Tin Khu Vực 
Bước khởi đầu của một mô hình hành chính hiện đại
Thực hiện chủ trương lớn của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, từ ngày 1/7/2025, Lai Châu đã chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, giải thể 8 huyện và tổ chức lại hệ thống cơ quan hành chính, Đảng, Mặt trận, đoàn thể, hội quần chúng theo hướng “một đầu mối, nhiều chức năng”.
Ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) khảo sát thực tế tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường Đoàn Kết (tỉnh Lai Châu).
Chỉ trong thời gian ngắn, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Lai Châu đã ban hành hàng chục văn bản quan trọng, hoàn thiện cơ chế, quy chế, tổ chức bộ máy cho 38 xã, phường mới. Toàn bộ 79 cơ quan chuyên môn cấp huyện được giải thể, thay vào đó, mỗi xã, phường hình thành 4 phòng chuyên môn phụ trách các lĩnh vực thiết yếu như kinh tế, văn hóa – xã hội, hành chính và phục vụ hành chính công. Hệ thống Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, gắn với cơ sở, phát huy vai trò giám sát, phản biện, đại diện tiếng nói nhân dân.
Có thể nói, với việc kết thúc hoạt động của 8 đảng bộ cấp huyện và 106 đảng bộ xã, đồng thời thành lập 38 đảng bộ xã, phường trực thuộc Tỉnh ủy, Lai Châu đã hoàn thành một cuộc “đại phẫu” hành chính quy mô lớn, sớm hơn tiến độ Trung ương giao, nhưng vẫn bảo đảm tính ổn định và liên thông của bộ máy.
Một trong những thách thức lớn nhất khi chuyển đổi mô hình là sắp xếp, bố trí lại cán bộ, công chức, viên chức. Lai Châu đã cho thấy tầm nhìn và sự linh hoạt khi ưu tiên điều động đội ngũ lãnh đạo, quản lý có kinh nghiệm từ cấp huyện xuống xã, bảo đảm “chất lượng đi trước số lượng”.
Toàn tỉnh đã kịp thời bố trí hơn 13.000 biên chế, trong đó 2.334 cán bộ, công chức cấp xã; trung bình mỗi xã có 63 người, cao nhất 111 người. Việc chỉ định 38 Bí thư, 114 Phó Bí thư, 38 Chủ tịch, 74 Phó Chủ tịch UBND xã được thực hiện đồng bộ, đúng quy trình, tạo sự thống nhất về lãnh đạo, điều hành.
Song song với đó, các chính sách tinh giản biên chế, hỗ trợ nghỉ hưu trước tuổi được triển khai kịp thời. 1.003 cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ công tác theo Nghị định 177, 178, 67 của Chính phủ, với tổng kinh phí chi trả gần 897 tỷ đồng. Việc xử lý dôi dư nhân sự được tiến hành thấu tình, đạt lý, vừa bảo đảm quyền lợi cá nhân, vừa giúp bộ máy vận hành gọn nhẹ, hiệu quả.
Quan sát tại cơ sở, có thể thấy tư tưởng đội ngũ cán bộ, công chức dần ổn định, yên tâm công tác. Tinh thần “một cửa, một đầu mối, phục vụ tận dân” trở thành khẩu hiệu hành động. Đây là bước tiến quan trọng, bởi sau sắp xếp, chính yếu không chỉ là thay đổi mô hình, mà là thay đổi tư duy phục vụ.
Chính quyền phục vụ: Nền hành chính gần dân, hiệu quả
Một điểm sáng đáng ghi nhận là việc vận hành 39 Trung tâm Phục vụ hành chính công (tỉnh và 38 xã, phường). Tất cả được duy trì thông suốt, đảm bảo tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng và trước hạn đạt 98,8%.
Hệ thống dịch vụ công trực tuyến toàn trình được triển khai rộng khắp, giúp người dân vùng sâu, vùng xa có thể nộp hồ sơ, theo dõi kết quả ngay trên điện thoại thông minh. Việc đồng bộ dữ liệu, tích hợp cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, bảo hiểm, doanh nghiệp đã tạo nền tảng cho quản trị số cấp cơ sở. Đây cũng là điều chưa từng có ở một tỉnh miền núi như Lai Châu.
Người dân được hướng dẫn và giải quyết thủ tục nhanh chóng tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tả Lèng.
Đáng chú ý, 100% kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn hiệu lực được số hóa và lưu tại kho dữ liệu điện tử, có thể tái sử dụng, giảm thời gian xử lý. Điều này thể hiện rõ định hướng “chuyển mạnh cấp cơ sở sang chủ động nắm, điều hành kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh” theo Kết luận 183 của Bộ Chính trị.
Bên cạnh đó, công tác phân cấp, phân quyền được triển khai quyết liệt. 26 văn bản mới ban hành đã làm rõ thẩm quyền của UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn và chính quyền cấp xã trong từng lĩnh vực. Bộ máy không chỉ gọn hơn, mà còn chủ động, linh hoạt và thực quyền hơn.
