Lộ trình hiện thực hóa điện gió ngoài khơi tại Việt Nam

Hội thảo được tổ chức bởi Viện Năng lượng - Bộ Công Thương và Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu (GWEC). Hội thảo nhằm làm rõ hơn về lộ trình phát triển, quy hoạch điện gió ngoài khơitrong Quy hoạch điện VIII; nhận diện, làm rõ và chia sẻ khuyến nghị đối với các yếu tố quan trọng trong lộ trình hiện thực hóa điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.

Cụ thể như, vấn đề cấp phép khảo sát và phát triển dự án, cơ chế chuyển dịch trước cơ chế đấu thầu, giải pháp kích hoạt nhu cầu đầu tư, hạ tầng và đấu nối lưới điện truyền tải, khả năng tham gia của doanh nghiệp trong nước vào chuỗi giá trị điện gió ngoài khơi,…

Phát biểu tại hội thảo, ông Bùi Quốc Hùng - Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cho biết, thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng về Định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030, trong đó đặt mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao - Việt Nam đang trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa mạnh mẽ và hội nhập ngày càng sâu rộng với quốc tế.

Ngành điện lực, với vai trò là một ngành cơ sở hạ tầng thiết yếu của nền kinh tế, được xác định phải đi trước một bước trong đầu tư phát triển, đảm bảo đáp ứng đủ điện năng cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đời sống người dân.

"Theo xu thế chung và cũng là đòi hỏi tất yếu của thực tiễn đặt ra, ngành điện lực cần ưu tiên phát triển theo hướng sản xuất sạch hơn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững" - ông Hùng nhấn mạnh.

Đồng thời, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cũng chỉ ra, Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định cần phát triển đột phá đối với lĩnh vực năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới, trong đó nêu rõ: “Thúc đẩy đầu tư xây dựng, khai thác điện gió, điện mặt trời và các dạng năng lượng tái tạo khác...”.

Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về Định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng xác định: “Ưu tiên sử dụng năng lượng gió và mặt trời cho phát điện. Xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hoá thạch".

Đặc biệt, tại Hội nghị COP26 tháng 11/2021 vừa qua, Việt Nam đã cam kết bằng nỗ lực trong nước và với sự hợp tác, hỗ trợ quốc tế, cùng 150 quốc gia trên thế giới cam kết đưa mức phát thải ròng về “0” vào giữa thế kỷ - năm 2050.

Theo đó, để hiện cụ thể hóa các chủ trương, định hướng lớn này, Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2045 (Quy hoạch điện VIII) đã được Bộ Công Thương xây dựng với các quan điểm, mục tiêu nhất quán thể hiện sự chuyển dịch mạnh mẽ từ các nguồn điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch truyền thống như nhiệt điện đốt than sang các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, thủy điện tích năng.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của năng lượng tái tạo trong hệ thống điện quốc gia, ông Trần Kỳ Phúc - Viện trưởng Viện Năng lượng, Bộ Công Thương cho biết, từ các chủ trương, định hướng lớn của Chính phủ, dự thảo Quy hoạch điện VIII đã được hoàn thiện, thông qua bởi Hội đồng thẩm định và đã trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4/2022 chờ phê duyệt.

Trong đó, quy hoạch phát triển năng lượng tái tạo được chú trọng, với tổng tỷ trọng công suất lắp đặt nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) trong hệ thống điện quốc gia năm 2030 đạt xấp xỉ 22%. Đặc biệt, điện gió ngoài khơi được dự kiến quy hoạch phát triển khoảng 7GW đến năm 2030; 16GW vào năm 2035 và hơn 36GW vào năm 2045.

Cũng theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có tiềm năng gió lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt khoảng gần 400GW.

Nguồn điện gió ngoài khơi được quy hoạch phát triển với quy mô lớn do có tiềm năng kỹ thuật tương đối tốt trên phạm vi các vùng lãnh hải của cả nước - theo đánh giá mới nhất lên đến trên 160GW - và đặc tính kỹ thuật vượt trội so với các nguồn điện mặt trời và điện gió trên bờ, tuy nhiên loại hình nguồn điện này chưa có kinh nghiệm phát triển ở Việt Nam.

Nhận định về vấn đề này, ông Bùi Quốc Hùng cho biết: Do tính chất đặc thù về kỹ thuật và công nghệ, quy mô đầu tư lớn, quy trình và thủ tục đầu tư phức tạp, việc hiện thực hóa lượng công suất dự kiến quy hoạch 7GW đến năm 2030 thực sự là thách thức rất lớn.

Đỡ tháo gỡ điểm nghẽn cho ngành điện gió ngoài khơi phát triển, tại hội thảo, các chuyên gia nước ngoài cũng đã đưa ra nhiều bài học nghiên cứu điển hình từ một số quốc gia, vùng lãnh thổ phát triển điện gió ngoài khơi thành công như Vương quốc Anh, Đan Mạch, Đài Loan (Trung Quốc),… đồng thời, đưa ra các khuyên nghị cho Việt Nam nhằm thúc đẩy ngành điện gió ngoài khơi phát triển hiệu quả, góp phần quan trọng đảm bảo thực hiện lộ trình tiến tới Net Zero của Việt Nam đến năm 2050.