Doanh nghiệp tận dụng CPTPP như “trạm kết nối toàn cầu” cho thương mại hàng hóa và dịch vụ

Hơn một thập kỷ trước, đã có cuộc thảo luận quan trọng giữa các thành viên Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) về việc hình thành Khu vực Thương mại Tự do châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP).

Ngày nay, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) gồm 11 quốc gia đang nổi lên như một “bến đỗ” cho các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương và xa hơn nữa— Indonesia, Hàn Quốc, Philippines, Vương quốc Anh, Thái Lan , và Đài Loan đều đã có tuyên bố chính thức bày tỏ mong muốn tham gia CPTPP.

Năm 2021, Trung Quốc đã tìm kiếm sự giúp đỡ của quốc hội Australia về việc tham gia CPTPP. Các thành viên như Nhật Bản cũng đã vận động hành lang để chính quyền Biden đưa Mỹ trở lại khối sau khi chính quyền Trump rút khỏi một hiệp định lặp lại trước đó, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương.

Các thành viên tiềm năng có thể hưởng lợi từ việc tham gia thỏa thuận về: Tham gia một thỏa thuận thương mại hiện đại, chất lượng cao với các quy tắc mang tính đột phá, ràng buộc đối với thương mại điện tử trong một khu vực mà thương mại điện tử đang bùng nổ; Tiếp cận thị trường mới về hàng hóa và dịch vụ; Đa dạng hóa lại nguồn hàng nhập khẩu ra khỏi Trung Quốc; và Tăng cường khả năng của CPTPP trong việc đóng vai trò là đối trọng với Trung Quốc trong thương mại và hội nhập châu Á -Thái Bình Dương.

Các thành viên hiện tại cũng sẽ được hưởng lợi từ các thành viên mới, về mặt xây dựng liên minh các quốc gia cam kết tuân thủ các quy tắc thương mại kỹ thuật số mạnh mẽ và tiếp cận thị trường sâu hơn đối với hàng hóa và dịch vụ tại các thị trường mới nổi sôi động như Indonesia, Philippines và Thái Lan. Xem xét các xu hướng gần đây trong thương mại dịch vụ và hàng hóa và kết quả từ một cuộc khảo sát trực tuyến đối với 269 công ty từ hai nền kinh tế không phải là thành viên, Philippines và Hàn Quốc, cũng như 530 công ty của các quốc gia thành viên cho thấy các doanh nghiệp tận dụng CPTPP như một “trạm kết nối toàn cầu” cho thương mại hàng hóa và dịch vụ.

Thị trường dịch vụ của CPTPP, và đặc biệt là các dịch vụ có thể chuyển giao bằng kỹ thuật số, là một cơ hội, đặc biệt là đối với Philippines, Vương quốc Anh và Mỹ, những quốc gia đang tăng cường xuất khẩu dịch vụ sang CPTPP. CPTPP tự do hóa thương mại dịch vụ và chương thương mại điện tử toàn diện, kết hợp tự do truyền dữ liệu xuyên biên giới và tự do thương mại hàng hóa kỹ thuật số, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thương mại, đặc biệt là trong các dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số, chẳng hạn như máy tính, dịch vụ chuyên nghiệp và kỹ thuật dịch vụ có thể được cung cấp trực tuyến.

Việc gia nhập CPTPP có thể tạo thuận lợi cho các nhà xuất khẩu dịch vụ nổi bật như Philippines, Vương quốc Anh và Mỹ, nhà xuất khẩu dịch vụ lớn nhất thế giới. Xuất khẩu dịch vụ của các thành viên CPTPP tiềm năng khác nhau đang bùng nổ, tăng trung bình hàng năm là 7% từ năm 2011 đến năm 2018; xuất khẩu dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số đã tăng 10% trong cùng kỳ. Indonesia, Philippines và Đài Loan đã có sự tăng trưởng đặc biệt mạnh mẽ trong các dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số.

