Doanh nghiệp cần chiến lược nào hóa giải thách thức chuyển đổi số?

Nhiều thách thức mới trong bối cảnh chuyển đổi số

Sáng ngày 21/11, tại TP. Hồ Chí Minh diễn ra Hội nghị tập huấn “Nâng cao năng lực quản trị tài chính và nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số - Quy định pháp lý và thực tiễn doanh nghiệp”, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập Quốc tế TP. Hồ Chí Minh (CIIS) tổ chức.

Hội nghị mang đến cho cộng đồng doanh nghiệp không gian trao đổi, kết nối và chia sẻ kinh nghiệm thực tế, giúp doanh nghiệp có thêm những góc nhìn mới, nhiều thông tin hữu ích, nhận diện rõ hơn những cơ hội và thách thức trong quá trình chuyển đổi số; xây dựng chiến lược quản trị phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong giai đoạn hội nhập sâu rộng hiện nay.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, với mục tiêu xây dựng nền kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030. TP. Hồ Chí Minh - trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, đang đi đầu trong triển khai chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Thành phố có hơn 350.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ - đây là nhóm chịu nhiều tác động nhất từ những thay đổi nhanh chóng của công nghệ, thị trường và chính sách.

Chia sẻ tại sự kiện, bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc ITPC - cho biết, các lĩnh vực quan trọng như tài chính, kế toán, nhân sự, an toàn dữ liệu… đang chuyển đổi mạnh mẽ dưới tác động của trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, tự động hóa và phân tích dữ liệu. Song song đó, hệ thống pháp luật liên quan, từ Luật Lao động, Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, đến các quy định thuế, đang tiếp tục được hoàn thiện để phù hợp với môi trường số mới.

Kỷ nguyên số mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, doanh nghiệp phải quản trị tài chính minh bạch, số hóa quy trình, đáp ứng yêu cầu chuẩn mực báo cáo, thanh kiểm tra điện tử; công tác quản lý nhân sự ngày càng đòi hỏi ứng dụng công nghệ, tự động hóa chấm công - tiền lương, quản trị dữ liệu nhân sự, phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về bảo vệ thông tin cá nhân; nhiều doanh nghiệp còn lúng túng trong việc hiểu và áp dụng đúng quy định pháp luật trong bối cảnh chuyển đổi số; thiếu đội ngũ chuyên trách hoặc công cụ phù hợp cho quản trị rủi ro.

Hiện TP. Hồ Chí Minh đang hướng tới mô hình phát triển xanh - thông minh - bền vững. Trong đó năng lực quản trị tài chính và nguồn nhân lực hiện đại được xem là yếu tố giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh trong giai đoạn mới.

Tại hội nghị, các chuyên gia đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực quản trị doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp nhận diện rõ hơn cơ hội và thách thức; cập nhật xu hướng và cách tiếp cận mới trong quá trình chuyển đổi số.

Phát triển theo mô hình HR 5.0

Trong khuôn khổ chương trình, ông Nguyễn Tất Năm - Trọng tài viên Hội đồng Trọng tài lao động TP. Hồ Chí Minh cho rằng, hướng tới giai đoạn 2026 - 2030 cần phát triển theo mô hình HR 5.0. Đây là mô hình nhân sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ tiên tiến và yếu tố nhân văn, lấy người lao động làm trung tâm.

Để hiện thực hóa, ông Nguyễn Tất Năm đề xuất hai nhóm giải pháp trọng yếu. Thứ nhất, hoàn thiện chính sách và khung pháp lý, nâng cao khả năng quản lý và dự báo. Bổ sung quy định về an sinh xã hội đối với lực lượng lao động nền tảng như freelancer và gig worker.

Thứ hai, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thông qua chương trình “học song hành”, xây dựng văn hóa học tập số và triển khai chính sách tín dụng đào tạo lại để người lao động kịp thời cập nhật kỹ năng ngắn hạn.