Tại xã Tả Lèng, mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã đang trở thành hình mẫu cho sự đổi mới trong phục vụ người dân. Chỉ sau hơn 3 tháng đi vào hoạt động, Trung tâm đã được đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, trang thiết bị và quy trình làm việc, tạo nên một không gian hành chính hiện đại, minh bạch, thân thiện.
Tại các khu vực tra cứu thủ tục hành chính, khu tiếp đón, khu hỗ trợ dịch vụ công, khu tự số hóa hồ sơ và khu trả kết quả. Mọi bảng biểu, quy trình, lệ phí, đường dây nóng đều được công khai, giúp người dân dễ dàng theo dõi, giám sát. Không còn cảnh xếp hàng dài, chờ đợi mỏi mòn như trước, thay vào đó là quy trình giải quyết khoa học, có hướng dẫn tận tình, rõ người, rõ việc và rõ thời hạn.
Ông Phong Vĩnh Cường, Chủ tịch UBND xã Tả Lèng cho biết: “Từ ngày 1/7 đến đầu tháng 11/2025, Tả Lèng đã tiếp nhận 755 hồ sơ, trong đó gần 52% được nộp trực tuyến, tỷ lệ giải quyết đúng và trước hạn đạt 97,6%, hầu hết hồ sơ được trả kết quả sớm hơn quy định. Đặc biệt, người dân có thể tự tra cứu tiến độ và nhận kết quả điện tử ngay tại quầy hoặc qua thiết bị cá nhân, minh chứng cho hiệu quả của chuyển đổi số ở cấp xã, điều mà trước đây khó hình dung với một địa bàn miền núi”.
Chị Lý Thị Lan, người dân xã Tả Lèng chia sẻ: “Tôi đến đây làm thủ tục cho người nhà. Tuy nhà xa, đi tới Trung tâm phục vụ hành chính công của xã hơn 10km nhưng khi đến đây được các cán bộ hướng dẫn rất nhanh và đón tiếp niềm nở”.
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Công Thương, tại đây, với đội ngũ cán bộ, công chức tại Trung tâm, trong đó Phó Chủ tịch UBND xã kiêm Giám đốc Trung tâm đã phát huy tinh thần trách nhiệm cao, làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật, gần dân. Câu chuyện ở Tả Lèng là minh chứng rõ nét cho tinh thần “chính quyền phục vụ” mà mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hướng tới.
Kinh tế - xã hội khởi sắc, niềm tin được củng cố
Tác động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lan tỏa đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Quý III/2025, tỉnh Lai Châu ghi nhận nhiều chỉ tiêu tăng mạnh: Thu ngân sách, giá trị công nghiệp, xuất nhập khẩu, du lịch, nông nghiệp đều đạt và vượt kế hoạch. Đặc biệt, chương trình xóa nhà tạm, dột nát hoàn thành sớm hơn 2 tháng so với chỉ đạo của Chính phủ. Đời sống nhân dân được chăm lo tốt hơn. Chính quyền cơ sở chủ động tổ chức an sinh, hỗ trợ sinh kế, đẩy mạnh lao động xuất khẩu, phát triển văn hóa, thể thao, giáo dục. Niềm tin của người dân đối với bộ máy mới được củng cố khi “chính quyền gần dân hơn, quyết liệt hơn và hiệu quả hơn”.
Cán bộ xã Tả Lèng vượt khó trong điều kiện sinh hoạt khó khăn, nâng cao tinh thần phục vụ người dân.
Dẫu vậy, không thể phủ nhận rằng chặng đường đầu tiên vẫn còn nhiều thách thức. Một số xã vẫn làm việc trong điều kiện thiếu trụ sở đạt chuẩn, thiết bị cũ, không gian chật hẹp, hoặc chưa đủ nhà ở công vụ cho cán bộ công tác xa. Cán bộ mới tiếp cận khối lượng công việc lớn, đa lĩnh vực, đôi khi lúng túng trong xử lý nhiệm vụ mới.
Song nhìn từ góc độ quan sát, những khó khăn này là “bài kiểm tra” cần thiết để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoàn thiện. Lai Châu đang đi đúng hướng khi coi chuyển đổi số, đào tạo cán bộ và hoàn thiện thể chế là ba đột phá then chốt. Hơn 1.200 lượt cán bộ, công chức đã được tập huấn kỹ năng số, tham gia chương trình “Bình dân học vụ số”, góp phần hình thành đội ngũ công chức thế hệ mới có tư duy số, hành động số và phục vụ số.
Theo ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương): Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang được tỉnh Lai Châu nỗ lực bứt phá trong quản trị, nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân, thúc đẩy phát triển bền vững. Khi tổ chức vận hành thông suốt, con người ổn định và niềm tin được củng cố, đó chính là nền tảng vững chắc cho một chặng đường phát triển mới.
