Những lý do cần sửa đổi Luật điện lực:

Kỳ 7: Thị trường điện cạnh tranh và các vấn đề liên quan đến hợp đồng

Thị trường điện cạnh tranh đang triển khai theo 3 cấp độ, song những quy định trong Luật Điện lực vẫn còn vướng mắc cần sửa đổi, trong đó có vấn đề hợp đồng.
Những lý do cần sửa đổi Luật điện lực. Kỳ 6: Xây dựng cơ chế giá điện theo thị trường

Những lý do cần sửa đổi Luật điện lực - Kỳ 5: Nâng cao hiệu quả hoạt động điện lực

Tách khâu phân phối và bán lẻ điện

Luật Điện lực ban hành năm 2004 đã tạo cơ sở pháp lý để triển khai thị trường điện lực các cấp độ. Các nguyên tắc vận hành thị trường điện lực đến nay vẫn phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng tại khoản 1 phần II Nghị quyết số 55-NQ/TW về phát triển thị trường năng lượng nói chung và thị trường điện lực nói riêng như chính sách “thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia hoạt động phát điện, phân phối điện, bán buôn điện, bán lẻ điện và tư vấn chuyên ngành điện lực” (khoản 2 Điều 4 Luật Điện lực) hay các quy định về nguyên tắc, đối tượng, hình thức và nội dung hoạt động của thị trường điện lực tại Mục 1 Chương IV Luật Điện lực (từ Điều 17 đến Điều 21). Thực hiện quy định tại Luật Điện lực, Bộ Công Thương đã triển khai thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh từ năm 2012, sau đó chuyển đổi sang thị trường bán buôn điện cạnh tranh từ năm 2019.

Tuy nhiên, để tiếp tục triển khai cấp độ về thị trường bán lẻ điện cạnh tranh trong các năm sắp tới đáp ứng yêu cầu “Rà soát, điều chỉnh các quy định về kiểm soát và điều phối thị trường điện lực” và “Đẩy nhanh lộ trình thực hiện thị trường điện cạnh tranh” tại khoản 2 Phần III Nghị quyết số 55-NQ/TW, điều kiện tiên quyết là phải phân tách các khâu phân phối điện (mang tính độc quyền tự nhiên) với khâu kinh doanh bán lẻ điện (mang tính cạnh tranh). Trong khi đó, một số quy định tại Luật Điện lực hiện hành chưa đáp ứng việc triển khai cấp độ về thị trường bán lẻ điện cạnh tranh như: Thiếu quy định về hợp đồng kỳ hạn, đây là một dịch vụ tài chính phái sinh để các đơn vị quản lý rủi ro trước biến động liên tục của giá điện trong thị trường điện. Ngoài ra, một số quy định khác cần được luật hóa tại Luật Điện lực như hoạt động mua bán điện thông qua hợp đồng, thanh toán tiền điện bảo lãnh thanh toán... để đảm bảo sự công khai, thống nhất, nhằm tăng cường sự đồng thuận trong xã hội, quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp, cụ thể như sau:

Làm rõ hơn quy định về thời hạn hợp đồng trong thị trường điện

Tại khoản 2 Điều 20 Luật Điện lực hiện hành có quy định về hai hình thức mua bán điện trong thị trường điện lực: (i) Mua bán trên thị trường điện giao ngay; (ii) Mua bán thông qua hợp đồng có thời hạn.

Tuy nhiên, tại Luật Điện lực hiện nay chưa quy định rõ hợp đồng có thời hạn bao gồm cả hợp đồng kỳ hạn - một dịch vụ tài chính phái sinh để các bên quản lý rủi ro khi tham gia thị trường điện. Vì vậy cần phải quy định rõ hợp đồng kỳ hạn là một dạng hợp đồng trong hình thức mua bán điện thông qua hợp đồng có thời hạn để làm cơ sở pháp lý triển khai trong thực tiễn cũng như xử lý các vướng mắc về thuế Giá trị gia tăng đối với các giao dịch của loại hợp đồng này.

