Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai nổi lên không chỉ với không gian kinh tế rộng lớn từ núi rừng đại ngàn đến biển cả mênh mông, mà còn với khát vọng định hình công nghiệp như một trụ cột tăng trưởng mới. Đây là bước đi chiến lược nhằm tạo động lực phát triển bền vững, gia tăng giá trị nông lâm sản và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Tầm nhìn giai đoạn 2025-2030, Gia Lai đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân 10-10,5%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 6.300-6.500 USD/năm, tổng thu ngân sách trên 41.000 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu trên 17 tỷ USD. Để hiện thực hóa mục tiêu này, công nghiệp được xác định là “đầu tàu kéo tăng trưởng”, bên cạnh 4 trụ cột khác gồm du lịch, nông nghiệp công nghệ cao, logistics - cảng biển và phát triển đô thị.
Gia Lai có nhiều lợi thế để phát triển ngành công nghiệp chế biến nông - lâm sản.
Gia Lai sở hữu nguồn tài nguyên đất bazan trù phú, phù hợp với các cây trồng chủ lực như cà phê, hồ tiêu, cao su, vốn đã có thương hiệu xuất khẩu sang các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc. Bên cạnh đó địa phương có bờ biển dài là lợi thế lớn để phát triển tiềm năng kinh tế biển, nuôi trồng chế biến thủy sản.
Trong báo cáo mới nhất, ngành chế biến, chế tạo của tỉnh Gia Lai có mức tăng trưởng ổn định, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP. 8 tháng năm 2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 9,02% so với cùng kỳ. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 7,82% so với cùng kỳ.
Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh Gia Lai.
Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh, Gia Lai có diện tích tự nhiên lớn đứng thứ 2 cả nước, có tiềm năng phát triển toàn diện, hội tụ nhiều lợi thế chiến lược, phát triển mạnh ngành công nghiệp chế biến nông - lâm sản.
Tỉnh có quỹ đất nông nghiệp lớn và đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều nhóm cây trồng như: Cây lương thực, cây công nghiệp ngắn ngày, cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả, cây dược liệu và các loại cây hàng năm khác.
Tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của tỉnh khoảng 977 nghìn ha, tổng diện tích gieo trồng hàng năm đạt khoảng 770 nghìn ha, là một trong những tỉnh có quy mô gieo trồng lớn nhất cả nước.
Với quỹ đất rộng và tương đối tập trung, có nhiều điều kiện để phát triển các vùng sản xuất chuyên canh, quy mô lớn, tạo lợi thế trong việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào vùng nguyên liệu, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản bền vững. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Gia Lai đã có mặt tại khoảng 50 quốc gia. Một số ngành hàng đáp ứng được yêu cầu chất lượng cao ở các thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản.
Toàn tỉnh hiện đã thu hút 53 dự án trồng trọt, 29 dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư, tạo ra hàng nghìn ha vùng nguyên liệu tập trung cho mía đường, cà phê, hồ tiêu, rau quả, bò sữa công nghệ cao và dược liệu. Đây sẽ là nguồn cung ổn định cho công nghiệp chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm, giảm phụ thuộc xuất khẩu thô.
Tỉnh có quỹ đất nông nghiệp lớn và đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều nhóm cây trồng chủ lực.
Thực tế những năm qua, nhiều doanh nghiệp tại Gia Lai đã chứng minh sự thành công khi đi theo con đường chế biến, thay vì chỉ xuất khẩu thô. Công ty Vĩnh Hiệp, Cà phê Tropico Tây Nguyên, Hoa Trang,... duy trì xuất khẩu cà phê đạt chuẩn quốc tế, đưa kim ngạch cà phê Gia Lai trung bình đạt 300 triệu USD/năm. Hoàng Anh Gia Lai phát triển hơn 3.000 ha chuối, 300 ha sầu riêng đạt chuẩn GlobalGAP, cùng hệ thống chăn nuôi heo 500.000 con theo mô hình tuần hoàn khép kín, tạo giá trị gia tăng từ nông nghiệp.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp mới như Green Tropical, Bơ Mỹ Hoàng Gia,... cũng khẳng định uy tín bằng sản phẩm đạt chuẩn quốc tế và chiến lược quảng bá bài bản. Đây là những tín hiệu cho thấy nông sản Gia Lai đang chuyển mình từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình hiện đại, bền vững.
