Tin Khu Vực 
Gieo hạt giống tri thức và tinh thần đổi mới sáng tạo
Chiều 29/9, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính Viễn thông, 66 năm ngành Khoa học và Công nghệ, Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I. Tổng Bí thư Tô Lâm tham dự và chỉ đạo buổi lễ.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cùng các đại biểu tham quan khu trưng bày.
Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, 80 năm - một chặng đường lịch sử đủ dài để gian khó lắng thành cốt cách, để hy sinh hoá thành bản lĩnh, để chiến công trở thành niềm kiêu hãnh. Đó là 80 năm "đi trước mở đường", 80 năm phụng sự đất nước, 80 năm đồng hành cùng dân tộc. Trong mọi bước ngoặt của lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là ngọn đuốc soi đường.
Người dạy "Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua là những người yêu nước nhất". Chính tinh thần thi đua ấy đã nâng bước biết bao thế hệ cán bộ bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ vượt qua gian khổ, biến thiếu thốn thành sáng tạo, giữ vững "mạch máu thông tin" và thắp sáng "ngọn lửa tri thức" cho dân tộc trường tồn.
"Chúng ta có thể tự hào khẳng định rằng, suốt tám thập kỷ qua, ngành bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ không chỉ góp phần xây dựng nền móng của một đất nước độc lập, tự cường, mà còn gieo hạt giống tri thức và tinh thần đổi mới sáng tạo không ngừng cho các thế hệ mai sau" - Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ, ngày 15/8/1945, tại Tân Trào - mảnh đất lịch sử thiêng liêng của cách mạng, Hội nghị Toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông dương đã quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn. Sự kiện ấy như viên gạch đầu tiên, đặt nền móng cho ngành Bưu điện Việt Nam - hạt nhân của "mạch máu thông tin" quốc gia.
Từ đó, những bước chân giao liên lặng thầm, những đôi dây điện báo chắp nối trong gian khó, những lá thư viết vội trong đêm, không chỉ chuyên chở mệnh lệnh cách mạng, mà còn mang theo niềm tin, ý chí và khát vọng độc lập của cả dân tộc.
Đêm 19/12/1946, từ Bưu điện Bờ Hồ, bức điện "Toàn quốc kháng chiến" đã được phát đi. Dòng điện báo ngắn ngủi vang trên đường dây hữu tuyến, nhưng như sấm động bốn phương, hiệu triệu đồng bào: "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ".
Lễ đón nhận Huân chương Lao động Hạng nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Cũng trong năm 1946, con tem bưu chính đầu tiên in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh được phát hành. Con tem tuy nhỏ bé nhưng mang ý nghĩa lớn lao, khẳng định chủ quyền quốc gia, ghi dấu Việt Nam trên bản đồ thế giới, khắc sâu hình ảnh Bác Hồ trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.
Song hành cùng bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ cách mạng đã định hình và khẳng định ngay giữa khói lửa chiến tranh.
Ở Việt Bắc, dưới lán tre mỏng manh, Giáo sư Đặng Văn Ngữ cùng cộng sự đã lặng lẽ nghiên cứu, chế tạo thành công Penicilin, cứu sống hàng ngàn thương bệnh binh; Giáo sư Trần Đại Nghĩa chế tạo thành công súng chống tăng Bazoka từ những vật liệu thô sơ nhất. Đó không chỉ là một công trình khoa học, mà còn là lời khẳng định, giữa gian khó, tri thức vẫn có thể nảy mầm, bén rễ và toả sáng.
The Bộ trưởng, 30 năm khói lửa chiến tranh bảo vệ độc lập, thống nhất non sông là 30 năm những người giao bưu "vượt suối băng rừng", những chiến sĩ thông tin "đi trước mở đường", những nhà khoa học "biến thiếu thốn thành sáng tạo".
