Gia Lai: Tăng giá trị cây chuối mốc của người Jrai

Từ giống chuối mốc quen thuộc trong vườn rẫy, người Jrai ở Gia Lai đã chế biến thành bột chuối xanh. Đây là sản phẩm mới mẻ, vừa nâng cao giá trị nông sản địa phương, vừa góp phần cải thiện thu nhập cho đồng bào miền núi.

Từ quả chuối rụng đến sản phẩm đặc trưng

Tại xã Ia Pia (tỉnh Gia Lai), chuối mốc là loại cây phổ biến, được trồng xen trong vườn, trên rẫy của các hộ người Jrai. Tuy nhiên, trước đây quả chuối thường chỉ để chín rụng hoặc dùng trong gia đình, ít khi trở thành hàng hóa. Xuất phát từ thực tế đó, nhiều người dân trong xã đã mày mò học hỏi, nghiên cứu để đưa chuối xanh thành sản phẩm thiết thực và lành mạnh, trong đó có cơ sở Nam Phúc.

Theo các nghiên cứu khoa học, chuối xanh chứa lượng tinh bột kháng cao nhất so với nhiều loại hạt, củ khác, có tác dụng phát triển lợi khuẩn, tốt cho hệ tiêu hóa, tim mạch. Ngoài ra, chuối xanh còn giàu vitamin C, kali, chất xơ và chất chống oxy hóa. Nhận thấy tiềm năng này, đầu năm 2024, cơ sở Nam Phúc bắt tay vào chế biến chuối mốc xanh thành bột. 

Chị Phạm Thị Bình, đại diện cơ sở Nam Phúc cho biết, để đáp ứng đủ nguyên liệu và tăng thu nhập cho người dân trong xã, chị đã đến từng thôn, làng thu mua chuối xanh với giá 3.000-6.000 đồng/kg. Chuối sau khi rửa sạch được tước nhẹ lớp vỏ, cắt lát, đem sấy khô rồi nghiền thành bột. Những ngày đầu chưa nắm vững kỹ thuật, chị nhiều lần thất bại vì không làm chủ được nhiệt độ sấy. Sau 5 lần thử nghiệm, chị mới tìm ra công thức chuẩn giúp giữ trọn hàm lượng tinh bột kháng. Trung bình 15 kg chuối xanh mới cho ra 1 kg bột.

“Công đoạn quan trọng nhất là sấy. Nhiệt độ sấy khác nhau sẽ cho chất lượng khác nhau. Sau đó chuối được nghiền bằng máy công nghiệp để đạt độ mịn đồng đều, tiếp đến kiểm tra chất lượng và đóng gói kín khí để đảm bảo vệ sinh, giữ được hương vị, dinh dưỡng lâu dài”, chị Bình chia sẻ.

Đến tháng 3/2024, chị Bình hoàn thiện sản phẩm, xây dựng nhãn mác, bao bì và mạnh dạn đưa ra thị trường. Không chỉ bán trực tiếp, chị còn tận dụng thương mại điện tử, livestream trên mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm. Ban đầu khách chủ yếu là người quen, nhưng chỉ trong thời gian ngắn, bột chuối xanh Nam Phúc đã mở rộng thị trường đến các tỉnh thành như: TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng, Ninh Bình,...

Khi nhu cầu tăng, chị Bình đầu tư thêm máy sấy, máy nghiền, máy đóng gói hiện đại. Với giá bán 260.000 đồng/kg, mỗi tháng cơ sở thu về trên 25 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Để giúp bà con Jrai cải thiện đời sống, chị Bình cũng nhận thêm nhân công về phụ giúp công việc cũng như thu mua chuối cho bà con. Ông Rơ Lan Khối, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Pia cho biết: “Ngoài tiêu thụ tại các đại lý, sản phẩm bột chuối xanh của cơ sở Nam Phúc hiện bán mạnh trên kênh thương mại điện tử. Đây không chỉ là nguồn thu nhập ổn định cho hộ sản xuất mà còn giúp bà con có nơi thu mua chuối xanh thường xuyên, tránh lãng phí nông sản”.

Mở hướng sinh kế bền vững

Không chỉ tiêu thụ qua kênh online, bột chuối xanh của đồng bào Jrai còn gây chú ý tại các hội chợ, triển lãm thương mại trong tỉnh. Gian hàng trưng bày sản phẩm luôn thu hút đông đảo người dân và du khách. Những hộp bột chuối xanh được đóng gói chỉn chu, nhãn mác rõ ràng khiến khách tham quan ấn tượng bởi sự sáng tạo: từ loại quả quen thuộc đã trở thành sản phẩm hiện đại, an toàn và giàu dinh dưỡng.

Nhiều người tiêu dùng sau khi trải nghiệm đã bày tỏ sự yêu thích. Chị Nguyễn Thị Hồng (phường Pleiku) nhận xét: “Tôi thấy bột chuối xanh có mùi thơm nhẹ, dễ pha chế, dùng nấu ăn cũng tiện. Quan trọng hơn là sản phẩm được làm từ chuối của người Jrai, vừa an toàn vừa giữ gìn bản sắc địa phương. Tôi tin sản phẩm này có thể vươn xa hơn nữa”.

Trong khi đó, chị Trần Thị Hiền (phường Diên Hồng) cảm thấy tin tưởng khi sản phẩm đều có mã QR nguồn gốc xuất xứ. "Khi quét mã QR trên tem sẽ thấy được đầy đủ thông tin như: quy trình sản xuất, cách sơ chế, đóng gói… Việc này tạo được sự tin tưởng của khách hàng đối với sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh đối với các sản phẩm khác trên thị trường rộng lớn", chị Hiền nói.

Bà Nguyễn Thị Bích Thu, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại (Sở Công Thương Gia Lai) cho biết: Việc đưa sản phẩm như bột chuối xanh tham gia các hội chợ, triển lãm thương mại trong và ngoài tỉnh là cơ hội quan trọng để quảng bá, kết nối thị trường.

"Những sản phẩm mang bản sắc vùng miền như bột chuối xanh của người Jrai không chỉ được giới thiệu trực tiếp đến người tiêu dùng mà còn có thể tiếp cận các nhà phân phối, doanh nghiệp bán lẻ. Qua triển lãm, sản phẩm được lan tỏa rộng rãi, tạo thêm niềm tin cho bà con sản xuất và động lực để doanh nghiệp, cơ sở mạnh dạn đầu tư nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô”, bà Thu nhấn mạnh.

Được thị trường đón nhận là tín hiệu tích cực cho thấy hướng đi từ chuối mốc của bà con người Jrai là đúng đắn. Bột chuối xanh không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người sản xuất, mà còn giúp nâng giá trị cây chuối mốc vốn gắn bó lâu đời với đồng bào Jrai. Từ đó, người dân thêm niềm tin vào việc phát triển nông sản đặc trưng, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm miền núi Gia Lai.