Kỳ 7: Thị trường điện cạnh tranh và các vấn đề liên quan đến hợp đồng
Một số điều khoản trong Luật Điện lực hiện hành cần phải bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với thị trường điện cạnh tranh (Ảnh minh hoạ)

Cơ chế mua bán điện trực tiếp

Điều 47 Luật Điện lực hiện hành quy định về quyền mua điện trực tiếp từ đơn vị điện lực của khách hàng sử dụng điện lớn. Tuy nhiên, tại Điều này cũng chưa quy định việc ban hành văn bản hướng dẫn thuộc trách nhiệm của Cơ quan nào theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Đồng thời, Luật Điện lực hiện hành cũng cần quy định rõ về hoạt động của cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa khách hàng sử dụng điện lớn và đơn vị phát điện thông qua lưới điện quốc gia. Do đó, cần thiết phải bổ sung quy định về nguyên tắc chính và thẩm quyền hướng dẫn đối với việc mua bán điện này làm cơ sở pháp lý triển khai thực hiện đáp ứng nhu cầu mới của khách hàng, doanh nghiệp và phù hợp với chủ trương của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 55/NQ-TW ngày 11 tháng 02 năm 2020 cũng như của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15 tháng 5 năm 2023.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 62 Luật Điện lực: Cơ chế giá bán lẻ điện cho khách hàng sử dụng điện sinh hoạt tại những khu vực này do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định phù hợp với cơ chế hỗ trợ giá bán lẻ điện do Thủ tướng Chính phủ quy định; các loại giá điện khác do đơn vị điện lực xây dựng, Ủy ban nhân

Cần sửa đổi quy định giá điện ở vùng nông thôn miền núi, biên giới hải đảo chưa nối lưới điện quốc gia.

Thực tiễn thực hiện quy định tại Điều 62 Luật Điện lực cho thấy: Theo kết quả kiểm tra giá thành sản xuất, kinh doanh điện hàng năm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, chi phí sản xuất kinh doanh điện khu vực nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo khu vực chưa nối lưới điện quốc gia cao hơn nhiều lần so với tại những khu vực đã nối lưới điện quốc gia do phải sử dụng các nguồn phát điện tại chỗ như diesel, gió, mặt trời.

Hiện nay, trong cơ cấu biểu giá điện tại Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg ngày 07 tháng 4 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ có quy định cơ chế hỗ trợ giá điện cho khu vực chưa nối lưới thông qua việc áp dụng giá bán điện khu vực nối lưới điện quốc gia cho khách hàng sử dụng điện ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo khu vực chưa nối lưới điện quốc gia; chênh lệch chi phí của đơn vị điện lực do áp dụng giá bán điện thống nhất toàn quốc thấp hơn giá thành sản xuất kinh doanh điện được tính vào giá điện chung toàn quốc đối với các khu vực do Tập đoàn Điện lực Việt Nam bán điện, đối với khu vực không do Tập đoàn Điện lực Việt Nam bán điện, chênh lệch chi phí được thực hiện theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Việc áp dụng cơ chế hỗ trợ giá điện cho khu vực chưa nối lưới thông qua việc áp dụng giá bán điện khu vực nối lưới điện quốc gia cho khách hàng sử dụng điện ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo khu vực chưa nối lưới điện quốc gia nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị, đảm bảo an ninh quốc gia tại các khu vực biên giới, hải đảo và chính sách an sinh xã hội cho khu vực khó khăn, kinh tế thấp.

Vì vậy, cần thiết sửa đổi quy định giá điện nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo khu vực chưa nối lưới điện quốc gia để vừa đáp ứng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong đảm bảo an ninh quốc gia tại các khu vực biên giới, hải đảo và chính sách an sinh xã hội cho khu vực khó khăn, kinh tế thấp, phù hợp với quy định tại khoản 1a Điều 4 Luật Điện lực về chính sách phát triển điện lực (quy định: “ưu tiên phát triển điện phục vụ nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn”) và để đảm bảo tính thống nhất, xuyên suốt trong quy định từ Luật Điện lực đến văn bản dưới Luật.

