Làm rõ chuyện lỗ lãi kinh doanh xăng dầu

CôngThương - Lỗ kinh doanh xăng dầu do biến động tỷ giá

Mới đây, tại cuộc họp do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng đã trả lời về lỗ lãi kinh doanh xăng dầu của Petrolimex: Tính từ năm 2008 đến nay, kinh doanh xăng dầu của Petrolimex chỉ có năm 2009 là có lãi 2.660 tỉ đồng. Còn lại, năm 2008 bị lỗ tới 11.945 tỉ đồng; năm 2010, kinh doanh xăng dầu lỗ 172 tỉ đồng. Riêng 9 tháng năm 2011 con số lỗ là 2.134 tỉ đồng. Phần lớn số lỗ của năm 2011 là do chênh lệch điều chỉnh tỷ giá.

Như vậy phải khẳng định, chênh lệch tỷ giá là khoản lỗ phát sinh không phải do chủ quan kinh doanh yếu kém của doanh nghiệp mà do chính sách điều chỉnh tỷ giá tác động gây nên khoản lỗ đó. Đây là điều các DN không mong muốn.

Mặc dù, qua kết quả kiểm tra 4 DN kinh doanh xăng dầu đầu mối, Bộ Tài chính cũng đã khẳng định, nguyên nhân gây lỗ kinh doanh xăng dầu chủ yếu do biến động tỷ giá. Nhưng với việc Bộ Tài chính giả định, nếu không có biến động tỷ giá và DN chi phí vượt định mức thì kinh doanh xăng dầu vẫn có lãi khiến cho có nhiều ý kiến nghi ngờ về việc lỗ lãi của DN.

Về vấn đề này, Bộ Công Thương đã khẳng định, trong quá trình tham mưu điều hành giá điện, giá xăng dầu giữa hai Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đều có sự phối hợp thống nhất. Có ý kiến khác nhau trong chuyện tính lỗ lãi của kinh doanh xăng dầu là do cách tính khác nhau.

Định mức chi phí không đủ

Một trong những nguyên nhân gây ra thua lỗ trong kinh doanh xăng dầu là do các DN chi phí vượt định mức. Kết luận của Bộ Tài chính dựa theo Thông tư số 234/2009/TT-BTC về định mức chi phí bán lẻ xăng dầu vùng 1 là 600đ/lít; bán buôn 400đ/lít.

Về việc DN phải chi phí vượt định mức, qua báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, đó là do chi phí định mức hiện đang áp dụng quá thấp, không đủ bù đắp chi phí thực tế. Ông Vương Thái Dũng, Phó Tổng giám đốc Petrolimex cũng cho biết: “Định mức chi phí theo Nghị định 84 là 600 đồng/lít xăng dầu đến nay không còn phù hợp khi mà giá cả, tiền lương, cước phí vận chuyển đã thay đổi tăng lên rất nhiều. Ngay trong năm 2010, qua khảo sát chi phí thực tế phải lên tới trên 800 đồng/lít. Kết quả khảo sát trên đã được Petrolimex báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính”.

Cũng theo Bộ Công Thương, từ ngày 7/4/2011, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Bộ Công Thương lấy ý kiến về việc sửa đổi bổ sung một số điều trong Thông tư 234, sau đó Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị điều chỉnh lại chi phí định mức xăng dầu tối đa lên 860 đồng/lít (thay vì 600 đồng như Nghị định 84 quy định) và chi phí định mức bán buôn với mazut tại vùng I tối đa 500 đồng/lít, kg (thay vì 400 đồng). Chính văn bản của Bộ Tài chính cũng nhận định: Định mức chi phí kinh doanh như hiện nay không đủ bù đắp chi phí thực tế. Bộ Tài chính cũng đã có văn bản gửi Bộ Công Thương lấy ý kiến về việc điều chỉnh bổ sung mức chi phí kinh doanh định mức và đề nghị chi phí bán lẻ bình quân của các địa bàn vùng 1 với xăng, diezel, dầu hỏa tối đa là 860 đồng/lít (mức hiện nay là 600 đồng/lít)...

Bộ Công Thương cho rằng, việc tăng chi phí định mức là rất cần thiết, nếu không hoạt động kinh doanh xăng dầu gặp nhiều khó khăn. Ngay trong năm 2010, 2011, nhiều cây xăng đã ngừng bán hàng gây khó khăn cho việc duy trì hệ thống đại lý xăng dầu, ảnh hưởng không tốt cho sản xuất và đời sống. Tuy nhiên, trong khi chờ định mức chi phí mới được áp dụng, Bộ Công Thương đã yêu cầu Petrolimex vẫn phải chấp nhận lỗ để duy trì hệ thống và không để đứt nguồn cung.

Kinh doanh ở vùng sâu, vùng xa cũng chịu lỗ

Dù là DN thống lĩnh với thị phần 55% cả nước, nhưng không phải thị trường nào Petrolimex cũng chiếm thị phần lớn. Chỉ ở những thị trường vùng cao, vùng xa, khó khăn thị phần của Petrolimex mới chiếm đa phần, từ 80- 90%, còn ở những thị trường thuận lợi là các thành phố lớn, khu vực đông dân như Đồng Tháp, Cần Thơ, TP. Hồ Chí Minh hay Hà Nội… thị phần của Petrolimex chỉ chiếm 30- 35%.

Thực tế khảo sát của phóng viên Báo Công Thương tại Lào Cai, Điện biên, Hà Giang… cho thấy, nếu ở trung tâm tỉnh lỵ còn thấy lác đác các cửa hàng xăng dầu của PV Oil hay Xăng dầu Quân đội, nhưng càng lên vùng cao, vùng xa thì càng vắng bóng các DN này, duy nhất chỉ còn những cửa hàng của Petrolimex “phủ sóng”.

Vì thế, việc phải gánh thị phần lớn ở các vùng sâu, vùng xa cũng là một trong những nguyên nhân khiến Petrolimex phải vượt chi phí định mức và chịu lỗ. Riêng năm 2011, sản lượng bán cho thị trường vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn chiếm tới 15,5% tổng sản lượng của Petrolimex. Ước cả năm 2011, tổng kinh phí hỗ trợ nguồn lực của Petrolimex (bù cước vận tải) cho 9 công ty vùng sâu xa là khoảng 73 tỷđồng.

Thanh Hương