăng cao hơn năm trước nhưng tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi khu vực thành thị năm 2020 đã không vượt quá 4,0%, đạt mục tiêu như Quốc hội đề ra tại Nghị quyết số 85/2019/QH-14 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020. Tuy nhiên, chỉ tiêu này cùng với chỉ tiêu tăng trưởng GDP và các chỉ tiêu cân đối vĩ mô khác có thể được xem là bằng chứng quan trọng về thành công của Chính phủ trong nỗ lực thực hiện mục tiêu kép: vừa phòng chống dịch bệnh, vừa phát triển kinh tế - xã hội”, bà Vũ Thị Thu Thủy nhấn mạnh.

Thu nhập người lao động bắt đầu tăng dịp cuối năm

Cũng theo Tổng cục Thống kê, thu nhập bình quân tháng từ công việc của người lao động quý IV/2020 đạt 5,7 triệu đồng, tăng 212.000 đồng so với quý trước và giảm 108.000 đồng so với cùng kỳ năm trước. Thông thường, nếu không có cú sốc Covid-19, thu nhập của người lao động quý IV tăng khá cao so với các quý khác. Quý IV/2019, thu nhập của người lao động là 5,8 triệu đồng, cao hơn quý III/2019 hơn 200.000 đồng và cao nhất so với các quý trong năm.

Tuy nhiên, nếu so sánh với các năm trước, thì năm 2020, trong bối cảnh ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý IV không những không duy trì được mức tăng trưởng như mọi năm mà còn giảm khá mạnh so với quý I và cùng kỳ năm trước.

Kết quả điều tra lao động việc làm các quý năm 2020 cho thấy, dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực đến người lao động trong việc tham gia thị trường lao động và tạo thu nhập từ việc làm.

Tổng cục Thống kê cho rằng, với diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, đặc biệt là biến thể mới của virus gây mức độ lây lan nhanh chóng như hiện nay, dự báo ảnh hưởng của dịch tới đời sống và sản xuất sẽ rất khó lường trong thời gian tới. Để chủ động ứng phó, thích ứng với diễn biến của tình hình dịch để vừa kiểm soát dịch vừa thúc đẩy sản xuất kinh doanh, cần thực hiện đồng bộ các chính sách, trong đó tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất; triển khai các gói hỗ trợ đặc thù, mở rộng các chương trình đào tạo hướng nghiệp phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là lao động nữ, lao động không có trình độ chuyên môn kỹ thuật…