Tin Khu Vực 
Đổi mới sáng tạo giải bài toán thực tiễn của Việt Nam
Phát biểu tại Hội thảo “Giới thiệu chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) và kết quả của Việt Nam” diễn ra ngày 25/9, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Hội thảo là một sự kiện quan trọng để nhìn lại những nỗ lực của Việt Nam và chỉ ra con đường thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi sổ. Trong 3 trụ cột này, trọng tâm là đổi mới sáng tạo.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Mai Hà
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, đổi mới sáng tạo phải đưa khoa học công nghệ “tràn vào”, làm thay đổi và giải các bài toán thực tiễn của Việt Nam, hình thành tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân, của mọi tổ chức. Từ đó, hình thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số, đổi mới và sáng tạo.
“Đổi mới sáng tạo Việt Nam là đổi mới sáng tạo toàn dân. Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo (GII) của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) là bộ chỉ số đo năng lực đổi mới sáng tạo khá toàn diện. Chúng ta có thể nhìn vào đây để biết cách nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam.
Việt Nam đặt mục tiêu vào top 30 toàn cầu về GII trong vòng 5 đến 10 năm tới. Đây là mục tiêu rất thách thức. Do đó, tôi đề nghị WIPO có chương trình giúp Việt Nam nâng hạng chỉ số GII. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ là đầu mối hợp tác chặt chẽ và hiệu quả với WIPO”, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nói.
4 giải pháp ưu tiên
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, để vị trí của Việt Nam trên bảng xếp hạng GII tiếp tục được nâng cao, Việt Nam phải kiên trì thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, có 4 giải pháp cần ưu tiên thực hiện.
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế và môi trường cho đổi mới sáng tạo Việt Nam, tháo gỡ các rào cản về pháp luật, cơ chế tài chính, sở hữu trí tuệ, khuyến khích mạnh mẽ doanh nghiệp đầu tư cho trí tuệ nhân tạo và ứng dụng công nghệ mới.
Từ nay đến cuối năm 2025, các luật như: Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghệ cao sẽ được sửa đổi. Tư tưởng chính về sở hữu trí tuệ lần này được nêu rõ là: sở hữu trí tuệ phải biến kết quả nghiên cứu thành tài sản để có thể giao dịch và khi đó mới có thị trường khoa học công nghệ Việt Nam.
Sở hữu trí tuệ phải trở thành tài sản của doanh nghiệp, có thể định giá mua bán được, đưa vào báo cáo tài chính, có thể là tài sản đảm bảo để đi vay vốn, góp vốn nhất là tài sản công nghệ mới.
Ông Daren Tang, Tổng Giám đốc WIPO phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Mai Hà
Chuyển dịch quan trọng nhất của sở hữu trí tuệ là chuyển dịch từ bảo vệ quyền sang tài sản hóa, thương mại hóa và thị trường hóa các kết quả nghiên cứu. Sở hữu trí tuệ trở thành công cạnh tranh chiến lược của doanh nghiệp và quốc gia. Một quốc gia phát triển là một quốc gia mà tài sản vô hình, tài sản trí tuệ chiến tới 70- 80% tổng tài sản.
Việt Nam đã đến giai đoạn phải ưu tiên phát triển tài sản trí tuệ để phát triển đất nước thành những nước phát triển có thu nhập cao. Do vậy cơ bản các sửa đổi trong các Luật lần này sẽ xoay quanh vấn đề mới này.
Thứ hai, đầu tư mạnh cho hạ tầng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng số, các trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, siêu máy tính, dữ liệu mở và kết nối liên thông quốc gia sẽ là nền tảng để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao từ việc đổi mới giáo dục STEM, gắn kết các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, có chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước.
Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Mai Hà
Thứ tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải là trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Nhà nước sẽ đồng hành, có các chương trình hỗ trợ tài chính, quỹ đầu tư mạo hiểm, đặt hàng nghiên cứu và ưu tiên mua sắm công cho các sản phẩm.
"Nếu làm tốt 4 giải pháp nêu trên, tôi tin rằng vị trí của Việt Nam trên bảng xếp hạng GII sẽ không ngừng được cải thiện. Nhưng quan trọng hơn, năng lực đổi mới sáng tạo sẽ trở thành sức mạnh thật sự của quốc gia, góp phần hiện thực hoá mục tiêu tới năm 2045 có một Việt Nam phát triển, sáng tạo và hùng cường", Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Cùng phát biểu tại Hội thảo, ông Daren Tang đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ, sở hữu trí tuệ, đổi mới sáng tạo phát triển. Đồng thời, nhấn mạnh việc WIPO sẽ tăng cường hỗ trợ Việt Nam trong việc thực hiện các mục tiêu về thúc đẩy sở hữu trí tuệ, đổi mới sáng tạo trong thời gian tới.
Các lĩnh vực ưu tiên triển khai hợp tác gồm: Hỗ trợ rà soát, xây dựng và thực thi pháp luật, chiến lược và kế hoạch hành động về sở hữu trí tuệ ở cấp quốc gia; thúc đẩy vận hành và sử dụng hiệu quả các hệ thống đăng ký quốc tế sở hữu trí tuệ tại Việt Nam; nâng cao năng lực cho các tổ chức trung gian, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong quản lý, bảo vệ và thương mại hoá tài sản trí tuệ...
Theo số liệu của WIPO, Việt Nam được xếp hạng 44/139 quốc gia, nền kinh tế về chỉ số đổi mới sáng tạo (GII), duy trì thứ hạng năm 2024
Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện thứ hạng đầu vào đổi mới sáng tạo tăng 3 bậc so với năm 2023, từ vị trí 53 lên 50 (đầu vào đổi mới sáng tạo gồm 5 trụ cột: Thể chế, nguồn nhân lực và nghiên cứu, cơ sở hạ tầng, trình độ phát triển của thị trường, trình độ phát triển của doanh nghiệp).