Quy định rõ hơn về kiểm tra hợp đồng mua bán điện

Luật Điện lực hiện hành quy định việc kiểm tra của cơ quan nhà nước đối với với hợp đồng phát điện, hợp đồng bán buôn điện: “Kiểm tra hợp đồng mua bán điện có thời hạn giữa đơn vị phát điện và đơn vị mua điện, hợp đồng mua bán buôn điện theo quy định của Chính phủ” (điểm m khoản 1 Điều 66 Luật Điện lực được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 23 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực). Tuy nhiên, việc kiểm tra hợp đồng mua bán điện chỉ phù hợp với giai đoạn phát triển thị trường điện cạnh tranh với mô hình đơn vị mua duy nhất, trong đó đơn vị mua duy nhất có quyền lực thị trường. Trong giai đoạn phát triển thị trường cạnh tranh ở cấp độ cao hơn, quyền lực thị trường không tập trung vào một đơn vị mua duy nhất do có nhiều đơn vị mua điện cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, không cần thiết phải có hình thức điều tiết của cơ quan quản lý nhà nước đối với hợp đồng mua bán điện có thời hạn trên thị trường nhiều đơn vị mua điện, nhiều đơn vị bán điện.

Do vậy, khi thị trường điện phát triển ở cấp độ cao hơn, việc quy định trách nhiệm kiểm tra hợp đồng mua bán điện có thể chưa phù hợp, cần thiết bổ sung các nội dung để thể hiện rõ nội dung này trong Dự thảo Luật Điện lực theo hướng Bộ Công Thương có trách nhiệm kiểm tra giá hợp đồng theo hợp đồng mua bán điện có thời hạn của đơn vị phát điện tham gia thị trường điện cạnh tranh theo mô hình một đơn vị mua duy nhất theo đề nghị của bên bán điện và bên mua điện.

Thực tiễn cho thấy, việc Bộ Công Thương quy định về mẫu hợp đồng mua bán điện và kiểm tra hợp đồng mua bán điện sẽ gây khó khăn cho các bên trong việc đàm phán, thỏa thuận giữa 2 bên theo các quy định pháp luật khác như Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại. Vì vậy, để phù hợp với cơ chế thị trường cũng như nguyên tắc các bên tự thỏa thuận trong khung giá, cần sửa đổi, bổ sung quy định trong Luật Điện lực theo hướng Bộ Công Thương chỉ quy định các nguyên tắc chính của hợp đồng mua bán điện để phù hợp với quy định thị trường điện và các bên ký kết hợp đồng mua bán điện theo nội dung các bên thỏa thuận, đảm bảo giá điện không vượt khung (đối với các loại giá điện có quy định về khung giá của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành).

Các hợp đồng cung cấp dịch vụ phụ trợ, hợp đồng mua bán buôn điện cũng cần được áp dụng cơ chế tương tự như hợp đồng mua bán điện của đơn vị phát điện.

Căn cứ Điều 28 Luật Điện lực và Nghị định số 137/2013/NĐ-CP của Chính phủ, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 09/2015/TT-BCT ngày 29 tháng 5 năm 2015 quy định trình tự, thủ tục phê duyệt chủ trương mua, bán điện với nước ngoài (thủ tục hành chính). Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 4 Điều 14 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (đã được sửa đổi, bổ sung), Thông tư của Bộ trưởng chỉ được quy định thủ tục hành chính trong trường hợp được Luật, nghị quyết của Quốc hội giao, do vậy, Dự thảo Luật này đề xuất sửa đổi nội dung liên quan cho phù hợp.

Còn tiếp...