Dự án Nhà máy Sản xuất, chế biến nông lâm sản tập trung Vinanutrifood Bình Định được khởi công tại xã Tây Sơn (tỉnh Gia Lai).
Song song, Gia Lai đang đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ 4.0, công nghiệp bán dẫn - coi đây là động lực quan trọng để phát triển kinh tế số, xã hội số và chính quyền số.
Mới đây, dự án Nhà máy Sản xuất, chế biến nông lâm sản tập trung Vinanutrifood Bình Định được khởi công tại xã Tây Sơn (tỉnh Gia Lai), được đánh giá sẽ tạo cú hích lớn cho ngành công nghiệp chế biến của địa phương.
Được triển khai trên diện tích 10 ha với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 gần 500 tỷ đồng, dự án tiên phong ứng dụng AI trong quản lý nông nghiệp, blockchain truy xuất nguồn gốc, hướng tới minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng, đảm bảo cung ứng sản phẩm cho nhiều thị trường trên thế giới. Toàn bộ quy trình, từ kiểm soát vùng nguyên liệu qua vệ tinh, chế biến trong nhà máy, quản lý lô hàng, đến kiểm nghiệm chất lượng đều được minh bạch hóa và số hóa.
Bà Nguyễn Thị Diễm Hằng - Phó Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam, Tổng giám đốc Công ty Vinanutrifood Bình Định - cho biết: "Với một thao tác quét mã QR, người tiêu dùng có thể theo dõi thông tin sản phẩm từ nông trại đến bàn ăn. Mô hình này không chỉ giúp Gia Lai xây dựng chuỗi giá trị tuần hoàn - Net Zero, mà còn mở cánh cửa đưa nông sản địa phương tiếp cận hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Chúng tôi sẵn sàng đầu tư để xây dựng những cánh đồng mẫu lớn hàng ngàn ha, áp dụng cơ giới hóa, công nghệ số, nâng cao năng suất, giảm chi phí, đưa nông sản Gia Lai vươn tầm thế giới”.
Theo Phương án phát triển cụm công nghiệp (CCN) tỉnh tích hợp trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trên địa bàn tỉnh Gia Lai có 99 CCN với tổng diện tích 5.412,4 ha, bình quân 54,7 ha/CCN.
Đến nay, có 62/99 CCN với tổng diện tích 2.330,8 ha được quyết định thành lập (trong đó, có 31 CCN do DN làm chủ đầu với tổng diện tích 1.301,7 ha); có 60/99 CCN được phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 với diện tích đất công nghiệp 1.488,4 ha; 46/62 CCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 1.594,4 ha, diện tích đất công nghiệp 1.119,7 ha. Các CCN được định hướng phát triển theo mô hình xanh, giảm thiểu tác động môi trường, phù hợp với xu hướng kinh tế tuần hoàn và cam kết giảm phát thải.
Các CCN được định hướng phát triển theo mô hình xanh, giảm thiểu tác động môi trường, phù hợp với xu hướng kinh tế tuần hoàn và cam kết giảm phát thải.
Năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) cũng là một lĩnh vực tiềm năng, với nhiều dự án đang được doanh nghiệp đề xuất hoàn thiện để đưa vào vận hành. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh hiện có 87 nhà máy điện đang vận hành phát điện với tổng công suất 4.372,39MW, các nhà máy điện trên địa bàn tỉnh đảm bảo cung cấp điện phục vụ nhu cầu sử dụng sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của khách hàng, đáp ứng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.
Với dân số gần 3,6 triệu người, Gia Lai mới có lực lượng lao động trẻ, dồi dào, sẵn sàng được đào tạo và phục vụ cho các ngành công nghiệp công nghệ cao.
Ngành chế biến, chế tạo của tỉnh Gia Lai có mức tăng trưởng ổn định, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP.
Trong bối cảnh đó, ngành Công Thương được xác định sẽ tiếp tục đóng vai trò “nhạc trưởng” giúp quá trình gia tăng các chỉ số công nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Ông Dương Minh Đức - Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai - cho biết, sở sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đạt chuẩn quốc tế; quy hoạch lại hạ tầng chế biến - thương mại - công nghiệp để tận dụng tối đa lợi thế hợp nhất; kết nối thị trường và xây dựng thương hiệu nông sản Gia Lai vươn xa.
Để góp phần vào việc gia tăng các chỉ số về công nghiệp, tỉnh sẽ hoàn thiện quy hoạch phát triển công nghiệp và thương mại theo hướng phân vùng chức năng hợp lý. Khu vực phía Tây sẽ là vùng nguyên liệu chiến lược, trung tâm phát triển công nghiệp chế biến sâu, nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo và công nghiệp sinh thái.
