Vượt gian khó, điện lực Lai Châu đưa ánh sáng về bản làng

Lên Bum Tở, nơi ánh sáng tìm đường về bản

Con đường từ trung tâm tỉnh Lai Châu vào xã Bum Tở như thử thách sức bền và lòng can đảm của bất kỳ ai. Từ những dãy núi sẫm màu mây mù, những khúc cua tay áo liên tiếp như siết chặt lấy bánh xe, rồi mở ra vực sâu hun hút, tiếng suối vọng lên từ đáy sâu thẳm. Mỗi quãng đường như chứa đựng sự bất trắc. Chúng tôi vừa qua một đoạn nắng vàng hanh khô, lại lập tức bước vào làn sương dày đặc đến mức chỉ thấy được đầu mũi xe và những vệt nhờ nhờ phía trước; rồi lại bất ngờ, "đón" những hạt mưa như roi mây quất vào mặt, lạnh buốt.

Đồng hồ trên xe đã chỉ gần 3 tiếng đồng hồ, nhưng quãng đường hơn 100 cây số vẫn chưa dứt. Tôi tự hỏi, những người thợ điện ở đây, những con người vẫn ngày ngày vượt qua những cung đường như thế, họ lấy đâu ra sức để bám trụ, để coi đó là nhịp sống bình thường?

Trước đó, cuộc gặp ngắn ngủi với Giám đốc Công ty Điện lực Lai Châu (PC Lai Châu) - anh Trần Kim Long đã chia sẻ: “Ở đây, địa hình phức tạp, mùa mưa đường trơn trượt, nhiều đoạn sạt lở, nếu không quen địa bàn thì khó mà đi kịp”.

Thấy tôi quan tâm đến câu chuyện “thắp sáng bản làng” cho bà con vùng sâu, vùng xa, anh Long chia sẻ thêm: “Xác định nhiệm vụ, tầm quan trọng trong việc đảm bảo cung ứng điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng và phục vụ đời sống nhân dân, những năm qua, PC Lai Châu luôn nỗ lực, không ngừng đầu tư cải tạo, hiện đại hóa nhằm đảm bảo cung cấp điện. Đồng thời, mở rộng hệ thống lưới điện đến với các thôn bản để phục vụ nhân dân, từng bước thắp sáng bản làng, mở ra cơ hội phát triển kinh tế - xã hội cho các thôn bản, địa phương. Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh Lai Châu, 100% số xã, phường đã có điện lưới quốc gia, tỷ lệ hộ dân có điện đạt 97,88% và tỷ lệ thôn, bản có điện đạt 99,16%”.

Thấy tôi khá bất ngờ về con số ấn tượng 97,88% tỷ lệ hộ dân có điện, anh Long cũng không ngần ngại cử cán bộ đưa tôi đi thực tế.

Điểm được chọn là khu vực Bum Tở, cách trung tâm thành phố Lai Châu hơn 100 cây số. Đường được cảnh báo là xấu, có nguy cơ sạt lở vì đang mùa mưa bão nhưng thấy tôi quyết tâm nên anh Long sẵn sàng tạo điều kiện để phóng viên đi tác nghiệp.  

Trụ sở Đội Quản lý Điện lực khu vực Bum Tở hiện ra khi mặt trời đã ngả về phía núi. Trước mắt chúng tôi là dãy nhà cũ kỹ, tường loang lổ dấu ẩm, sân nhỏ đầy những vết bùn đỏ. Đội trưởng Phạm Chiến Thắng bước ra đón chúng tôi, nụ cười rạng rỡ với cái bắt tay chắc nịch. Trong gian phòng khách chỉ đủ kê bộ bàn ghế làm việc và tiếp khách. Thấy chúng tôi chăm chú quan sát tấm sơ đồ lưới điện treo trên tường về các khu vực quản lý điện, anh Thắng cất giọng trầm ấm: “Đội chúng tôi quản lý địa bàn rộng lắm: Thu Lũm, Mù Cả, Pa Ủ, Hua Bum, Bum Nưa, Tà Tổng, Mường Tè…,tấm bản đồ này dễ bề phân khu cũng như quản lý cụ thể sự cố lưới điện. Ở đây, hơn 97% điểm bản đã có điện. Mỗi nhóm anh em quản lý cách nhau hàng chục cây số. Đêm hôm, mưa gió, khi có sự cố mất điện là anh em lập tức lên đường. Có những bản có khi phải đi cả đêm mới tới, nhưng không ai kêu ca, coi đó là công việc thường ngày vì một giờ mất điện ở đây là cả bản chìm vào tăm tối”.

