Lỗ hổng trên thị trường năng lượng trước thềm áp dụng lệnh cấm vận dầu Nga

Tuy nhiên, cách thức hoạt động của các biện pháp đang khiến ngành năng lượng khó có phương án chuẩn bị. Các đồng minh của Ukraine đang chuẩn bị tấn công dầu mỏ của Nga với những hạn chế nghiêm ngặt nhất cho đến nay bắt đầu từ đầu tháng 12, một nỗ lực nhằm ngăn chặn dòng doanh thu từ nhiên liệu hóa thạch của Nga.

Các cuộc đàm phán bên trong chính quyền Mỹ và với các đối tác nước ngoài đang đi đến hồi kết, tạo ra sự không chắc chắn cho các thương nhân, nhà máy lọc dầu và những bên khác trên thị trường năng lượng. Thêm vào sự lo lắng, Moscow đã đe dọa sẽ đáp trả bằng cách bóp nghẹt nguồn cung cấp.Các thương nhân cho biết giá dầu thô đã tăng kể từ giữa tháng 10 và có thể sẽ tăng cao hơn nữa nếu Nga thực hiện theo lời cảnh báo đó.

Một rủi ro khác là hậu cần xuất khẩu dầu mỏ của Nga phải vật lộn để thích nghi với các lệnh trừng phạt, loại bỏ dầu thô khỏi thị trường bất kể phản ứng của Điện Kremlin. Dầu thô Brent, tiêu chuẩn dầu toàn cầu, lần đầu tiên gần 100 USD/thùng kể từ tháng 8. Nhưng các thương nhân cho biết, tác động thực sự đang thể hiện ở mức giá ngất ngưởng mà người châu Âu đang trả cho dầu diesel.

Thị trường dầu diesel đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi việc mất nguồn cung từ Nga vì châu Âu từ lâu đã phụ thuộc vào các nhà máy lọc dầu của Nga để cung cấp nhiên liệu cho nông nghiệp, công nghiệp và vận tải. Làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn, các kho dự trữ đang cạn kiệt sau hành động đình công tại các nhà máy lọc dầu của Pháp.

Josu Jon Imaz, Giám đốc điều hành của công ty năng lượng Tây Ban Nha Repsol SA, cho biết đang cạn kiệt các sản phẩm chưng cất trung gian ở châu Âu, ở một số nước châu Âu. Thời hạn đang đến gần, vào ngày 5/12, Liên minh châu Âu sẽ cấm hầu hết việc nhập khẩu dầu thô của Nga, đồng thời cấm các công ty bảo hiểm và tài trợ cho dầu mỏ của Nga ở bất kỳ đâu trên thế giới.

Cùng ngày, giới hạn do Mỹ dẫn đầu đối với dầu của Nga cũng sẽ có hiệu lực, cho phép các công ty đó tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyến hàng dầu của Nga nếu dầu thô không giao dịch trên mức giá chưa được xác định. Sau đó, vào ngày 5/2, EU áp đặt các hạn chế tương tự đối với các loại nhiên liệu tinh chế của Nga như dầu diesel và xăng, cũng phải chịu mức giá trần.

Các đề xuất phụ thuộc vào nhau. Mỹ đã thúc đẩy giới hạn cho phép dầu của Nga tiếp tục tung ra thị trường thế giới, do lo ngại rằng lệnh cấm bảo hiểm của châu Âu sẽ dẫn đến sự gia tăng giá năng lượng toàn cầu.Washington và các đồng minh đã đồng ý về việc giới hạn doanh số bán dầu của Nga và Bộ Tài chính Mỹ đã làm rõ một số chi tiết khác trong những tuần gần đây. Nhưng nhóm đang chạy đua để hoàn thành các chi tiết quan trọng - bao gồm cả mức giới hạn được đặt ra.