Chế biến mặt hàng gỗ (trái) và sản xuất cà phê theo hướng bền vững (phải).
Trong khi đó, phía Đông sẽ phát triển mạnh các ngành công nghiệp công nghệ cao, điện tử, bán dẫn, đóng tàu, logistics và thương mại tự do, gắn kết hạ tầng cảng biển, sân bay, ga đường sắt và trung tâm logistics tại Phù Cát. Đây sẽ là trung tâm trung chuyển hàng hóa, dịch vụ của cả vùng.
Cùng với đó sẽ tổ chức lại các khu, cụm công nghiệp theo ngành nghề chuyên môn hóa, trên cơ sở khai thác lợi thế so sánh và kết nối chuỗi giá trị. Đặc biệt, chú trọng phát triển liên kết giữa doanh nghiệp lớn - nhỏ, giữa các vùng và với các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên, Duyên hải miền Trung để hình thành mạng lưới sản xuất và phân phối có tính hệ thống.
Việc xây dựng và kết nối các hành lang công nghiệp - logistics chiến lược như: Quy Nhơn - Pleiku, đường Hồ Chí Minh, quốc lộ 25 để đồng bộ hóa chuỗi cung ứng, phân phối hàng hóa và dịch vụ, tăng cường liên kết vùng giữa Tây Nguyên và Duyên hải miền Trung, trong đó, hành lang công nghiệp - logistics Đông - Tây nối liền Pleiku - An Khê - Quy Nhơn sẽ là trục phát triển chiến lược, kết nối chuỗi cung ứng và mở rộng không gian kinh tế liên vùng.
Về phân bổ nguồn lực, ngành Công Thương sẽ tham mưu UBND tỉnh ưu tiên đầu tư công vào các hạ tầng thiết yếu còn yếu tại Gia Lai như: Điện, nước, giao thông, đồng thời quy hoạch quỹ đất công nghiệp có sức hút kinh tế tư nhân, FDI tại những khu vực có tiềm năng. Cùng với đó, ngành sẽ thúc đẩy mạnh mẽ cơ chế xã hội hóa, huy động vốn tư nhân vào các lĩnh vực then chốt như logistics, khu, cụm công nghiệp, công nghiệp chế biến, năng lượng, hạ tầng thương mại hiện đại.
Khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai sẽ là vùng nguyên liệu chiến lược, trung tâm phát triển công nghiệp chế biến sâu.
Ngoài ra, tỉnh Gia Lai xác định phát triển công nghiệp xanh, tuần hoàn và ứng dụng chuyển đổi số là hướng đi chiến lược lâu dài. Ngành sẽ đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn sản xuất và quản trị theo hướng thân thiện môi trường, gắn với xây dựng các khu, cụm công nghiệp sinh thái và hệ sinh thái thương mại số và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các ngành công nghiệp mũi nhọn như bán dẫn, AI, năng lượng sạch, nông nghiệp chế biến sâu.
Với định hướng rõ ràng, hạ tầng đồng bộ và sự hiện diện ngày càng nhiều của các nhà đầu tư lớn, công nghiệp Gia Lai đang khẳng định vai trò trụ cột tăng trưởng. Đây không chỉ là động lực đưa tỉnh bứt phá trong giai đoạn 2025-2030, mà còn là nền tảng để Gia Lai hội nhập sâu rộng, trở thành trung tâm công nghiệp mới của khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên và cả nước.
Ngày 19/8/2025 đánh dấu bước ngoặt mới khi Gia Lai đồng loạt khởi công, khánh thành 8 dự án trọng điểm trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng. Nổi bật là đường băng số 2 sân bay Phù Cát (hơn 3.200 tỷ đồng) mở rộng năng lực logistics hàng không; Khu công nghiệp Phù Mỹ 436 ha vốn gần 4.600 tỷ đồng theo mô hình xanh.
Ba cụm công nghiệp Bình Thành, Cát Hiệp, Cát Hanh cũng đồng loạt khởi công, tạo thêm mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hai tuyến đường chiến lược nối từ phía Tây tỉnh ra ven biển và tuyến tránh Phú Phong được khánh thành, rút ngắn thời gian vận tải từ Tây Nguyên xuống biển, mở rộng không gian phát triển đô thị - công nghiệp.