Có những người đã gửi lại tuổi xuân cho Tổ quốc, có những người đã vĩnh viễn nằm lại nơi rừng sâu, sóng dữ. Hơn 10.000 cán bộ, chiến sĩ của ngành bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ đã anh dũng hy sinh.
Mùa xuân năm 1975, đất nước trọn niềm vui, non sông liền một dải. Nhưng sau ngày toàn thắng, chiến tranh đã để lại những vết thương rộng khắp. Hạ tầng bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ bị tàn phá nặng nề, những đường dây đứt gãy, nhiều bưu điện chỉ còn tro tàn, các viện nghiên cứu cạn kiệt cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ khoa học hao hụt sau những năm tháng trường kỳ khói lửa.
Trong bối cảnh ấy, toàn ngành đã bắt tay vào công cuộc khôi phục và tái thiết đất nước với tinh thần, "biến cái không thể thành cái có thể". Chỉ sau một thời gian ngắn, đường trục viba Bắc - Nam được nối liền, Đài thông tin vệ tinh mặt đất Hoa Sen được đưa vào hoạt động nối Việt Nam với thế giới, những trụ sở bưu điện lại sáng đèn, dòng thông tin phục vụ quản lý đất nước và nhu cầu của nhân dân lại tuôn chảy.
Công trình Thuỷ điện Thác Bà mang ánh sáng về với hàng triệu hộ dân, mở đầu cho chuỗi công trình thuỷ điện lớn khẳng định khả năng làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng.
Năm 1980, Anh hùng Phạm Tuân bay vào vũ trụ, sự kiện đã đưa hình ảnh con người Việt Nam vượt khỏi bầu trời Tổ quốc, trở thành biểu tượng truyền cảm hứng mạnh mẽ về khát vọng chinh phục khoa học, vũ trụ và tương lai.
Cũng trong thời kỳ ấy, lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt được tái khởi động, các viện nghiên cứu tại Hà Nội, Đà nẵng, TP. Hồ Chí Minh lần lượt hồi sinh, đào tạo lớp trí thức trẻ, đặt nền móng cho sự phát triển mới trong muôn vàn khó khăn của giai đoạn đất nước bị bao vây, cấm vận.
Năm 1986, Đại hội VI của Đảng đã khởi xướng công cuộc Đổi mới, một dấu mốc lịch sử trọng đại, mở ra kỷ nguyên đổi mới và hội nhập của đất nước, và cũng là bước ngoặt đối với ngành bưu chính - viễn thông và khoa học - công nghệ. Từ đây, một loạt cột mốc lớn đã được ghi dấu, Việt Nam được xếp hạng cao ở nhiều lĩnh vực và hôm nay, khi nhìn lại, chúng ta thấy một hành trình đầy kiêu hãnh.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, khoa học - công nghệ đã đưa Việt Nam từ một nước thiếu đói thành một nước tự chủ lương thực và xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, làm chủ công nghệ xây dựng nhiều công trình lớn, như đường dây 500KV Bắc - Nam, giàn khoan giầu khí tự nâng ở độ sâu 120m nước, đóng tàu trên 100.000 tấn, xây dựng cầu dây văng, đường cao tốc, ghép tạng và sản xuất vaccine, làm chủ công nghệ mạng viễn thông, vũ khí công nghệ cao, xếp hạng 44 thế giới về chỉ số sáng tạo toàn cầu.
Về bưu chính - viễn thông, Việt Nam là nước đi đầu về số hoá mạng viễn thông, phóng vệ tinh, mở cửa thị trường, phổ cập toàn dân về di động, Internet, bưu chính-chuyển phát, xây dựng hạ tầng số, thực hiện chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu về dân cư, định danh số toàn dân thông qua VNeID. Việt Nam thuộc top 30 thế giới về dịch vụ bưu chính - viễn thông.
Khoa học xã hội và nhân văn đã góp phần hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội, phát huy giá trị văn hoá và khẳng định chủ quyền quốc gia. Một số lĩnh vực nghiên cứu cơ bản như Toán, Vật lý, Việt Nam đã vươn lên đạt tầm khu vực và hội nhập sâu với quốc tế.
