Hơn 20 ngày thí điểm xăng E10: Những tín hiệu tích cực từ thị trường

Cần chính sách giá hấp dẫn và đồng bộ chuỗi cung ứng

Hơn 20 ngày qua, thị trường xăng dầu chứng kiến sự xuất hiện của một “tân binh” mang tên E10. Dù mới chỉ ở giai đoạn thí điểm, loại xăng sinh học này đã tạo ra những tín hiệu khởi động tích cực, từ sản lượng tiêu thụ đến mức độ chấp nhận của người dân và sự chuẩn bị của doanh nghiệp. Chuyên gia kinh tế, các nhà phân phối cũng như người tiêu dùng đều nhìn nhận xăng E10 có nhiều cơ hội. Song, để biến cơ hội thành hiện thực, cần một cơ chế giá đủ hấp dẫn, sự đồng bộ trong chuỗi cung ứng và niềm tin được củng cố.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, chuyên gia kinh tế, PGS, TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá (Bộ Tài chính) cho rằng, mức độ chấp nhận của người tiêu dùng tuy đang tăng dần, phản ánh sự chuyển dịch tích cực trong sử dụng nhiên liệu. Những tác động về giá, thị trường năng lượng, cùng lợi ích môi trường đang mở ra cơ hội để xăng E10 trở thành lựa chọn phổ biến trong tương lai gần.

PGS, TS Ngô Trí Long  đánh giá, tại TP. Hồ Chí Minh, 36 cửa hàng trực thuộc Petrolimex đang tiêu thụ bình quân khoảng 40 m³ E10 mỗi ngày, tương đương 1.100 đến 1.200 lít cho mỗi cửa hàng. Tại Hà Nội và Hải Phòng, từ ngày 1 đến 13/8, lượng bán E10 lần lượt đạt 112.867 lít và 32.657 lít, chiếm khoảng 16% tổng lượng xăng tại các điểm thí điểm. Đây là tỷ lệ khởi động được coi là thuyết phục. Tâm lý dè dặt trong tuần đầu đang giảm dần khi người dân nhận thấy sự tương thích động cơ đã được chứng minh rõ ràng.

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến thay thế toàn quốc bằng E10 từ ngày 1/1/2026 và tiến tới E15 vào năm 2031. Chính sách này tạo “neo kỳ vọng” giúp doanh nghiệp chủ động đầu tư hạ tầng, chuỗi logistics và nguồn ethanol. Đặc biệt, Ethanol Dung Quất dự kiến tái khởi động từ tháng 11/2025 sẽ giúp giảm thiểu rủi ro thiếu nguồn khi mở rộng cung ứng.

Ở góc độ hành vi tiêu dùng, động lực thúc đẩy E10 đến từ lợi ích môi trường, khả năng tăng chỉ số octan và sự tương thích với hầu hết xe hiện hành. PGS, TS Ngô Trí Long nhận định E10 đã giúp giảm từ 20 đến 30% CO và hydrocarbon trong khí thải, góp phần cải thiện chất lượng không khí đô thị. Về phát thải CO₂ vòng đời, mức giảm còn phụ thuộc nguồn nguyên liệu ethanol nhưng phù hợp với cam kết Net Zero 2050 của Việt Nam.

Về lợi ích kép, E10 vừa giúp tiết kiệm chi phí trực tiếp cho người tiêu dùng, vừa góp phần đa dạng hóa nguồn cung và gia tăng giá trị nội địa. Về môi trường, E10 giúp giảm ô nhiễm không khí đô thị, phù hợp với xu hướng sử dụng nhiên liệu sinh học tại nhiều quốc gia. Theo PGS, TS Ngô Trí Long, để E10 trở thành nhiên liệu đại trà, Nhà nước và doanh nghiệp cần nhanh chóng ban hành lộ trình bắt buộc từ 2026 và tiến tới E15 sau năm 2030, hiệu chỉnh công cụ thuế phí ưu tiên cho nhiên liệu sạch, phát triển chuỗi cung ứng ethanol xanh, chuẩn hóa giám sát chất lượng nhiên liệu, phối hợp cùng các hãng xe ban hành chính sách bảo hành, minh bạch truyền thông bằng số liệu thực tế, hỗ trợ cải tạo hạ tầng phân phối tại vùng sâu, vùng ẩm, đồng thời gắn E10 với cơ chế tín chỉ carbon để doanh nghiệp tham gia thị trường carbon.

Nhìn chung, chuyên gia kinh tế khẳng định E10 đang có nền tảng vững chắc: giá rẻ hơn, lợi ích môi trường rõ ràng, hành vi tiêu dùng dần thay đổi. Nếu chính sách giá, kỹ thuật và chuỗi cung ứng được tối ưu, E10 sẽ sớm trở thành nhiên liệu phổ biến từ năm 2026, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm phát thải và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Niềm tin thị trường sẽ quyết định hành trình của E10

Ông Trần Thanh Vũ, trú tại phường Hai Bà Trưng, Hà Nội cho rằng, để có thể yên tâm sử dụng lâu dài, điều quan trọng nhất là chất lượng sản phẩm khi được đưa ra thị trường phải đúng chuẩn. Lo ngại lớn nhất vẫn là tình trạng một số cơ sở nhỏ lẻ có thể pha trộn, làm biến dạng chất lượng, gây ảnh hưởng đến động cơ và hiệu quả vận hành. Để người tiêu dùng và doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm, cần có sự đồng bộ từ các hãng sản xuất ô tô, xe máy. Hệ thống động cơ, dầu bôi trơn, lượng hòa khí cũng phải được điều chỉnh phù hợp với loại nhiên liệu sinh học này. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách quản lý nhà nước, cơ sở cung ứng nhiên liệu và các hãng sản xuất phương tiện sẽ là yếu tố quyết định để E10 thực sự trở thành nhiên liệu phổ biến, an toàn và bền vững.

Từ phía doanh nghiệp đầu mối, từ ngày 1/8, Petrolimex đã chính thức triển khai bán E10 tại TP. Hồ Chí Minh, thay thế toàn bộ xăng E5 RON92 bằng E10 RON95. Sau hơn 20 ngày, chưa ghi nhận bất kỳ trường hợp khách hàng nào khiếu nại về chất lượng. Đại diện Petrolimex khẳng định, luôn bảo đảm nguồn cung đạt chuẩn.

Với E10, doanh nghiệp đã thử nghiệm trên nhiều dòng xe khác nhau, kể cả xe hạng sang và đều cho kết quả vận hành bình thường. 

Xăng E10 là loại nhiên liệu được pha trộn giữa 90% xăng khoáng và 10% ethanol khan. Ethanol được chiết xuất từ nguồn sinh khối như ngô, sắn, mía, rơm rạ hoặc phế thải hữu cơ, do đó có thể tái tạo và thân thiện hơn với môi trường so với xăng truyền thống hoàn toàn từ hóa thạch.