Đại biểu Quốc hội đề xuất phát triển sàn thương mại điện tử trong nước

Chiều 13/11, tham gia thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Thương mại điện tử, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao nỗ lực tiếp thu chỉnh lý của cơ quan soạn thảo đối với dự thảo luật thương mại điện tử.

Có chính sách phát triển sàn thương mại điện tử trong nước

Theo đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai, hiện thương mại điện tử không chỉ điều chỉnh hoạt động mua bán qua mạng mà còn là hạ tầng của nền kinh tế số quốc gia. Do vậy, cần có chính sách hỗ trợ sàn thương mại điện tử Việt Nam phát triển.

Đại biểu đề nghị luật cần hướng tới có chính sách khuyến khích ưu tiên và bảo vệ sàn thương mại điện tử Việt Nam, coi đây là hạ tầng kinh tế số quan trọng của quốc gia tương tự như viễn thông hay ngân hàng. “Đây là cơ sở để hình thành được nền thương mại số độc lập, tự chủ của Việt Nam”- đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu cũng đề xuất về giảm phí sàn để giảm giá hàng hóa, như vậy cả người bán và người mua đều được lợi. Đại biểu dẫn chứng, hiện nay các sàn nước ngoài thường thu phí cao từ 15 - 30%, làm tăng giá bán lẻ và giảm lợi nhuận của nhà sản xuất trong nước. Một hướng đi khác đang được một số doanh nghiệp Việt Nam triển khai là mô hình sàn không thu phí nhà bán, giúp giảm giá hàng hóa và chia sẻ lợi ích với người tiêu dùng.

“Hiện nay, một số sàn giao dịch của doanh nghiệp Việt Nam đang áp dụng mô hình từ nhà máy đến người tiêu dùng (F2C) không thu phí người bán. Từ đó, hàng hóa Việt rẻ hơn, cạnh tranh hơn và người tiêu dùng được hưởng lợi trực tiếp. Do đó, tôi cho rằng, luật nên có các quy định để khuyến khích các mô hình này nhằm hướng thương mại điện tử trở thành công cụ thúc đẩy tiêu dùng nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và nông sản Việt Nam”- đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai đề xuất.

Về đảm bảo an ninh dữ liệu và chủ quyền số quốc gia, theo đại biểu, thương mại điện tử không chỉ là kênh bán hàng mà là hạ tầng kinh tế số và chủ quyền số quốc gia. Một đạo luật tiến bộ, khuyến khích sàn Việt Nam, bảo vệ dữ liệu Việt và dòng tiền Việt sẽ giúp chúng ta - người Việt mua hàng Việt trên sàn Việt và bằng công nghệ Việt. Một vấn đề đặt ra là dữ liệu thương mại điện tử của người Việt lại được lưu trữ và xử lý tại nước ngoài.

Dữ liệu người dùng, hành vi tiêu dùng và thanh toán là một tài nguyên quý giá, có ý nghĩa chiến lược với an ninh kinh tế. Vì vậy, đại biểu kiến nghị luật phải quy định rõ dữ liệu thương mại điện tử của công dân Việt Nam phải được lưu trữ trong lãnh thổ Việt Nam và các sàn nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phải tuân thủ nghiêm quy định này. 

Về quản lý dòng tiền và thuế trong nước, hiện các giao dịch trên các nền tảng của nước ngoài khó kiểm soát dòng tiền và nghĩa vụ thuế, cần gắn hoạt động thương mại điện tử với hệ thống ngân hàng, tài chính và thuế của Việt Nam để đảm bảo mọi giao dịch đều minh bạch, truy xuất được và nghĩa vụ thuế được thực hiện đầy đủ..

Bảo vệ quyền lợi và an toàn của trẻ em trên nền tảng thương mại điện tử

Ở góc nhìn khác, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - đoàn Lâm Đồng cho rằng, với hơn 90% trẻ em từ 6 - 17 tuổi hiện đang sử dụng Internet và các thiết bị thông minh ít nhất 1 giờ mỗi ngày. Như vậy, có khoảng 15 triệu công dân số đang lớn lên cùng điện thoại, cùng các sàn thương mại điện tử, cùng những thuật toán AI.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, đây chính là nhóm khách hàng tiềm năng và là đối tượng dễ bị tổn thương nhất của các nền tảng thương mại điện tử, do đó đại biểu đề nghị bổ sung một điều về trách nhiệm bảo vệ trẻ em trong thương mại điện tử, đặt trách nhiệm pháp lý lên các chủ quản nền tảng số lớn.

Đại biểu đề xuất, cấm hoàn toàn quảng cáo dựa trên dữ liệu cá nhân, hành vi hoặc vị trí của người dùng dưới tuổi; tài khoản trẻ em phải mặc định ở chế độ riêng tư và phải cung cấp tính năng cho phép trẻ em và phụ huynh chọn hiển thị theo thời gian thực, không bị cá nhân hóa bởi thuật toán.

Theo đại biểu, việc bổ sung điều khoản này là hành động bảo vệ hàng triệu công dân số khỏi sự khai thác của thuật toán, đảm bảo quyền riêng tư và thúc đẩy tiêu dùng lành mạnhm khẳng định sự tiên phong của Việt Nam trong việc xây dựng một nền kinh tế số bền vững và nhân văn.