Đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa, tạo xung lực tăng trưởng kinh tế

Xuất khẩu hàng hoá là điểm sáng

Xuất khẩu hàng hóa tiếp tục là một trong những trụ cột quan trọng góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Theo số liệu của Cục Thống kê – Bộ Tài chính, 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 305,96 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 597,93 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ. Ở chiều nhập khẩu, Việt Nam ghi nhận 291,97 tỷ USD, tăng 17,9%. Nhờ đó, cán cân thương mại hàng hóa thặng dư khoảng 13,99 tỷ USD, tiếp tục củng cố vị thế xuất siêu.

Đáng chú ý, cơ cấu xuất khẩu cho thấy sự chiếm ưu thế rõ rệt của nhóm hàng công nghiệp chế biến. Trong 8 tháng, kim ngạch nhóm này đạt 271,06 tỷ USD, chiếm tới 88,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Bên cạnh đó, nhóm nông, lâm sản đạt khoảng 25,92 tỷ USD; thủy sản đạt 7,15 tỷ USD. Các mặt hàng nhiên liệu và khoáng sản chỉ đóng góp tỷ trọng nhỏ, phản ánh sự chuyển dịch mạnh mẽ của cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo hướng công nghiệp hóa.

Phân tích theo khu vực kinh tế, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục giữ vai trò chủ đạo khi đóng góp 74,9% tổng kim ngạch xuất khẩu. Khu vực kinh tế trong nước mới chỉ chiếm 25,1%, cho thấy dư địa lớn nhưng cũng phản ánh hạn chế trong năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa.

Xét theo thị trường, Hoa Kỳ tiếp tục là điểm đến xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt khoảng 99,1 tỷ USD, chiếm trên 32% tổng kim ngạch xuất khẩu. EU, Trung Quốc, ASEAN và Hàn Quốc cũng là những thị trường quan trọng, góp phần giữ nhịp tăng trưởng xuất khẩu.

Tuy nhiên, một số tồn tại vẫn nổi lên. Tăng trưởng xuất khẩu khu vực doanh nghiệp trong nước còn chậm, nhiều đơn vị chưa tận dụng tốt ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA). Đồng thời, rào cản kỹ thuật từ các thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe hơn, nhất là yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng, quy định môi trường và phát triển bền vững.

Hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại 8 tháng đầu năm 2025 đầu năm diễn ra mới đây, Bộ Công Thương và hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã đưa ra nhiều nhóm giải pháp nhằm giữ vững đà tăng trưởng xuất khẩu trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động.

Đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh, việc tận dụng tối đa ưu đãi từ các FTA như EVFTA, CPTPP, RCEP, đồng thời khai thác các thị trường ngách giàu tiềm năng như Đông Âu, Nam Á, châu Phi. Bên cạnh đó, cần phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, tập trung vào những ngành hàng chiến lược như điện tử, dệt may, da giày, gỗ và sản phẩm gỗ.

Để đáp ứng xu thế toàn cầu, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp cho rằng, doanh nghiệp xuất khẩu cần chú trọng đổi mới công nghệ, áp dụng chuyển đổi số, tự động hóa quy trình sản xuất và quản lý chuỗi cung ứng. Việc xanh hóa sản phẩm, áp dụng các chứng nhận quốc tế về môi trường, nhãn sinh thái, chứng nhận sản phẩm bền vững được coi là chìa khóa để tiếp cận sâu hơn vào các thị trường phát triển.

Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài được yêu cầu chủ động làm cầu nối cho doanh nghiệp, không chỉ cung cấp thông tin thị trường, mà còn trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm đối tác, xây dựng thương hiệu. Các hiệp hội ngành hàng cần phối hợp chặt chẽ trong công tác xúc tiến thương mại đặc thù, đồng thời tổ chức đào tạo, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp hội viên. Với các địa phương, xuất khẩu phải được coi là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế – xã hội; chính quyền địa phương cần đồng hành, tháo gỡ khó khăn về vốn, hạ tầng, chất lượng sản phẩm cho doanh nghiệp.

Thêm nữa, Nhà nước cần tiếp tục có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và đáp ứng yêu cầu quốc tế. Song song, cần cải thiện hạ tầng logistics, phát triển hệ thống cảng biển, kho bãi, đường bộ kết nối cửa khẩu để giảm chi phí vận chuyển và tăng tính cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Thành tích xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2025 là điểm sáng của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP, ổn định vĩ mô và tạo việc làm. Tuy nhiên, chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Để đạt mục tiêu cả năm 2025 với tăng trưởng xuất khẩu khoảng 12%, xuất siêu tiếp tục duy trì ở mức cao, Việt Nam cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại 8 tháng đầu năm 2025, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu các cơ quan phối hợp chặt chẽ, theo dõi sát thị trường, đề xuất điều chỉnh chính sách phù hợp, xây dựng quan hệ đối tác vững mạnh. Thúc đẩy hợp tác xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp trong nước với đối tác quốc tế để nâng cao năng lực, đa dạng hóa nguồn cung và thị trường, giảm phụ thuộc vào thị trường chủ đạo.

Ngoài ra, cần tăng cường khả năng chống chịu của doanh nghiệp, tham gia hệ sinh thái xúc tiến thương mại số, đa dạng chuỗi cung ứng, đầu tư công nghệ xanh, nâng cao truy xuất nguồn gốc. Các hiệp hội ngành hàng đóng vai trò hỗ trợ, cung cấp thông tin, định hướng thị trường, xây dựng thương hiệu.

Trong dài hạn, tiếp tục đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào thị trường truyền thống, nâng cao năng lực đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước và hạ tầng logistics. Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý xuất nhập khẩu là giải pháp then chốt để nâng cao hiệu quả và minh bạch thương mại quốc tế.

Dù còn nhiều thách thức, nhưng với chính sách đúng đắn và nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam có thể kỳ vọng năm 2025 thành công trong lĩnh vực thương mại quốc tế, nâng cao vị thế trên thị trường toàn cầu.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng khai thác tốt nhất các thị trường hiện có, đồng thời tìm kiếm, mở rộng sang những thị trường tiềm năng mới nổi.

Bên cạnh đó, Bộ sẽ đổi mới và nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại, đa dạng cả xúc tiến xuất khẩu và nhập khẩu để bảo đảm nguồn nguyên liệu, tăng cường cảnh báo sớm rủi ro, đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.