Hồi phục kinh tế và doanh nghiệp 2022: Thay đổi tư duy, tăng tốc và linh hoạt

Đó là nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế hàng đầu, tại “Diễn đàn Doanh nghiệp 2022: Nhận diện thị trường và phương thức thích ứng”, kết hợp trao giải “Chương trình bình chọn Tác phẩm báo chí viết về doanh nghiệp, doanh nhân và môi trường kinh doanh” lần thứ 9, diễn ra chiều ngày 23/11/2021, do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp và Vụ Báo chí xuất bản (Ban Tuyên giáo Trung ương) phối hợp tổ chức. Báo Công Thương bảo trợ truyền thông cho chương trình.

Triển vọng mở và nhiều thách thức

Chia sẻ thông tin tại diễn đàn, ông Đặng Xuân Quang - Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Dự báo kinh tế - xã hội, Bộ Kế hoạch Đầu tư, nhận định: Nền kinh tế thế giới sẽ phục hồi tích cực từ năm 2022, qua đó thúc đẩy thương mại hàng hóa và đầu tư. Cùng với các chủ trương, chính sách và sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ trong bối cảnh mới thích ứng linh hoạt với đại dịch, thúc đẩy hồi phục và tăng trưởng kinh tế trong dài hạn, dự báo nền kinh tế Việt Nam sẽ có sự phục hồi khởi sắc trong năm 2022.

Quốc hội, Chính phủ đã định hướng và đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2022 từ 6-6,5% trên cơ sở duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh... Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI, khẳng định, cộng đồng DN trong năm 2022 sẽ quyết tâm nỗ lực cùng Chính phủ để thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế đã đề ra.

Nhận định về các ngành kinh tế của Việt Nam có triển vọng hồi phục và phát triển trong năm 2022, ông Đặng Xuân Quang, cho rằng, đầu tư công sẽ tiếp tục được thúc đẩy để đóng vai trò vốn mồi, kích thích đầu tư tư nhân, tập trung vào cơ sở hạ tầng, đổi mới sáng tạo kỹ thuật số, đường bộ…, sẽ kéo theo nhu cầu phát triển vật liệu xây dựng và lĩnh vực khác. Thứ hai, nhóm ngành có tỷ trọng xuất khẩu lớn sẽ có thể tận dụng được cơ hội phục hồi trên thế giới do nhu cầu hàng hóa dịch vụ hồi phục theo, hoạt động xuất khẩu điện tử, dệt may, thủy sản, gỗ, cao su, sắt thép… của Việt Nam có thể hưởng lợi. Nhóm ngành hàng được kích thích do phục hồi nhu cầu tiêu thụ trong nước sau giãn cách xã hội như thực phẩm, đồ uống, bán lẻ và hàng không cũng sẽ có triển vọng hồi phục.

Nhóm ngành thương mại điện tử và logistics cũng có triển vọng nhờ kích thích từ thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng sang phương thức giao dịch trực tuyến nhiều hơn, cùng với xuất nhập khẩu dự báo tiếp tục tăng trưởng do tận dụng yếu tố phục hồi thị trường thế giới, tận dụng cơ hội từ các FTA, sản xuất trong nước phục hồi… sẽ kéo theo gia tăng nhu cầu giao dịch, mua bán, vận chuyển thúc đẩy logistics hồi phục.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Khương - Thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, dự báo kinh tế vĩ mô toàn cầu 2022 sẽ tiếp tục bị tác động xấu bởi đại dịch Covid-19, chuỗi cung ứng còn gián đoạn, đứt gãy ở phạm vi khu vực cũng như toàn cầu. Lạm phát thế giới có dấu hiệu gia tăng tại nhiều quốc gia sau khi nhiều gói giải cứu kinh tế có qui mô chưa từng có đã được tung ra…, khiến hồi phục kinh tế toàn cầu chậm lại, tác động đến kinh tế trong nước.

Tiến sỹ Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cũng cho rằng, yếu tố ảnh hưởng từ đại dịch còn rất lớn, bởi chưa ai dự báo được đại dịch sẽ đi đến đâu, bao giờ thì hết, nên rủi ro tiềm ẩn vẫn nhiều, dù Việt Nam đã xác định sống chung an toàn với dịch bệnh. Bên cạnh đó là thách thức từ việc điều chỉnh chính các sách tiền tệ của các nước phát triển, nếu lãi suất mà tăng trở lại thì phục hồi kinh tế sẽ khăn. Ở trong nước, rủi ro tài chính cũng nhiều bởi tính đầu cơ quá mức trên thị trường chứng khoán, bất động sản…, khiến cơ quan quản lý đã phải dưa ra những cảnh báo. Các gói hỗ trợ DN, người dân vượt khó qua đại dịch là chưa có tiền lệ về qui mô, diện hỗ trợ, điểm hỗ trợ, đối tượng hỗ trợ… nhưng, khâu thiết kế chính sách và thực thi chưa hiệu quả, khả năng tiếp cận và thụ hưởng chính sách của người dân và DN còn thấp, qui mô các gói hỗ trợ của Việt Nam còn nhỏ.

