“Khơi thông” nguồn vốn cho vay lại chính quyền địa phương

Chưa nhiều kinh nghiệm quản lý

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết, việc thực hiện cơ chế cho vay lại đối với chính quyền địa phương đã được thực hiện từ nhiều năm nay, đặc biệt là từ sau khi Luật Quản lý nợ công năm 2009 được Quốc hội ban hành, đã có nhiều địa phương tham gia thực hiện cơ chế này. Thông qua đó, các địa phương đã huy động được nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời gắn với trách nhiệm chia sẻ nghĩa vụ nợ đối với Chính phủ Trung ương.

Theo Thứ trưởng Trần Xuân Hà, thực tế nhiều công trình, dự án sử dụng vốn vay lại tại địa phương đã phát huy hiệu quả thiết thực, vốn vay được sử dụng đúng mục đích, đảm bảo khả năng trả nợ. Tuy nhiên, còn có những dự án gặp khó khăn, do địa phương có nguồn thu ngân sách nhỏ, hạn mức vay không được nhiều, trình tự thủ tục vay còn phức tạp, trong khi chưa có nhiều kinh nghiệm quản lý.

“Việc hỗn hợp một phần cấp phát một phần cho vay, giải ngân phụ thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn nên phần nào ảnh hưởng tới tiến trình giải ngân và cho vay lại. Một số địa phương chưa có đầu mối quản lý nợ; trình tự thủ tục trong thẩm định ký hoạt động cho vay lại. Đặc biệt, sự phối hợp giữa các cơ quan chính phủ và nhà tài trợ trong giải ngân cũng còn điều đáng nói”, Thứ trưởng nói.

Vì vậy, thời gian tới vềphía Bộ Tài chính, sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế chính sách và quy trình nghiệp vụ về quản lý cho vay lại cho chính quyền địa phương.

Đồng thời, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cũng mong muốn các bên liên quan tiếp tục phối hợp với các cơ quan của Việt Nam để hài hòa thủ tục, tạo thuận lợi cho quá trình thực hiện dự án và đảm bảo nguyên tắc cơ bản quản lý nợ.

Mắc từ địa phương

Thực tế chỉ ra rằng, dù hiện nay các quy định về quản lý cho vay lại cho chính quyền địa phương rất chặt chẽ nhằm đảm bảo việc quản lý cho vay lại cho chính quyền địa phương mang lại hiệu quả cao, song dưới góc độ địa phương vẫn còn nhiều vướng mắc.

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Sở Tài chính Hà Tĩnh, hiện nay nhu cầu vốn của các dự án ở Hà Tĩnh đã ký khoảng 1.000 tỷ đồng. Với các điều kiện được vay như vậy, các địa phương nếu thiếu vốn trong kế hoạch trung hạn chắc chắn phải giãn tiến độ, điều này không phù hợp cam kết với nhà đầu tư. Do đó, để đảm bảo vốn thực hiện dự án, các địa phương hoặc là phải điều chỉnh vốn, hoặc là điều chuyển vốn ODA của các dự án còn dư, giải ngân chậm về dự án thiếu. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, cách thứ hai sẽ khả thi hơn.

Bên cạnh đó, ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản ý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính cũng nhận định, cho vay lại của chính quyền địa phương là sự chia sẻ giữa các cấp ngân sách, qua đó tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay.Thời gian qua, Bộ Tài chính đã có nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Trong đó, về mặt chính sách sẽ cố gắng giảm thiểu khó khăn thông qua việc rà soát và sẽ có sửa đổi, bổ sung các chính sách liên quan.

Theo ông Fabrice Richy, Giám đốc AFD tại Việt Nam,phần lớn các nguồn vốn vay nước ngoài được Chính phủ cho các tỉnh vay lại với tỷ lệ lớn, nên điều quan trọng của AFD là làm việc với các tỉnh để tìm ra biện pháp thích nghi với quy định mới này.

Theo đó, ngoài việc tiếp tục duy trì các khoản vay ưu đãi với lãi suất dưới 2,5%/năm, AFD sẽ phải tăng cường năng lực quản lý nợ và các dự án giúp các tỉnh triển khai hiệu quả các khoản đầu tư. Chính vì thế, AFD đang đồng hành cùng các tỉnh và đang xúc tiến các khoản vay để có thể hỗ trợ các tỉnh nhiều hơn. hiệnViệt Nam đang trong giai đoạn chuyển tiếp mới với các thách thức và cơ hội song hành, nên AFD cũng cần chuyển mình để hỗ trợ cho Việt Nam tốt hơn. Ngoài việc phải tuân thủ trần nợ công vốn, cần phải quan tâm tới chất lượng dự án, làm sao tập trung giải ngân cho dự án để tạo động lực cho phát triển.

Theo quy định, chính quyền địa phương muốn được vay, bội chi phải đảm bảo 5 yếu tố bao gồm: vốn vay chỉ được sử dụng để đầu tư các dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định; bội chi ngân sách hàng năm không vượt quá mức bội chi ngân sách hàng năm được Quốc hội quyết định cho từng địa phương;trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày kết thúc năm ngân sách trước năm xây dựng dự toán, không phát sinh nợ quá hạn đối với các khoản nợ vay phải thanh toán trong năm ngân sách trước năm xây dựng dự toán;vay bù đắp bội chi ngân sách địa phương được huy động chủ yếu từ các khoản vay trung và dài hạn; số dư nợ vay của ngân sách địa phương, bao gồm cả số vay bù đắp bội chi ngân sách theo dự toán, không vượt mức dư nợ vay quy định.