Nguyên Vũ
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Luật Điện lực (sửa đổi)

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Đề nghị chính sách đặc thù cho di dân vùng dự án điện hạt nhân

Đề nghị chính sách đặc thù cho di dân vùng dự án điện hạt nhân

Chính sách cho di dân vùng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là một trong nhiều chính sách đặc thù được Chính phủ trình Quốc hội xem xét vào sáng ngày 14/2.
Ký kết triển khai thi công thuỷ điện tích năng Bắc Ái

Ký kết triển khai thi công thuỷ điện tích năng Bắc Ái

Chiều ngày 13/2/2025, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ ký kết Gói thầu 02XL-BA “Thi công xây lắp công trình Nhà máy Thủy điện Tích năng Bắc Ái – giai đoạn 2.
Thẩm tra cơ chế đặc thù cho dự án điện hạt nhân

Thẩm tra cơ chế đặc thù cho dự án điện hạt nhân

Chiều tối ngày 12/2 Ủy ban KHCN&MT đã tiến hành phiên họp thẩm tra Tờ trình của Chính phủ đề xuất chính sách đặc thù cho dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
EVNSPC thi đua 90 ngày hoàn thành 50 công trình lưới điện

EVNSPC thi đua 90 ngày hoàn thành 50 công trình lưới điện

Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) phát động phong trào thi đua nước rút 90 ngày hoàn thành đóng điện 50 công trình lưới điện 110kV.
Thành lập Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia

Thành lập Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia

Bộ Công Thương là cơ quan thường trực của Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia.

Tin cùng chuyên mục

Cảnh giác với trang web mạo danh EVNHANOI để lừa đảo

Cảnh giác với trang web mạo danh EVNHANOI để lừa đảo

EVNHANOI cảnh báo khách hàng cần cảnh giác với cuộc gọi mạo danh nhân viên điện lực, yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân và thanh toán tiền điện.
PC Đắk Lắk: Sửa chữa điện nóng nâng độ tin cậy cấp điện

PC Đắk Lắk: Sửa chữa điện nóng nâng độ tin cậy cấp điện

PC Đắk Lắk chủ động ứng dụng công nghệ sửa chữa điện nóng Hotline trên đường dây 22kV mà không phải cắt điện, góp phần nâng cao độ tin cậy cung cấp điện.
Giá bán lẻ điện 5 bậc, người dùng hưởng lợi thế nào?

Giá bán lẻ điện 5 bậc, người dùng hưởng lợi thế nào?

Đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt rút ngắn từ 6 bậc xuống 5 bậc, người tiêu dùng cả nước sẽ được hưởng lợi thế nào?
Bài 5: Cần sớm có chính sách cho nhiệt điện than

Bài 5: Cần sớm có chính sách cho nhiệt điện than

Hiện các doanh nghiệp đang chờ những chính sách cụ thể để các nhà máy có thể tiến hành chuyển đổi xanh một cách bền vững, đảm bảo yếu tố môi trường, kinh tế.
PC Thanh Hóa làm việc với Tập đoàn WHA Việt Nam

PC Thanh Hóa làm việc với Tập đoàn WHA Việt Nam

PC Thanh Hóa khẳng định đủ khả năng cung cấp điện cho Khu công nghiệp Phú Quý, đồng hành cùng WHA Việt Nam trong phát triển công nghiệp tại Thanh Hóa.
Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 4: Sẵn sàng chuyển đổi xanh

Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 4: Sẵn sàng chuyển đổi xanh

Chính thức vận hành từ năm 2014, với dây chuyền công nghệ hiện đại của các nước G7, Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn trở thành hình mẫu trong phát triển xanh.
Nghị định số 18/2025/NĐ-CP quy định về mua bán điện

Nghị định số 18/2025/NĐ-CP quy định về mua bán điện

Nghị định số 18/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực liên quan đến hoạt động mua bán điện và tình huống bảo đảm cung cấp điện.
EVNNPT triển khai thi công đường dây 220kV Đô Lương - Nam Cấm

EVNNPT triển khai thi công đường dây 220kV Đô Lương - Nam Cấm

Ngày 9/2, tại Nghệ An, EVNNPT đã phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thi công Dự án đường dây 220kV Đô Lương – Nam Cấm.
Bài 3: Nhiệt điện than trước thách thức chuyển đổi xanh

