Dự án FIRST: Đòn bẩy đổi mới sáng tạo

Ngày 25/7/2013, Việt Nam và Ngân hàng Thế giới (WB) đã ký kết Hiệp định tài trợ cho Dự án FIRST. Sau khi được Chủ tịch nước phê chuẩn, dự án bắt đầu được triển khai thực hiện từ năm 2014 và kết thúc ngày 31/12/2019. Với tổng mức đầu tư 110 triệu USD, mục tiêu chính của dự án là hỗ trợ phát triển KH&CN, thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho Việt Nam thông qua thí điểm một số chính sách mới, góp phần hoàn thiện khung khổ chính sách phát triển KH&CN quốc gia; thu hút chuyên gia KH&CN giỏi quốc tế và người Việt Nam ở nước ngoài; nâng cao năng lực của các tổ chức KH&CN theo hướng chủ động gắn kết chặt chẽ với nhu cầu thị trường và các doanh nghiệp; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp, tăng cường liên kết doanh nghiệp với viện/trường, thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các doanh nghiệp KH&CN.

Tại Hội nghị Tổng kết Dự án FIRST diễn ra mới đây, ông Phạm Công Tạc - Thứ trưởng Bộ KH&CN - nhấn mạnh, Dự án FIRST là dự án đầu tiên do WB tài trợ cho hoạt động KH&CN ở Việt Nam. Sau 6 năm triển khai, những kết quả dự án đã đạt được đều rất ấn tượng, cơ bản đúng với mục tiêu. Thông qua Dự án FIRST, các tiểu dự án đã có những đóng góp tích cực, mở ra giai đoạn mới đối với phát triển KH&CN và phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Cụ thể, dự án đã giúp kết nối được với hơn 600 nhà KH&CN nước ngoài, trong đó, hơn 100 nhà khoa học trực tiếp thực hiện các nội dung hợp tác ở Việt Nam. Đặc biệt, có 30 nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài đã về nước để chuyển giao hơn 70 quy trình công nghệ, đào tạo nâng cao và chia sẻ phương pháp nghiên cứu tiên tiến cho đồng nghiệp trong nước; thu hút 77 doanh nghiệp tư nhân tham gia, đầu tư trực tiếp gần 400 tỷ đồng để thực hiện các dự án làm chủ công nghệ và tạo ra 50 sản phẩm mới có giá trị gia tăng từ công nghệ.

Sau khi kết thúc dự án, các doanh nghiệp đã đầu tư thêm hơn 1.000 tỷ đồng để mở rộng nhà máy sản xuất quy mô lớn. Bên cạnh đó, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với 108 hạng mục gồm các sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, giải pháp hữu ích, giống cây trồng, phần mềm; trong đó, có 2 sáng chế được cấp ở Hoa Kỳ; 16 tổ chức KH&CN công lập được đầu tư nâng cấp các phòng thí nghiệm; làm chủ công nghệ hiện đại, tự chủ và tự tin trong chiến lược tiếp cận thị trường. Ngoài ra, đào tạo chuyên môn sâu và theo ê-kip cho hơn 150 nhà khoa học Việt Nam tại các phòng thí nghiệm hiện đại của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Australia, Canada, Israel, Đài Loan và công bố 105 bài báo quốc tế…

Ông Ousman Dione - Giám đốc WB tại Việt Nam - cho rằng, Dự án FIRST được WB đánh giá đạt mức "Hài lòng" - mức cao trong hệ thống xếp hạng của WB. Dự án này đã đặt nền móng vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho những đổi mới sáng tạo trong tương lai tại Việt Nam. Những thí điểm cơ chế từ Dự án FIRST đã và đang được triển khai trong thực tế, góp phần hoàn thiện hành lang chính sách để thúc đẩy KH&CN, nâng cao năng lực của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia của Việt Nam.