"80 năm hành trình, tổ chức có thể thay đổi để phù hợp với các yêu cầu của cách mạng từng thời kỳ, nhưng bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ vẫn một ngôi sao dẫn lối, vẫn lời dạy của Bác Hồ "Thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu của con người", "Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải quay trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng" - Bộ trưởng nêu rõ.
Theo Bộ trưởng, ngày 1/3/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông được hợp nhất thành Bộ Khoa học và Công nghệ. Nhiệm kỳ 2025 - 2030 là nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất; nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đồng thời, là nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện đổi mới toàn diện về bưu chính - viễn thông và khoa học - công nghệ; nhiệm kỳ đầu tiên bộ ba chiến lược khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về chung một nhà; nhiệm kỳ đầu tiên, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhận sứ mệnh là động lực trung tâm để thực hiện khát vọng Việt Nam đứng dậy trở thành nước phát triển có thu nhập cao.
Đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ nhất của ngành trong giai đoạn mới, với những định hướng lớn và dài hạn.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất từ Tổng Bí thư Tô Lâm.
Thứ nhất, phát triển nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và dữ liệu số.
Thứ hai, xây dựng năng lực tự chủ công nghệ trong các lĩnh vực chiến lược theo tinh thần "Make in Vietnam". Ngày nay, không làm chủ công nghệ sẽ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia.
Thứ ba, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực ASEAN, châu lục và thế giới, trở thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số và đổi mới sáng tạo.
Thứ tư, xây dựng hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực của Bộ, bao gồm: Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số, chuyển đổi số, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn - đo lường -chất lượng và năng lượng nguyên tử. Trong đó, đặc biệt chú trọng hạ tầng trí tuệ nhân tạo, gắn với chủ quyền số và vị thế số của Việt Nam.
Thứ năm, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải tập trung vào giải quyết các bài toán chiến lược của đất nước, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh, quản trị quốc gia, năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh, và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phải đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP 2 con số.
Sự kết nối ba nhà: Nhà nước - viện trường và doanh nghiệp, sự vinh danh nhà khoa học và doanh nhân là "chìa khoá" để hướng khoa học - công nghệ tới giải quyết các bài toán của thực tiễn.
Thứ sáu, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành, mà là sự nghiệp chung của quốc gia, của toàn dân tộc. Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại với nhau, đi cùng nhau một chặng đường dài. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một triệu người đổi mới có cả một tương lai.
Bộ trưởng khẳng định, 80 năm lịch sử đã để lại cho chúng ta một di sản vô giá, là truyền thống anh hùng, bất khuất, kiên cường, sáng tạo và nghĩa tình sâu sắc của các thế hệ bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ. Di sản ấy là nền móng, là hành trang để chúng ta bước tiếp.
Thế hệ hôm nay có sứ mệnh viết tiếp hành trình ấy, bằng khát vọng lớn, tư duy đổi mới và tinh thần phụng sự. Không chỉ làm chủ công nghệ, mà còn tạo ra công nghệ; không chỉ tiếp nhận tri thức, mà còn khai phá tri thức mới; không chỉ xây dựng hạ tầng số, thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, mà còn kiến tạo không gian mạng an toàn, lành mạnh và đáng tin cậy cho mọi người dân, để góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số và tri thức. Thế hệ đi trước đã hy sinh để mở đường; thế hệ hôm nay phải phụng sự để đi tới đích.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng: "Khoa học - công nghệ đã đưa Việt Nam từ một nước thiếu đói thành một nước tự chủ lương thực và xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, làm chủ công nghệ xây dựng nhiều công trình lớn, như đường dây 500KV Bắc - Nam, giàn khoan giầu khí tự nâng ở độ sâu 120m nước, đóng tàu trên 100.000 tấn..."
