Có nên tạm hoãn việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với ngành rượu, bia, đồ uống?

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10/2024 và thông qua tại kỳ họp tháng 5/2025. Luật có tác động và phạm vi ảnh hưởng lớn tới toàn xã hội và nền kinh tế, vì thế nhận được sự quan tâm rất lớn của người dân và doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp rượu, bia, đồ uống.

Thuế suất thời điểm cao nhất đối với rượu (trừ rượu dưới 20 độ) và bia các loại là 90%, gấp hai lần thời điểm thấp nhất là 45% (Ảnh minh họa: Thu Hường)

Doanh nghiệp rượu, bia, đồ uống còn gặp nhiều khó khăn

Trao đổi với phóng viên, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, kiêm Trưởng ban pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, hiện nay, doanh nghiệp ngành đồ uống đang chịu tác động tiêu cực kép từ đại dịch COVID-19 cùng với tác động của tình hình thế giới.

Trong bối cảnh đó, những chính sách liên quan như quy định của Nghị định 100 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR) càng khiến doanh nghiệp khó khăn hơn.

Với dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt dự kiến thông qua vào tháng 5/2025, ngành rượu, bia sẽ chịu tác động lớn khi phải tăng thuế theo lộ trình.

Những chính sách này càng khiến doanh nghiệp "khó chồng khó". Vì vậy, ông Tuấn cho rằng cần đề xuất giãn tiến độ tăng thuế tiêu thụ, cũng như giảm thuế VAT cho doanh nghiệp ngành rượu, bia.

Bà Nguyễn Thị Minh Thảo - Trưởng ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho biết, doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực nước giải khát, đồ uống có cồn hiện đang trong giai đoạn rất khó khăn. Do vậy, các chính sách ban hành cần đảm bảo nhất quán với định hướng hỗ trợ phục hồi và phát triển doanh nghiệp. Đại diện CIEM kiến nghị cơ quan soạn thảo nên đánh giá tác động một cách toàn diện khi đề xuất mở rộng đối tượng chịu thuế và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt.

Cùng với đó, Chính phủ nên lùi thời hạn hoặc có lộ trình đối với việc áp dụng sắc thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường để các doanh nghiệp xây dựng chiến lược thích ứng, kế hoạch cải tiến sản phẩm, trong khi có thể khấu hao dây chuyền công nghệ cũ.

Đề xuất tạm hoãn việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt

Ông Nguyễn Duy Hưng - Phó chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho hay, chính sách ban hành cần kèm theo các giải pháp đồng bộ, phù hợp thực tiễn để thực hiện được tốt, hiệu quả giúp các chính sách pháp luật có thể đi vào cuộc sống.

Do đó, VBA kiến nghị xem xét lùi lộ trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, ít nhất từ năm 2025 trở đi, để tạo các điều kiện giúp các doanh nghiệp phục hồi, ổn định và dần phát triển trở lại.

Doanh nghiệp sản xuất bia cũng gặp nhiều khó khăn do thị trường sụt giảm (Ảnh minh họa: Thu Hường)

Trong cuộc họp giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính với doanh nghiệp FDI và Diễn đàn Kinh doanh hàng năm của Việt Nam, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit cho rằng, việc tuân thủ tinh thần của các nguyên tắc của Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam và đảm bảo sự nhất quán trong chính sách thuế rất quan trọng.

“Chúng tôi đề xuất tạm hoãn việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi cho đến năm 2027, để có thời gian phát triển một chính sách thuế cân đối, thúc đẩy tăng trưởng và duy trì sự công bằng”, Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit cho hay.

Đại diện Tiểu ban Rượu vang và rượu mạnh, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) tại một tọa đàm về góp ý xây dựng dự thảo luật thuế cho hay, trước đây, phương pháp thuế tương đối là phù hợp với Việt Nam vì ưu điểm là tự động điều chỉnh theo lạm phát, giảm thiểu việc điều chỉnh thuế thường xuyên; thuận lợi cho việc thu và quản lý thuế.

Tuy nhiên, thuế tương đối không mang lại hiệu quả mong muốn trong việc giảm tiêu thụ sản phẩm và có thể hướng người tiêu dùng đến việc tiêu thụ các sản phẩm chất lượng thấp, bất hợp pháp. Thực tế cho thấy, lượng tiêu thụ đồ uống có cồn của Việt Nam vẫn tăng lên và tới 57% đồ uống có cồn ở Việt Nam là thuộc khu vực phi chính thức.

Do vậy, để bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng thì thuế tuyệt đối là tốt nhất, nhưng với điều kiện của Việt Nam thì chưa nên áp dụng vì có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp nội địa, theo đó cần một bước chuyển, đó là mô hình thuế hỗn hợp và mô hình này khả thi trong điều kiện hiện nay của Việt Nam.

Đại sứ Ted Osius - Nguyên Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam kiêm Chủ tịch của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN cho biết nhiều doanh nghiệp Hoa Kỳ lựa chọn đầu tư vào Việt Nam thông qua Singapore do môi trường pháp lý ổn định mà quốc gia này mang lại.

“Năm vừa qua, chứng kiến dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào Việt Nam tăng mạnh. Điều đó cho thấy, cải cách khuôn khổ pháp lý là một trong những động lực thu hút đầu tư. Mặc dù vậy, Việt Nam tiếp tục cần nỗ lực như những quốc gia đi đầu trong cải cách pháp lý, thu hút đầu tư như Singapore” - Đại sứ Ted Osius nói.