Kinh nghiệm quốc tế cho hành trình lập sàn vàng Việt Nam

Xây dựng một thị trường vàng lành mạnh

Ngày 11/12 tại Hà Nội, Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam phối hợp Hội đồng vàng Thế giới và Hiệp hội vàng Singapore tổ chức Tọa đàm “Phát triển thị trường vàng trang sức và tổ chức sàn giao dịch vàng Việt Nam”. Những bài học từ những thị trường kim loại quý sôi động nhất như Singapore, Thượng Hải, Hồng Kông (Trung Quốc) hay Thái Lan được đặt lên bàn để tìm hướng đi phù hợp cho Việt Nam trong quá trình xây dựng một thị trường vàng hiện đại, minh bạch và kết nối với thế giới.

Phát biểu tại sự kiện, ông Đinh Nho Bảng, Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam, cho rằng, diễn biến của thị trường toàn cầu những năm gần đây tiếp tục khẳng định vai trò lịch sử của vàng như một “hầm trú ẩn” trước bất định kinh tế, địa chính trị. Nhu cầu vàng của nhà đầu tư cá nhân, tổ chức và cả các quốc gia tăng mạnh trong hai năm qua bất chấp giá vàng liên tục lập kỷ lục. Ông nhấn mạnh thị trường vàng Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy này.

Theo ông Bảng, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc có một sàn giao dịch vàng hoạt động hiệu quả là yếu tố quan trọng để xây dựng một thị trường lành mạnh, đóng góp tích cực cho thị trường tài chính và nền kinh tế. “Việt Nam hiện chưa có sàn giao dịch vàng quốc gia. Đây là điều trăn trở của Hiệp hội và doanh nghiệp trong ngành nhiều năm qua”, ông chia sẻ.

Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam tin rằng một sàn giao dịch vàng quốc gia nếu được quản lý, vận hành bài bản sẽ mang lại lợi ích cho người dân, nhà đầu tư và doanh nghiệp. Theo ông Bảng, sàn vàng không chỉ phục vụ giao dịch, đầu tư mà còn giúp đảm bảo nguồn cung vàng nguyên liệu, tạo điều kiện để Việt Nam trở thành trung tâm chế tác và xuất khẩu nữ trang chất lượng cao trong khu vực.

“Những quốc gia đứng đầu về xuất khẩu vàng nữ trang như Trung Quốc, Ấn Độ hay Thổ Nhĩ Kỳ đều có sàn giao dịch vàng đóng vai trò cung cấp ổn định nguyên liệu cho sản xuất, tạo việc làm và nguồn thu ngoại tệ lớn”, ông nói.

Bởi vậy, khát vọng về một sàn vàng quốc gia được xem là chính đáng, nhất là trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư hạ tầng và nhân lực cho sản xuất nữ trang nhưng vẫn thiếu nguyên liệu. Ông Bảng kỳ vọng tọa đàm sẽ đem lại những kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước để Việt Nam lựa chọn mô hình phù hợp điều kiện thực tế.

Những kinh nghiệm đó được trình bày xoay quanh mô hình các sàn vàng hàng đầu thế giới đặt tại Singapore, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Thượng Hải và Hồng Kông (Trung Quốc),… những thị trường có hoạt động giao dịch kim loại quý sôi động nhất.

Kinh nghiệm quốc tế và bài toán lựa chọn mô hình cho Việt Nam

Ở góc độ quốc tế, ông Albert Cheng, Tổng Thư ký Hiệp hội Vàng Singapore (SBMA), đánh giá tiềm năng hợp tác rất lớn giữa hai hiệp hội, đặc biệt khi Việt Nam đang củng cố vị thế như một thị trường vàng quan trọng của khu vực. Ông ghi nhận sự thay đổi tích cực trong hành lang pháp lý của Việt Nam thông qua việc Chính phủ ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; Thông tư số 34/2025/TT-NHNN hướng dẫn chi tiết việc triển khai các chính sách mới và kế hoạch xây dựng, vận hành Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc các cơ chế tương đương.

Từ kinh nghiệm Singapore, ông Albert Cheng cho biết, nước này nghiên cứu mô hình Thụy Sỹ và điều chỉnh để phù hợp điều kiện trong nước, không sao chép nguyên bản. Định hướng đến năm 2030, Singapore muốn thúc đẩy thị trường OTC mở hiện đại, phát triển hạ tầng lưu trữ tiêu chuẩn cao và tiến tới dịch vụ lưu ký dành cho ngân hàng trung ương. Mục tiêu dài hạn là đưa Singapore trở thành lựa chọn thay thế tương đương London hay Zurich trong thị trường vàng toàn cầu.

Ông cũng chỉ ra lý do khiến nhiều doanh nghiệp chọn Singapore làm nơi kinh doanh vàng, gồm việc không áp thuế GST đối với kim loại quý đầu tư; các ưu đãi như cơ chế tạm ngưng GST cho lô hàng đủ điều kiện; sự hỗ trợ mạnh từ Chính phủ; và một nền kinh tế mở với hệ thống tài chính nằm trong nhóm lớn nhất thế giới.

Ở góc nhìn thị trường, ông Vinh Nguyên, Giám đốc Kinh doanh Kim loại quý của Tập đoàn StoneX (Singapore), cho rằng, thị trường vàng Việt Nam lâu nay chưa gắn kết chặt với thế giới. Việc ban hành quy định mới sau hơn 10 năm được kỳ vọng sẽ thu hẹp chênh lệch giá trong nước và quốc tế, giúp xác định giá sát chuẩn mực toàn cầu và tạo điều kiện để thành viên trong và ngoài nước tham gia tích cực hơn.

“Mục tiêu là minh bạch giá với tất cả những người tham gia thị trường. Mở cửa sàn vàng chỉ là bước đầu, sau đó cần thêm các biện pháp điều tiết phù hợp”, ông lưu ý.

Từ góc độ chính sách vĩ mô, ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Hội đồng Vàng Thế giới, đặt vấn đề rằng việc lập Sở giao dịch vàng hay mở cửa thị trường đòi hỏi phải xác định rõ các câu hỏi nền tảng. Một trong những yêu cầu lớn là đảm bảo thị trường vàng không gây xáo trộn các yếu tố kinh tế vĩ mô như tỷ giá hay cán cân thanh toán.

Liên quan đến định hướng lập sàn giao dịch vàng, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, Ngân hàng Nhà nước ghi nhận sự quan tâm lớn của chuyên gia, ngân hàng thương mại, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Kỳ vọng chung là mô hình này sẽ tăng tính minh bạch, chuẩn hóa giao dịch và giảm chênh lệch giá. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh mô hình chỉ phát huy hiệu quả nếu được thiết kế phù hợp; ngược lại, có thể tiềm ẩn rủi ro nếu thiếu khung pháp lý đầy đủ, thiếu giám sát chặt chẽ hoặc phối hợp không hiệu quả giữa các cơ quan.

Ông Tuấn khẳng định, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp các bộ, ngành, Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam và tổ chức quốc tế để nghiên cứu và báo cáo Chính phủ về chủ trương thành lập sàn giao dịch vàng cũng như các công cụ hỗ trợ phát triển thị trường.

Sáng 11/12, Nghị quyết tiếp tục thực hiện các nghị quyết của Quốc hội khóa 14 và 15 về giám sát chuyên đề và chất vấn đã được Quốc hội thông qua. Trong lĩnh vực ngân hàng, Quốc hội yêu cầu Chính phủ khẩn trương nghiên cứu, có giải pháp và lộ trình phù hợp về thành lập sàn giao dịch vàng.