Lê Đông Khê được đánh giá là 1 trong 50 loại trái cây ngon nhất của Việt Nam, và đã lọt top 50 trái cây nổi tiếng nhất Việt Nam do Tổ chức kỷ lục Việt Nam bình chọn năm 2012. Lê Đông Khê cho trái to, khi ăn cảm nhận được vị ngọt thanh thường được chế biến ra nhiều sản phẩm như bánh mứt kẹo, làm ô mai, ngâm rượu, nước giải khát... Với giá bán từ 60.000 - 70.000 đồng/kg, trái lê Đông Khê giúp người dân nâng cao đời sống và trở thành cây trồng chủ lực.
Ông Lương Ngọc Hữu - Chủ tịch UBND huyện Thạch An - cho biết, trái lê Đông Khê là sản vật quý của núi rừng, là niềm tự hào của người dân Cao Bằng. Diện tích trồng lê của huyện Thạch An hiện có khoảng 90ha, tập trung ở các xã Lê Lai, Lê Lợi, Đức Long, Đức Xuân... Tuy nhiên, loại trái cây này đang đứng trước nguy cơ mai một, với diện tích trồng khiêm tốn và tỷ lệ cây cho hạt chất lượng chỉ chiếm khoảng 20% tổng số cây; 80% số cây đã già, thoái hóa, không ra quả. Thời tiết khắc nghiệt cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ ra quả của lê Đông Khê.
Nhận thấy tiềm năng phát triển rất lớn nhưng diện tích và năng suất sản phẩm còn thấp, huyện Thạch An đã xây dựng Đề án phát triển sản xuất bền vững cây lê Đông Khê giai đoạn 2017 – 2020, nhằm bảo tồn nguồn gen quý của loại quả này. Theo đó, huyện đã chủ động phối hợp với Viện Nghiên cứu Rau quả triển khai xây dựng vườn ươm, ghép giống lê địa phương, số lượng 15.000 cây giống để cung ứng giống cây trồng cho người dân. Cùng với đó, xây dựng các mô hình điểm, áp dụng kỹ thuật công nghệ vào sản xuất, chuyển giao khoa học, kỹ thuật trồng để người dân trên địa bàn được tham gia tập huấn kỹ thuật áp dụng vào trồng và chăm sóc cây lê đạt hiệu quả. Ngoài ra, huyện cũng phối với các doanh nghiệp, hợp tác xã bao tiêu sản phẩm cho người dân, quy hoạch vùng phát triển sản xuất cây lê, diện tích quy hoạch lên tới 60 ha (tương đương 30.000 cây).
Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền hướng dẫn các hộ sản xuất lê Đông Khê theo quy trình, công cụ và biện pháp kỹ thuật thâm canh. Người dân trên địa bàn huyện sản xuất và áp dụng khoa học, kỹ thuật vào phục tráng giống, tạo giống, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, tạo điều kiện để doanh nghiệp kết nối, đồng hành và hỗ trợ các hộ nông dân sản xuất; tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm mở rộng thị trường tiêu thụ…
Mới đây, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng đã trao giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể lê Đông Khê. 5 chủ thể trồng và kinh doanh lê trên địa bàn huyện cũng đã được trao giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu lê Đông Khê. Việc được công nhận nhãn hiệu này giúp huyện Thạch An bảo tồn nguồn giống bản địa, nâng cao uy tín sản phẩm.
Để mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước, huyện Thạch An xác định quy hoạch vùng sản xuất cây lê Đông Khê theo hướng hình thành vùng sản xuất chuyên canh và tập trung; đến hết năm 2020 tiếp tục trồng thêm 8.000 cây lê. |