Đề xuất minh bạch, giám sát hoạt động góp vốn của viên chức tại khu vực tư

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 13/11 Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi).

Mở rộng phạm vi cấm những việc viên chức không được làm

Thảo luận về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), góp ý về nguyên tắc quản lý viên chức (Điều 3) đại biểu Nguyễn Tâm Hùng – đoàn TP. Hồ Chí Minh cho rằng: Dự thảo luật đã xác lập khung nguyên tắc quản lý và cấu trúc quyền, nghĩa vụ của viên chức theo hướng tiếp cận quản trị công mới, gắn quyền tự chủ của đơn vị sự nghiệp với trách nhiệm người đứng đầu.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định bắt buộc thiết lập cơ chế kiểm soát xung đột lợi ích và cơ chế bảo vệ viên chức “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”.

Đối với nội dung những việc viên chức không được làm (Điều 10), đại biểu đề nghị dự thảo quy định rõ: “Viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp/tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị nơi mình công tác”.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, việc mở rộng phạm vi cấm như vậy là cần thiết để phòng ngừa “chân trong, chân ngoài”, bảo đảm liêm chính công vụ, nhất là ở các lĩnh vực dễ phát sinh xung đột lợi ích như y tế, giáo dục, khoa học – công nghệ.

Liên quan đến quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 13 cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn TP. Hải Phòng đây là quy định mở đối với viên chức, tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực, khuyến khích sử dụng năng lực của mỗi cá nhân để đóng góp cho xã hội, tận dụng chất xám và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân.

Tuy nhiên, song song với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng.

Bởi theo đại biểu, quy định này có thể tiềm ẩn một số nguy cơ như sự xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư (đặc biệt là khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực) dẫn tới sự lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.

“Vì vậy, cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác; quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư (đặc biệt là đối với viên chức quản lý)”, nữ đại biểu cho hay.

Tránh tư duy không quản được thì cấm

Tham gia tranh luận về quy định cấm viên chức tham gia hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực trùng với lĩnh vực chuyên môn tại đơn vị công mà viên chức đang làm việc do lo ngại cán bộ lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn để trục lợi theo đại biểu Trần Văn Lâm - đoàn Bắc Ninh cho rằng cách tiếp cận này không thật sự hợp lý.

Đại biểu Trần Văn Lâm phân tích, viên chức đang hoạt động giỏi trong lĩnh vực nào thì người ta phải phát huy ở lĩnh vực đấy khi tham gia hoạt động kinh tế ở bên ngoài. Bây giờ mình hạn chế để đi hoạt động kinh doanh những lĩnh vực khác không thuộc ưu thế và sở trường thì chẳng khác nào đồng nghĩa với việc hạn chế cơ hội chính đáng của họ và là biểu hiện của tư duy không quản được thì cấm.

“Vấn đề cốt lõi là làm sao phải xác định được cơ chế quản lý ở trong các cơ sở công lập để cho công chức, viên chức không thể lợi dụng được. Nếu cơ chế quản lý minh bạch, có kiểm soát quyền lực và phòng ngừa lợi dụng công vụ thì sẽ không thể xảy ra hành vi trục lợi, kể cả khi viên chức có hoạt động kinh doanh ngoài công lập”- đại biểu Trần Văn Lâm lập luận.