Ở châu Âu, ngoài các cuộc đình công tại các nhà máy lọc dầu của Pháp mới hoạt động trở lại, nhu cầu tăng lên sau khi các nhà máy đốt lò dầu để tiết kiệm tiền mua khí đốt tự nhiên. Châu lục này đang cạnh tranh để giành nguồn cung toàn cầu khan hiếm với những người mua ở Bờ Đông nước Mỹ, châu Mỹ Latinh và châu Á.

Dự trữ dầu diesel cũng thấp hơn nhiều so với mức giảm điển hình ở Mỹ, đẩy giá nhiên liệu này tăng 58% tại cảng New York trong năm qua. Tổng thống Biden đã thúc ép các nhà máy lọc dầu tăng sản lượng, trong đó giá nhiên liệu là một vấn đề nóng bỏng. Sự thiếu hụt dầu diesel nghiêm trọng nhất ở Bờ Đông, nơi đang tranh giành hàng hóa với Tây Bắc Âu. Giá ở châu Âu đã tăng 60% trong năm qua và đạt mức cao kỷ lục vào mùa xuân năm nay. Các nhà máy lọc dầu có rất ít khả năng tăng sản lượng để thay thế nhiên liệu của Nga, ngoài việc khởi động lại các nhà máy đình công ở Pháp.

Một số nhà máy, bao gồm các nhà máy lọc dầu Donges của TotalEnergies SE và các đơn vị của Exxon Mobil Corp. ở Fos-sur-Mer và Port-Jérôme-sur-Seine, đang hoạt động trở lại. Nhưng các nhà phân tích nói rằng các nhà máy sẽ phải vật lộn để bắt kịp sản lượng ước tính 25 triệu thùng bị mất.

Sự cố ngừng hoạt động đã buộc Pháp phải nhập khẩu thêm dầu diesel và làm cạn kiệt các kho dự trữ ở những nơi khác trên lục địa. Ngay cả trước các cuộc đình công, tồn kho dầu diesel ở Hà Lan, một trung tâm thương mại và lưu trữ, đã giảm 40% so với một năm trước đó.

Tuy nhiên, bằng cách hạn chế nhu cầu đối với dầu thô, các thương nhân cho biết các cuộc đình công đã giải phóng một lượng dầu có thể làm dịu thị trường khi lệnh trừng phạt có hiệu lực vào ngày 5/12. Các nhà máy lọc dầu, trạm xăng và những người mua khác đang vượt qua lệnh cấm vận, nhập khẩu thêm dầu diesel từ Ả rập Xê út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ấn Độ.

Mặc dù vậy, châu Âu đang nhập khẩu 400.000 thùng dầu diesel từ Nga mỗi ngày, cùng với 1,7 triệu thùng từ các nhà sản xuất ngoài Nga. Việc thay thế nhiên liệu của Nga sẽ rất khó khăn.Một nhà máy lọc dầu mới của Kuwait, Al Zour, có thể xuất khẩu dầu diesel sang châu Âu nếu nó đi vào vận hành hoàn toàn theo đúng lịch trình trong những tháng tới.

Tuy nhiên, châu Âu sẽ phải trả giá cao hơn các khu vực nhập khẩu khác, làm tăng thêm gánh nặng chi phí năng lượng cao đối với các doanh nghiệp và hộ gia đình.

Động cơ diesel chiếm thị phần lớn hơn trong đội xe ô tô ở châu Âu so với ở Mỹ sau khi các chính phủ thúc đẩy người lái xe sử dụng nhiên liệu này để giảm lượng khí thải carbon. Châu Âu đã thất bại trong việc nâng cấp các nhà máy lọc dầu của mình để sản xuất nhiều dầu diesel hơn và đóng cửa một số nhà máy trong đại dịch, làm gia tăng sự phụ thuộc vào Nga.

Rick Joswick, Trưởng bộ phận phân tích dầu mỏ toàn cầu tại S&P, cho biết châu Âu sẽ đối phó với lượng nhập khẩu cao hơn từ Mỹ và châu Á, đồng thời cắt giảm xuất khẩu dầu diesel sang châu Phi và châu Mỹ. Tuy nhiên, trên toàn cầu, giá sẽ vẫn ở mức cao.