Nhìn tấm sơ đồ treo trên tường chi chít những vạchđỏ, tôi hình dung mỗi vạch là một bản làng, một câu chuyện, một hành trình vượt núi băng rừng của những người thợ điện đầy nghị lực. Có nơi, phải đi xe máy đến hàng giờ, rồi tiếp tục cuốc bộ, cõng cột điện, dây dẫn qua những con dốc dựng đứng như sống dao cắm xuống...

“Đội chỉ có 40 người, nhưng ai cũng coi công việc như việc nhà mình. Có người từ Hải Phòng, Ninh Bìnhhay từ Quảng Trị lên mà bám trụ cả chục năm. Ở lâu, cái lạnh của núi hay những vất vả, cực nhọc không còn, chỉ còn hơi ấm của tình bản làng, bà con” - anh Thắng nói, giọng trầm lại.

Chúng tôi ngỏ ý muốn vào bản xa nhất để thăm bà con, nhưng mùa mưa đã “nuốt” mất con đường. Sạt lở chắn ngang, bùn đất trơn trượt ở khu vực xã Thu Lũm nên đành rẽ sang một bản gần hơn, nơi ánh điện vừa về chưa lâu.

Bản nhỏ nằm lọt thỏm giữa bốn bề núi. Ánh đèn vàng tỏa ra từ những căn nhà gỗ như đom đóm trong màn sương. Bà con tụ tập quanh sân, chăm chú nghe kỹ thuật viên hướng dẫn cách dùng điện an toàn, tiết kiệm và thanh toán tiền điện qua điện thoại. Những gương mặt rám nắng, những đôi mắt ánh lên niềm vui. Với họ, ánh sáng này không chỉ xua đi bóng tối, mà còn mở ra cánh cửa cho tương lai.

Giữa những màu áo cam, Đội trưởng Thắng giới thiệu anh Phạm Đức Toàn, kỹ thuật viên quê Ninh Bình, đã hơn 14 năm gắn bó với mảnh đất này. Anh vừa từ bản về, đôi ủng lấm bùn, nhưng nụ cười rực sáng. Câu chuyện đời, câu chuyện nghề của anh mở ra như một trang mới của “bản hùng ca ánh sáng” nơi biên cương.

Những "người áo cam" giữ lửa điện nơi đầu nguồn

Được giới thiệu, anh Toàn kể chuyện, bắt đầu như mở từng trang nhật ký với chúng tôi. Năm 2011, khi vừa ngoài đôi mươi, anh rời quê, lên Mường Tè nhận công tác. Vùng sâu nhất, cách thành phố Lai Châu (cũ) hơn 100 km, nơi đường xá khi đó hầu như chưa được mở rộng. “Lúc ấy, đi vào bản phải lội suối, băng rừng. Có hôm, trời đổ mưa, nước suối dâng, bọn em phải nằm lại chờ nước rút, ngủ nhờ ở trường học hoặc nhà dân. Điện thoại mất sóng, cả tuần không liên lạc được với gia đình” - anh Toàn nhớ lại.

