Doanh nghiệp xuất khẩu cần làm gì để hưởng lợi từ EVFTA?

Cơ hội lớn từ EVFTA đi kèm thách thức tuân thủ

Sáng 18/9/2025, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Văn phòng đại diện Thương mại bang Rheinland-Pfalz (Đức) tại Việt Nam và Công ty TradeComply tổ chức hội thảo “Tuân thủ quy định thương mại xuất nhập khẩu theo EVFTA để tối ưu chi phí và tận dụng ưu đãi thuế”. Sự kiện nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp cập nhật quy định mới, chia sẻ kinh nghiệm thực thi Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng.

EVFTA được đánh giá là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, mở ra cánh cửa cho hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường châu Âu. Các ngành hàng chủ lực như: dệt may, da giày, gỗ nội thất, nông sản chế biến và thủy sản được kỳ vọng sẽ hưởng lợi đáng kể từ các ưu đãi thuế quan theo lộ trình cắt giảm gần 99% dòng thuế trong vòng 7 năm.

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Phượng, Giám đốc điều hành Công ty TradeComply, nhấn mạnh: Hiệp định EVFTA sẽ chỉ trở thành "đòn bẩy vàng" cho doanh nghiệp nếu họ thực sự tuân thủ đúng và đủ các quy định liên quan. Một lỗi nhỏ cũng có thể khiến doanh nghiệp mất toàn bộ ưu đãi thuế.

Thực tế, các trường hợp phổ biến như áp sai mã HS, thiếu chứng từ hợp lệ (C/O mẫu EUR.1), không đáp ứng được tỷ lệ hàm lượng giá trị khu vực tối thiểu 40%... đang khiến nhiều doanh nghiệp mất cơ hội cạnh tranh tại thị trường EU. Đơn cử, thuế suất áo sơ mi xuất khẩu sang Đức giảm từ 12% xuống 0%, có thể tiết kiệm gần 1 triệu USD cho mỗi triệu sản phẩm, nhưng chỉ khi tuân thủ đúng mã HS và quy tắc xuất xứ.

Ngoài ra, EU đang triển khai loạt quy định mới tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam. Cụ thể, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) sẽ bắt đầu thu thuế carbon từ năm 2026 với các mặt hàng như sắt thép, xi măng, nhôm và phân bón. Đồng thời, Quy định chống phá rừng (EUDR) có hiệu lực từ giữa năm 2025 với doanh nghiệp vừa và nhỏ, yêu cầu chứng minh nguồn gốc bền vững cho các mặt hàng như cà phê, cao su, gỗ…

Tại hội thảo, các diễn giả chia sẻ nhiều nội dung thực tiễn liên quan đến xuất khẩu sang EU, đặc biệt là những lỗi phổ biến khiến SMEs mất ưu đãi EVFTA. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng được cập nhật các quy định thương mại mới có hiệu lực từ năm 2026 và giải pháp số hóa trong quản lý xuất nhập khẩu. Việc ứng dụng công cụ trợ lý số hóa sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả xử lý hồ sơ, yếu tố then chốt để thích ứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Rheinland-Pfalz - cửa ngõ chiến lược vào châu Âu cho doanh nghiệp Việt

Bà Phan Thụy My, Trưởng Văn phòng đại diện Thương mại bang Rheinland-Pfalz (CHLB Đức) tại Việt Nam đã chia sẻ tổng quan về tiềm năng hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và bang này.

Rheinland-Pfalz được mệnh danh là “trái tim châu Âu”, sở hữu vị trí chiến lược chỉ cách sân bay Frankfurt 30 km và có mạng lưới giao thông nội địa phát triển mạnh với 605 km đường sông và 141 cảng nội địa. Nền kinh tế năng động của bang đạt GDP 171,7 tỷ Euro vào năm 2022, trong đó hơn 99% là các doanh nghiệp SMEs có tỷ lệ xuất khẩu lên đến 58%.

Đây cũng là nơi quy tụ các ngành công nghiệp chủ lực như sản xuất ô tô, công nghệ y tế, hóa chất, rượu vang, và các lĩnh vực tiên phong như trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số và công nghệ môi trường. Bang này sở hữu 4 trường đại học, 23 viện nghiên cứu và nhiều chương trình hỗ trợ đổi mới, bao gồm Quỹ Đổi mới RLP II & III với mức tài trợ lên tới 2 triệu Euro cho các công ty công nghệ nhỏ.

Bà Phan Thụy My cho biết thêm, EU hiện đã sửa đổi quy tắc xuất xứ, áp dụng từ ngày 1/1/2025, tạo điều kiện linh hoạt hơn cho hàng hóa có chứng nhận nguồn gốc. Đồng thời, các thủ tục nhập khẩu đang dần được số hóa thông qua các hệ thống như ELAN, Tuyên bố An toàn và các nền tảng khai báo điện tử.

Trong năm 2026, bang Rheinland-Pfalz sẽ tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến như: chương trình triển lãm rượu vang và công nghệ xanh tại Đức, khóa đào tạo quản trị doanh nghiệp cho chuyên gia trẻ Việt Nam và các sự kiện kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới. Những chương trình này sẽ là cầu nối thúc đẩy hợp tác lâu dài giữa doanh nghiệp hai nước.

Đại diện ITPC cho biết, hội thảo lần này là một phần trong chuỗi hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập quốc tế. Thông qua trao đổi thực tiễn và thông tin chuyên sâu, doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh được khuyến khích chủ động nghiên cứu, cập nhật quy định của EVFTA, tránh các lỗi khiến mất ưu đãi thuế, đồng thời áp dụng các giải pháp công nghệ để nâng cao hiệu quả vận hành và tuân thủ.