Về thương mại hàng hóa, việc gia nhập CPTPP có thể mở ra cơ hội tiếp cận thị trường mới cho các thành viên tiềm năng và đa dạng hóa nguồn nhập khẩu từ Trung Quốc. CPTPP cũng sẽ mang lại lợi ích thương mại hàng hóa. Nhìn chung, tầm quan trọng của CPTPP với tư cách là một thị trường xuất khẩu đã giảm sút, đặc biệt là đối với Indonesia và Philippines, điều mà việc gia nhập có thể giúp đảo ngược.

Một phân tích của Ngân hàng Thế giới về FTAAP, tương đương gần nhất với CPTPP mở rộng, cho thấy rằng nhiều quốc gia sẽ đạt được mức tăng trưởng xuất khẩu bổ sung vào năm 2030 từ một khối như vậy, bao gồm 5% ở Indonesia, 4,1% ở Thái Lan, 6,4% ở Nam Mỹ. Hàn Quốc và 11,4% ở Philippines.

CPTPP có thể sẽ mang lại lợi ích cho các nền kinh tế mới nổi không phải là thành viên vẫn đang trong quá trình xây dựng mạng lưới hiệp định thương mại của họ. Ví dụ, Philippines không có hiệp định thương mại tự do với các thành viên CPTPP từ châu Mỹ (Canada, Chile, Mexico và Peru) và Indonesia chỉ có một hiệp định với Chile. Cả hai đều có thể, tùy thuộc vào lộ trình tự do hóa thuế quan, mở rộng xuất khẩu và nhập khẩu với CPTPP, giống như Việt Nam đã làm kể từ khi phê chuẩn hiệp định vào đầu năm 2019.

Trong phân tích lợi ích gia nhập, Philippines đã liệt kê hàng may mặc, thực phẩm chế biến, bao gồm các sản phẩm thay thế thịt và điện tử là những ngành sẽ được hưởng lợi. Ngoài ra, Indonesia, Hàn Quốc và Philippines đã mở rộng xuất khẩu sang Việt Nam trong những năm gần đây; sự tăng trưởng này có thể được hỗ trợ bởi việc gia nhập CPTPP và tiếp cận sâu hơn vào thị trường Việt Nam đang phát triển.

Tăng trưởng thương mại hàng hóa sẽ là một sự thay đổi đáng hoan nghênh so với thập kỷ trước, khi xuất khẩu của Indonesia sang CPTPP bị thu hẹp, xuất khẩu của Thái Lan sang CPTPP đi ngang và CPTPP nói chung đã giảm tầm quan trọng đối với Indonesia, Philippines và Thái Lan. Các nền kinh tế tiên tiến cũng sẽ được hưởng lợi các thành viên CPTPP đã đồng ý khởi động quy trình gia nhập của Vương quốc Anh vào tháng 6 và chính phủ Vương quốc Anh tin rằng, trong số những nước khác, các nhà sản xuất ô tô và nhà xuất khẩu rượu whisky của họ sẽ được hưởng lợi. Mỹ dự kiến sẽ tăng xuất khẩu máy móc, ô tô và nông sản khi gia nhập.

Về mặt nhập khẩu, các đối tác tiềm năng có thể sử dụng CPTPP để đa dạng hóa lại nguồn hàng nhập khẩu ngày càng nhiều từ Trung Quốc. Ngoại trừ Mỹ, nước nhập khẩu từ Trung Quốc giảm trong bối cảnh dịch Covid-19 vào năm 2020, nhập khẩu từ Trung Quốc đã tăng mạnh đối với tất cả các thành viên CPTPP tiềm năng khác từ năm 2011 đến năm 2020. Ví dụ, nhập khẩu của Philippines từ Trung Quốc tăng từ 10% năm 2011 lên 19% vào năm 2020 trong tổng số hàng nhập khẩu của Philippines, trong khi hàng nhập khẩu của Indonesia từ Trung Quốc tăng từ 15% lên 24% và hàng nhập khẩu của Thái Lan từ 13% lên 24%.