Bữa cơm của người thợ điện nơi biên giới giản dị đến mức nghẹn ngào: Rau rừng, măng luộc, đôi khi thêm chút cá suối. Có hôm đi cả ngày không kiếm được gì ngoài măng, phải nhờ bà con chia sẻ. Rào cản ngôn ngữ khiến mọi thứ càng khó khăn. Ban đầu, anh phải nhờ trưởng bản phiên dịch, rồi dần dần học từng câu chào, câu hỏi bằng tiếng địa phương để dễ gần hơn.

Toàn nhớ lại: “Những năm 2014 - 2015, nhiều xã vẫn chìm trong bóng tối. Đường vào Thu Lũm dài gần 130 km từ trung tâm huyện cũ, rồi thêm hàng chục cây số cuốc bộ, kéo cột điện, vác dây dẫn trên vai. Nhiều nhà thầu đã từng e ngại nhận làm vì chi phí mở đường đội lên quá lớn. Nhưng lệnh cấp điện cho bà con vùng cao là mệnh lệnh trái tim, anh em điện lực ai cũng quyết tâm”.

“Có bản chỉ hơn 20 hộ, nhưng khi bóng đèn sáng lên, bà con reo mừng như đón Tết. Trẻ con ùa ra, nắm tay, gọi “chú áo cam”!’. Có nhà mang gà, gạo ra ‘trả công’, tưởng lắp điện là phải đóng phí. Chúng tôi phải giải thích đây là chương trình Nhà nước hỗ trợ, bà con không phải mất gì cả” - anh Toàn kể, giọng pha lẫn niềm xúc động.

Niềm vui ấy là chất keo giữ chân những người thợ điện giữa mưa rét, gió núi. Như câu chuyện năm 2007 mà Đội trưởngPhạm Chiến Thắng kể với tôi bên chén trà: Một kỹ thuật viên đang thịt gà cùng gia đình đón Tết thì nhận lệnh thông tuyến để bà con kịp đón xuân có điện. Anh bỏ dở mâm cỗ, băng qua mưa rét vào rừng. Khi ánh đèn sáng trong đêm 30, bà con ôm chầm lấy anh, gọi đó là “Tết của ánh sáng”.

Buổi tối ấy, trong bữa cơm tại bản làng với Đội Quản lý Điện lực khu vực Bum Tở có rau rừng, thịt treo, chén rượu ngô nồng ấm, câu chuyện cứ thế nối dài. Tôi chợt nhận ra: Ở nơi đầu nguồn xa xôi này, ánh sáng không chỉ là dòng điện vật lý, nó còn là dòng chảy của niềm tin, là lời hứa thầm lặng của những “người áo cam” rằng: “Dù xa đến đâu, khó đến mấy, ánh sáng vẫn sẽ về”.

Giữa mênh mông núi rừng, những người thợ điện vẫn miệt mài như những đốm lửa nhỏ, kiên nhẫn sưởi ấm cả vùng biên. Họ đi qua những cung đường chỉ có thể đo bằng ý chí, để từng mái nhà vùng sâu sáng bừng trong đêm tối. Và có lẽ, trong tim họ, thứ ánh sáng ấy vừa dành cho bà con, vừa là cho chính cuộc đời mình - cuộc đời đã chọn gắn bó với miền đất “nơi ánh sáng vượt ngàn”.

Tính đến hết tháng 7/2025, PC Lai Châu đã rà soát lập phương án cấp điện cho bản Huổi Dạo, Huổi Lĩnh xã Mường Mô; bản Hua Tra Nọi xã Tân Uyên, bản Hoàng Chù Văn xã Sin Suối Hồ, điểm trường Ngài Chồ và các hộ dân lân cận thuộc xã Phong Thổ trình Tổng công ty Điện lực miền Bắc xem xét, phê duyệt. Đồng thời, tiếp tục kiến nghị với UBND tỉnh và các cấp bố trí nguồn vốn để thực hiện đầu tư lưới điện Quốc gia đến với các thôn, bản còn lại, phấn đấu đến năm 2030 đạt 99% số hộ dân được sử dụng điện lưới Quốc gia.