Trình bày tham luận tại sự kiện, bà Võ Thị Thu Trang - Giám đốc toàn quốc, Công ty TNHH Elitez Asia Việt Nam cho rằng, đối với yếu tố Môi trường (Environmental), nhân sự cần thúc đẩy văn hóa “xanh” qua các hành động thiết thực như tiết kiệm tài nguyên, chuyển đổi sang hệ thống E-HR để giảm giấy tờ, tăng đào tạo trực tuyến và áp dụng chính sách làm việc linh hoạt.

Ở khía cạnh Xã hội (Social), trọng tâm nằm ở việc xây dựng chính sách lương thưởng minh bạch, bảo vệ sức khỏe, phúc lợi và khảo sát nội bộ. Còn về Quản trị (Governance), bộ phận nhân sự đóng vai trò giám sát việc tuân thủ đạo đức, xây dựng quy tắc ứng xử và quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp.

Bà Thu Trang nhấn mạnh mô hình “4 đòn bẩy tạo giá trị” (4R), gồm: rủi ro (risk), danh tiếng (reputation), mối quan hệ (relationships) và lợi ích (returns) - công cụ quan trọng giúp bộ phận nhân sự triển khai chiến lược ESG hiệu quả, tạo giá trị kinh tế rõ rệt thông qua tối ưu vận hành và tăng khả năng giữ chân nhân sự chất lượng cao.

Chia sẻ về hợp đồng lao động điện tử, luật sư Trần Ngọc Thích (Công ty Luật TNHH Thích và Các Cộng sự), đã hệ thống hóa các khái niệm nền tảng về hợp đồng trong bối cảnh số hóa. Theo ông, hợp đồng lao động điện tử về bản chất vẫn là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, điều kiện lao động cũng như quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.

Nhấn mạnh, giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu trong giao kết hợp đồng, luật sư Trần Ngọc Thích cho rằng, thông điệp dữ liệu này có giá trị pháp lý đầy đủ và không bị phủ nhận chỉ vì được tạo lập bằng phương tiện điện tử, miễn là có thể truy cập và sử dụng để tham chiếu. 

Đưa ra bức tranh tổng quan về doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam, bà Trịnh Thị Tuyết Anh - Giám đốc Phụ trách Kinh doanh và Đối ngoại quốc tế, Grant Thornton Việt Nam đánh giá, nhiều đơn vị vẫn duy trì mô hình quản trị gia đình, thiếu minh bạch tài chính và kiểm soát nội bộ; chưa đáp ứng đầy đủ quy định thuế và yêu cầu công nghệ. Theo bà Tuyết Anh, nguyên nhân của vấn đề không nằm ở kỹ thuật mà nằm ở văn hóa quản trị và tư duy của người chủ doanh nghiệp.

Bà Tuyết Anh đề xuất các giải pháp nhân sự hiện đại dựa trên tài chính như chương trình phát hành cổ phiếu thưởng (ESOP), để giữ chân nhân viên như một công cụ hữu hiệu gắn kết lợi ích của nhân sự chủ chốt với kết quả tài chính của doanh nghiệp.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của đa dạng và hòa hợp (D&I) trong xây dựng môi trường làm việc công bằng, minh bạch, bà Tuyết Anh khuyến nghị, doanh nghiệp không nên thay đổi ồ ạt mà cần có lộ trình từng bước, bắt đầu từ việc điều chỉnh nhận thức và văn hóa quản trị. Trong đó, doanh nghiệp nên thiết lập các mục tiêu khả thi và theo dõi tiến độ hàng tháng để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra hiệu quả và bền vững.

Thông qua Hội nghị tập huấn “Nâng cao năng lực quản trị tài chính và nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số - Quy định pháp lý và thực tiễn doanh nghiệp”, ITPC kỳ vọng hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng mô hình quản trị hiện đại; nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong giai đoạn hội nhập sâu rộng hiện nay. Thống kê cho thấy, tỷ lệ nữ quản lý cấp cao tại Việt Nam đang tăng mạnh, đạt 33,4% năm 2024 và 37,38% năm 2025.