EVN thử nghiệm giá điện bán lẻ hai thành phần từ tháng 10/2025

Từ thí điểm trên giấy đến cải cách cơ chế giá điện

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã hoàn thiện Đề án “Xây dựng hệ thống giá bán điện hai thành phần (giá công suất và giá điện năng) và lộ trình áp dụng cho ngành Điện Việt Nam”, trình Bộ xem xét và cho phép triển khai thử nghiệm tính toán trên giấy từ tháng 10/2025.

Theo đó, đối tượng tham gia thử nghiệm là nhóm khách hàng sản xuất có sản lượng điện tiêu thụ bình quân từ 200.000 kWh/tháng trở lên (tính trung bình 12 tháng gần nhất), do các đơn vị thành viên của EVN bán lẻ trực tiếp.

Việc triển khai thử nghiệm tính toán trên giấy với số liệu thực tế nhằm tiến tới triển khai thực hiện chủ trương áp dụng giá điện 2 thành phần đã được quy định trong Điều 50 Luật Điện lực (sửa đổi) năm 2024; từng bước thay thế các biểu giá điện một thành phần trong cơ cấu biểu giá bán lẻ điện hiện nay, đảm bảo phù hợp điều kiện hạ tầng kỹ thuật của ngành Điện, các vấn đề pháp lý cũng như mức độ thích nghi với biểu giá mới của hộ tiêu dùng.

Giá điện 2 thành phần là giá điện bao gồm giá công suất sử dụng lớn nhất và giá điện năng, tiền điện mà người tiêu dùng phải thanh toán sẽ bao gồm 2 phần: phần trả cho công suất sử dụng thể hiện chi phí cố định của quá trình cung ứng điện và phần trả cho điện năng tiêu dùng phản ánh chi phí biến đổi phát sinh theo mức sử dụng điện thực tế của khách hàng.

Với nguyên tắc xây dựng như vậy nên giá điện 2 thành phần là thông điệp hữu hiệu cho khách hàng sử dụng điện luôn quan tâm đến chế độ sử dụng điện, nếu với cùng sản lượng tiêu dùng như nhau nhưng khách hàng giảm được công suất sử dụng (Pmax) thì tiền điện sẽ giảm và cũng giúp ngành điện giảm được công suất mang tải cực đại của hệ thống điện, góp phần vận hành hệ thống điện hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí đầu tư và sử dụng hợp lý nguồn lực xã hội.

Đây là bước đi cụ thể để hiện thực hóa Điều 50 Luật Điện lực (sửa đổi) năm 2024, trong đó quy định chuyển đổi cơ cấu giá điện theo hướng minh bạch, phản ánh đúng bản chất chi phí cung ứng điện năng, và khuyến khích khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Theo cơ chế thử nghiệm, tiền điện của khách hàng được chia thành hai phần:

Giá công suất (Cp × Pmax): Phản ánh chi phí cố định của hệ thống điện, tương ứng với công suất cực đại mà khách hàng sử dụng trong tháng.

Giá điện năng (Ca × Ap): Tính theo lượng điện thực tế tiêu thụ, phản ánh chi phí biến đổi của quá trình phát – truyền tải – phân phối điện.

Nguyên tắc này khuyến khích khách hàng điều chỉnh chế độ vận hành hợp lý, tránh sử dụng công suất cực đại quá cao, góp phần giảm tải cho hệ thống điện quốc gia, tối ưu chi phí đầu tư nguồn – lưới điện và thúc đẩy vận hành kinh tế – kỹ thuật hiệu quả hơn.

Đối với nhóm khách hàng sản xuất được lựa chọn tham gia thí điểm trên giấy, áp dụng biểu giá thử nghiệm như sau:

EVN cho biết, trong giai đoạn thử nghiệm, các Tổng công ty và Công ty Điện lực sẽ gửi kết quả tính toán tiền điện hai thành phần cho các khách hàng được chọn, kèm so sánh với tiền điện theo biểu giá một thành phần hiện hành, để doanh nghiệp nắm bắt tác động và phản hồi trước khi triển khai chính thức.

Hướng tới thị trường điện cạnh tranh và sử dụng năng lượng hiệu quả

Việc triển khai giá điện hai thành phần là bước cải cách mang tính nền tảng trong lộ trình vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Khi giá điện phản ánh đúng chi phí cố định và biến đổi, khách hàng có động lực chủ động điều chỉnh hành vi sử dụng điện, đầu tư công nghệ tiết kiệm năng lượng, cũng như tối ưu sản xuất.

Đây cũng là công cụ chính sách quan trọng để thực hiện các cam kết giảm phát thải của Việt Nam trong tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Thử nghiệm trên giấy trong năm 2025 không chỉ giúp EVN và Bộ Công Thương hoàn thiện công thức, hạ tầng đo đếm và quản lý dữ liệu, mà còn là phép thử cho sự sẵn sàng của doanh nghiệp sản xuất công nghiệp – nhóm tiêu thụ điện lớn nhất cả nước.