Dù vậy, ông Thành vẫn nhận định, kinh tế thế giới năm 2022 triển vọng phục hồi vẫn tích cực, nhưng có xu hướng chậm lại. Các nền kinh tế mạnh về đầu tư, lớn về thị trường, là đối tác quan trọng của Việt Nam đều có triển vọng phục hồi khá tốt, điều này cũng sẽ giúp nền kinh tế Việt Nam tăng triển vọng hồi phục nhờ tận dụng các cơ hội từ bên ngoài.

Linh hoạt và thích ứng

Yếu tố quan trọng để phục hội kinh tế trong năm 2022, theo ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh luôn là vấn đề phải được quan tâm hàng đầu. Bối cảnh đại dịch Covid-19 đã cho thấy, phản ứng chính sách đòi hỏi phải nhanh, chính xác, toàn diện và có tầm nhìn dài hạn. Theo ông Hiếu, thủ tục hành chính hiện vẫn rất phức tạp, phiền hà, dù đã được ứng dụng công nghệ vào cải cách, song khi nộp hồ sơ online về thủ tục xuất nhập khẩu, có những thủ tục người dân, doanh nghiệp vẫn phải đến cơ quan nhà nước để lấy bản giấy. Chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong cải cách thủ tục hành chính chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân và DN trong bối cảnh mới. Cần phải thay đổi tư duy, thay đổi cách làm, chuyển đổi số vào cải cách thủ tục hành chính, không phải là số hóa các thủ tục, mà cần thiết kế các qui định dựa trên tư duy về số hóa để đưa ra cách làm hiệu quả, thủ tục đơn giản, thuận tiện.

"Chính sách tốt, nhưng thiết kế chính sách không hợp lý, thủ tục phức tạp, sẽ làm giảm hiệu quả, tạo ra sự không công bằng, làm méo mó môi trường kinh doanh, khiến nguồn lực phân bổ không đúng chỗ. Cần giảm tối đa các thủ tục hành chính không hợp lý, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào thực thi chính sách" - ông Phan Đức Hiếu, nhấn mạnh.

Trong hoạt động kinh doanh, ông Hoàng Quang Phòng, cho rằng, cộng đồng DN mong muốn Quốc hội, Chính phủ có các chính sách hỗ trợ ổn định, có thời hạn đủ dài để giúp doanh nghiệp hồi phục và phát triển trong tình hình mới. Theo ông Phòng, cần sớm có chương trình tổng thể phục hồi kinh tế sát thực với nhu cầu của thị trường, có tính khả thi cao để làm cơ sở cho các địa phương, DN xây dựng kế hoạch phục hồi cho riêng mình. Các DN cần coi thách thức cũng là động lực, từ đó nâng cao năng lực quản trị, nâng cao năng lực ứng phó với các biến động của thị trường, đẩy mạnh chuyển đổi số và cơ cấu lại lao động theo hướng bền vững.

Theo Tiến sỹ Võ Trí Thành, trong bối cảnh thích ứng mới có nhiều thay đổi và biến động, trong đầu tư, kinh doanh các DN cần phải tăng tính linh hoạt để nắm bắt các cơ hội, bắt kịp tốc độ hồi phục thế giới và các xu hướng mới của thị trường; tăng cường tốc độ kết nối dựa trên nền tảng số hóa; chú trọng đến nguồn vốn xã hội (phát triển theo hướng bền vững, nhân văn…); đầu tư tư xanh, đầu tư thông minh.

Ông Nguyễn Đức Khương cũng đưa ra khuyến nghị, các DN cần phải có mục tiêu rõ ràng theo xu hướng phát triển bền vững để nâng cao khả năng thích ứng với các cú sốc khủng hoảng, đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Cần ưu tiên chuyển đổi số để nâng cao khả năng tiếp cận khách hàng, nâng cao hiệu quả quản trị sản xuất, kinh doanh. Có chính sách thích hợp giữ chân nhân tài, nhất là những người có thể thích ứng với thay đổi với tình hình mới, làm việc từ xa...

Tại diễn đàn cũng đã diễn ra chương trình bình chọn tác phẩm báo chí viết về doanh nghiệp, doanh nhân và môi trường kinh doanh lần thứ IX.