Hai vấn đề làm suy yếu Liên minh châu Âu sau câu chuyện Brexit

Việc mất quyền tiếp cận đặc biệt vào châu Âu là một cái giá cao phải trả cho một số lợi ích mang tính biểu tượng về chủ quyền. Nhưng sự thất bại của Brexit cũng làm sáng tỏ chính châu Âu. Mỹ và EU là hai động lực chính để thế giới mở cửa thị trường, thực hiện dân chủ, tự do, nhân quyền và phúc lợi toàn cầu. Những giá trị này có thể bị xói mòn trên toàn thế giới nếu sức mạnh và mục đích của một trong hai trung tâm này suy yếu. Trong ba thập kỷ qua, châu Âu từ khi bắt đầu là một cộng đồng các quốc gia hợp tác với nhau để tạo ra thị trường rộng lớn hơn, hiệu quả hơn và ổn định chính trị đã trở thành nỗi ám ảnh với hai vấn đề lớn có thể phá hủy các thành tựu trung tâm của chính châu Âu.

Ảnh minh họa

Thứ nhất là sau sự sụp đổ của Liên Xô, sự hội nhập nhanh chóng của nhiều quốc gia mới kém phát triển về kinh tế và xã hội hơn so với các thành viên ban đầu của EU. Từ năm 1995, EU đã mở rộng từ 12 quốc gia lên 28 quốc gia. Ban đầu tập trung vào mở cửa thị trường, hài hòa các quy định và tạo ra các cơ hội tăng trưởng mới, EU sớm trở thành một “liên minh chuyển nhượng” với một kế hoạch phân phối lại từ các quốc gia thịnh vượng sang các thị trường mới nổi. Ngay cả trong môi trường kinh tế mạnh mẽ ngày nay, chi tiêu của EU chiếm hơn 3% nền kinh tế của Hungary, và gần 4% của Lithuania. Khoảng cách giàu nghèo với việc mở cửa các biên giới đã chắc chắn tạo ra một cuộc khủng hoảng di cư. Từ năm 2004 đến 2014, có khoảng 2 triệu người Ba Lan đã di cư sang Anh và Đức và khoảng 2 triệu người Romania chuyển sang Italia và Tây Ban Nha…

Thứ hai là thách thức tiền tệ của EU, đồng euro. Được đưa ra với ý nghĩa chính trị nhiều hơn ý nghĩa kinh tế, đồng euro đã cho thấy lỗ hổng cấu trúc sâu sắc: buộc hệ thống tiền tệ thống nhất giữa 19 quốc gia tiếp tục duy trì hệ thống tài chính khác nhau. Vì vậy, khi suy thoái kinh tế xảy ra, các quốc gia không có khả năng hạ thấp giá trị đồng tiền của mình, cũng không nhận được nguồn lực bổ sung từ Brussels (như các tiểu bang của Mỹ đã làm khi Washington rơi vào suy thoái). Kết quả như đã thấy trong nhiều năm sau cuộc khủng hoảng 2008, là sự đình trệ kinh tế và cuộc nổi dậy về chính trị. Brexit sẽ buộc người Anh phải suy nghĩ kỹ về vị trí của họ trên thế giới và thực hiện các điều chỉnh phù hợp để phát triển. Nhưng Brexit cũng khiến người châu Âu phải nhìn lại mình, từ một ý tưởng hội nhập tuyệt vời đã dần trở nên tồi tệ. Liên minh châu Âu có nhiều việc phải làm, đó là quay trở lại các nguyên tắc đầu tiên, trở lại mục đích trung tâm ban đầu và tìm ra những khía cạnh phù hợp mà hệ thống hiện tại có thể quản lý được.