Bài 3: Nhiệt điện than trước thách thức chuyển đổi xanh

Chuyển đổi nhiên liệu tại các nhà máy nhiệt điện than nhằm đạt mục tiêu Net-Zero vào năm 2050 đang đặt ra thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp.
Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 2: Giảm phát thải ở Nhiệt điện Uông Bí

Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 2: Giảm phát thải ở Nhiệt điện Uông Bí

Cũng như các nhà máy nhiệt điện than khác, nhiều năm qua, Nhiệt điện Uông Bí đã chủ động thực hiện các giải pháp để giảm phát thải khí nhà kính, sản xuất xanh.
Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 1: Nhiệt điện than tăng cường kinh tế tuần hoàn

Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 1: Nhiệt điện than tăng cường kinh tế tuần hoàn

Trong khi chờ lộ trình chuyển đổi nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện than được ban hành, doanh nghiệp đã tăng cường đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn.
Bình Thuận: Bảo đảm cung ứng đủ điện sản xuất, kinh doanh

Bình Thuận: Bảo đảm cung ứng đủ điện sản xuất, kinh doanh

Tỉnh Bình Thuận yêu cầu các sở, ban, ngành và đơn vị liên quan chủ động thực hiện các giải pháp nhằm bảo đảm cung ứng đủ điện phục vụ sản xuất, kinh doanh.
Bình Dương: Tháo gỡ vướng mắc mặt bằng các dự án truyền tải điện trong quý I/2025

Bình Dương: Tháo gỡ vướng mắc mặt bằng các dự án truyền tải điện trong quý I/2025

Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Dương yêu cầu các sở, ngành, địa phương trực thuộc tập trung hỗ trợ EVNNPT tháo gỡ khó khăn mặt bằng các dự án truyền tải điện.
Điện lực An Dương Hải Phòng: Đảm bảo cấp điện phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân 2025

Điện lực An Dương Hải Phòng: Đảm bảo cấp điện phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân 2025

Công ty Điện lực Hải Phòng đã xây dựng kế hoạch cấp điện, bảo dưỡng, tu sửa thiết bị vận hành phát điện bảo đảm cấp điện an toàn, ổn định 24/24h.
PC Lào Cai: Chủ động, nỗ lực ổn định

PC Lào Cai: Chủ động, nỗ lực ổn định 'dòng điện Xuân'

Trong không khí rộn ràng đón xuân, Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) đã nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục
Hoàn thành Trạm biến áp 220kV Vũ Thư trước ngày 30/4/2025

Hoàn thành Trạm biến áp 220kV Vũ Thư trước ngày 30/4/2025

Đây là yêu cầu của lãnh đạo Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia đối với các đơn vị, nhà thầu thi công dự án Trạm biến áp 220kV Vũ Thư và đường dây đấu nối.
EVNNPT thi đua đẩy nhanh tiến độ công trình điện trọng điểm

EVNNPT thi đua đẩy nhanh tiến độ công trình điện trọng điểm

EVNNPT vừa phát động phong trào thi đua đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các công trình trọng điểm của Tổng công ty năm 2025.
Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cải tạo đường dây 220kV Châu Đốc - Kiên Bình

Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cải tạo đường dây 220kV Châu Đốc - Kiên Bình

Thủ tướng Chính phủ vừa có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư dự án cải tạo đường dây 220kV Châu Đốc - Kiên Bình.
Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 chính thức hòa lưới

Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 chính thức hòa lưới

Nhà máy điện Nhơn Trạch 3, nhà máy điện khí LNG đầu tiên của Việt Nam đã thành công hòa lưới điện quốc gia đạt công suất 50MW.
Bộ Công Thương làm việc với EVN về Quy hoạch điện VIII điều chỉnh

Bộ Công Thương làm việc với EVN về Quy hoạch điện VIII điều chỉnh

Chiều 4/2 tại Hà Nội, lãnh đạo Bộ Công Thương đã thăm, chúc Tết và làm việc với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.
Mobile VerionPhiên bản di động