Tin Khu Vực 
Mở rộng cơ hội học tập cho thanh niên vùng cao
Lạng Sơn là tỉnh miền núi, biên giới với đa số là người đồng bào dân tộc thiểu số, việc phát triển giáo dục phổ cập và đào tạo nghề là chiến lược then chốt để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ. Đặc biệt, với thanh niên dân tộc thiểu số, giáo dục nghề nghiệp không chỉ giúp ổn định sinh kế mà còn là cơ hội chuyển đổi nghề nghiệp, thu hút đầu tư và đột phá phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Theo đó, UBND tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện Kế hoạch số 191/KHUBND ngày 28/9/2023 về đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045. Trong đó, đặt chỉ tiêu tỷ lệ lao động dân tộc thiểu số được đào tạo nghề đạt 70% và phấn đấu thu hút 45-50% học sinh tốt nghiệp THCS, THPT vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp.
Đào tạo nghề công nghệ ô tô tại một trường ở Lạng Sơn. Ảnh: Anh Tuấn
Ngoài ra, chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2030 cũng bao gồm Tiểu dự án phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho người lao động vùng dân tộc thiểu số và miền núi (Dự án 5, Tiểu dự án 3), nhằm mở rộng quy mô và nâng chất lượng giáo dục nghề nghiệp, hỗ trợ kết nối việc làm cho lao động dân tộc thiểu số. Trên tinh thần đó, UBND tỉnh Lạng Sơn và các ngành chức năng đã phối hợp tổ chức đào tạo, hướng nghiệp, tư vấn việc làm cho thanh niên dân tộc thiểu số gắn kết với hướng đi tại chỗ, khởi nghiệp tư nhân, tạo sinh kế bền vững.
Tỉnh còn thực hiện xây dựng, sửa chữa, cải tạo 2 nhà lớp học mầm non, tiểu học, THCS vùng đặc biệt khó khăn tại khu vực Tràng Định và Lộc Bình. Điều này cho thấy tỉnh đang đi từ nền tảng giáo dục phổ thông để tạo "bệ phóng" cho giáo dục nghề nghiệp sau này.
Tăng cường đào tạo nghề gắn với tạo sinh kế
Song song với giáo dục phổ thông, Lạng Sơn cũng tập trung phát triển đào tạo nghề cho thanh niên dân tộc thiểu số thông qua tiểu dự án 3 - dạy nghề và giải quyết việc làm (Dự án 5). Báo cáo 6 tháng cho biết: tỉnh đã thực hiện 01 lớp đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động dân tộc thiểu số, bước đầu giúp học viên có nghề gắn với nhu cầu thị trường. Đồng thời, tỉnh cũng lên kế hoạch triển khai 04 lớp tiếp theo trong quý III/2025.
Tuy còn khiêm tốn, nhưng đây là hướng đi thiết thực, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập, giảm phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp truyền thống - một vấn đề "nút thắt" lâu nay ở vùng cao.
Song song đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Ủy ban Dân tộc, Lạng Sơn đã ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai các tiểu dự án thuộc Dự án 5 theo Quyết định 1719/QĐ-TTg. Thêm nữa, các chính sách hỗ trợ học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số nghèo học nghề, học đại học, cao đẳng sư phạm, giáo dục nội trú tiếp tục được duy trì.
Đặc biệt, tỉnh triển khai tốt chính sách hỗ trợ chi phí học nghề trình độ sơ cấp cho lao động dân tộc thiểu số, đảm bảo lồng ghép với chương trình giảm nghèo và an sinh xã hội. Chính những cam kết này là cơ sở để người trẻ dân tộc thiểu số tin tưởng lựa chọn con đường học nghề - lập thân - lập nghiệp.
Việc phát triển giáo dục và đào tạo nghề cho thanh niên dân tộc thiểu số không chỉ có ý nghĩa xã hội, mà còn là một mắt xích quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững vùng cao của tỉnh. Khi người trẻ có nghề, có thu nhập ổn định, họ sẽ ở lại xây dựng quê hương, khởi nghiệp với các mô hình nông nghiệp - dịch vụ - thương mại đặc trưng bản địa, tạo nên chuỗi giá trị bền vững tại chỗ.
Lạng Sơn đang đẩy mạnh kết nối giáo dục nghề nghiệp với các chương trình OCOP, phát triển HTX, khởi nghiệp địa phương… Học nghề không còn bó hẹp trong nhà máy, mà trở thành công cụ giúp người trẻ phát triển sinh kế từ chính đất, rừng, sản vật quê mình.
Mặc dù bước đầu đã có kết quả tích cực, nhưng việc phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng dân tộc thiểu số tại Lạng Sơn vẫn gặp không ít khó khăn như nhận thức của người dân về học nghề chưa cao, nhiều gia đình vẫn ưu tiên con em lao động sớm thay vì đi học. Cơ sở vật chất tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp chưa đồng bộ, thiếu giáo viên có kinh nghiệm thực tế vùng dân tộc. Nguồn kinh phí phân bổ cho các tiểu dự án về đào tạo nghề còn chậm, chưa đủ lực để mở rộng mô hình đào tạo tại chỗ. Do đó, cần thiết phải có thêm sự hỗ trợ từ Trung ương về ngân sách, cơ chế phối hợp ngành - địa phương, cũng như chính sách khuyến khích doanh nghiệp, HTX cùng tham gia đào tạo nghề cho lao động vùng cao.
Với các kết quả bước đầu từ Chương trình Mục tiêu quốc gia theo Quyết định 1719, đặc biệt là Dự án 5 về giáo dục - dạy nghề, Lạng Sơn đang dần tạo dựng một hệ sinh thái đào tạo nghề bền vững cho thanh niên dân tộc thiểu số. Dù còn nhiều khó khăn, nhưng chính sự đồng lòng của hệ thống chính trị và cam kết chính sách rõ ràng đang giúp từng bước mở ra con đường phát triển nhân lực, phát triển cộng đồng, phát triển bền vững tại các vùng sâu, vùng xa của tỉnh.
