Chủ động thích ứng để hợp tác thành công tại thị trường Mỹ

Bức tranh kinh tế - thương mại còn rất nhiều dư địa

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Phạm Quang Vinh – Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, lại chặng đường 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, hợp tác kinh tế thương mại luôn là điểm sáng, mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên với không gian phát triển và dư địa còn rất lớn. Năm 1995, khi mới thiết lập quan hệ ngoại giao, kim ngạch thương mại hai chiều chỉ đạt nửa tỷ USD. Đến nay, con số này đã vượt mốc 150 tỷ USD, tăng gấp hơn 300 lần, góp phần tạo ra công ăn việc làm và lợi ích kinh tế song phương.

Quan hệ kinh tế thương mại trở thành động lực thúc đẩy sự đan xen lợi ích giữa hai quốc gia. Trong quá trình đó, nỗ lực nâng cao năng lực sản xuất, năng lực cạnh tranh và đổi mới hội nhập của Việt Nam đóng vai trò then chốt, hỗ trợ đắc lực cho quan hệ thương mại với quốc tế nói chung và Hoa Kỳ nói riêng.

Nhìn về triển vọng phát triển kinh tế - thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ trong thời gian sắp tới, ông Phạm Quang Vinh cho rằng, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những điểm nhấn và là nòng cốt cho động lực phát triển.

“Hoa Kỳ có thế mạnh và muốn đầu tư, họ sẽ chọn địa điểm và bạn hàng tin cậy và Việt Nam chắc chắn là một trong những bạn hàng tin cậy. Những nỗ lực cải cách và chuyển đổi của Việt Nam cần mạnh mẽ hơn nữa, tháo gỡ rào cản, mở rộng cơ hội cho các nhà đầu tư thì sẽ tạo ra động lực rất lớn cho doanh nghiệp. Ngoài ra chúng ta có đội ngũ nhân lực chất lượng, cộng với hỗ trợ về đào tạo, chúng ta có thể tiếp ứng được những công nghệ từ bên ngoài”.

Cũng theo ông Phạm Quang Vinh, trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, Hoa Kỳ đang điều chỉnh và “cài đặt lại” các chính sách thương mại và thuế quan, đặt ra bài toán lớn về thuế đối ứng trong năm 2025.

“Để giải quyết vấn đề này, hai bên đang tìm kiếm giải pháp thỏa đáng, bền vững trên tinh thần hai bên cùng có lợi. Việt Nam và Hoa Kỳ đang chủ động đàm phán để tìm phương án phù hợp nhất. Trong đó, chúng ta không thể chỉ dừng lại ở việc đề nghị phía Hoa Kỳ giảm thuế. Cốt lõi là Việt Nam cũng cần chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực của chuỗi cung ứng”, ông Phạm Quang Vinh nhấn mạnh.

Chủ động thích ứng linh hoạt

Ở góc nhìn doanh nghiệp, bà Hoàng Thị Liên - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, thị trường Hoa Kỳ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam nói chung và các ngành hàng nông sản, gia vị nói riêng. Trong đó, Hoa Kỳ hiện chiếm hơn 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành gia vị Việt Nam. Đây là con số rất ấn tượng. Với các mặt hàng chủ lực như hồ tiêu, quế, hồi, gừng, nghệ,… Hiệp hội đặt mục tiêu tiếp tục gia tăng sản lượng xuất khẩu sang thị trường này trong thời gian tới.

Tuy nhiên, theo bà Hoàng Thị Liên, để nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu và định vị thương hiệu quốc gia, bao gồm cả ngành gia vị một cách bài bản và thành công hơn trên bản đồ thương mại thế giới cũng như Hoa Kỳ, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm.

“Chúng tôi kỳ vọng các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là Bộ Công Thương, sẽ tiếp tục đóng vai trò kiến tạo và dẫn dắt, hỗ trợ về mặt thể chế, chính sách. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội để khai thác thị trường theo hướng bền vững: vừa giữ vững thị phần, vừa gia tăng giá trị gia tăng. Sự tăng trưởng về kim ngạch xuất khẩu cuối cùng sẽ tạo nguồn lực để hỗ trợ ngược lại cho bà con nông dân – lực lượng lao động nòng cốt đang đồng hành cùng doanh nghiệp trong canh tác và sản xuất theo quy chuẩn thị trường”, bà Liên nói.

Trong đó, bà Hoàng Thị Liên đánh giá, thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã có rất nhiều chính sách liên quan đến minh bạch hóa chuỗi cung ứng của sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế. Những bước đi này là hoàn toàn phù hợp và mang tính tất yếu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang tiêu dùng xanh, sạch và yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Sự minh bạch chính là chìa khóa để xây dựng niềm tin giữa các bên (người mua - người bán, nhà nhập khẩu - nhà xuất khẩu), từ đó nâng cao uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây là những hành lang pháp lý vô cùng cần thiết.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi toàn bộ hệ thống ngành hàng không thể diễn ra trong một sớm một chiều mà cần có lộ trình. Chiến lược của VPSA là để các doanh nghiệp đầu tàu (Top 10, Top 20) đi tiên phong. Sự thay đổi của họ sẽ vừa tạo động lực, vừa tạo sức ép để kéo các doanh nghiệp đi sau cùng chuyển mình, từng bước đưa toàn ngành đạt được sự phát triển như kỳ vọng.

Bà Lê Hoài Thương – Cố vấn Quản trị doanh nghiệp cho biết, để giữ nhịp xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thì các doanh nghiệp SME của Việt Nam cần hiểu về pháp lý, cập nhật liên tục và thích ứng nhanh trước những thay đổi về pháp lý của quốc tế và Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm theo tiêu chuẩn của thị trường này.

Trong đó, quan trọng nhất là sự thay đổi về chiến lược. Doanh nghiệp cần sự linh hoạt để nắm bắt và điều chỉnh hoạt động kịp thời theo các xu hướng biến động của thế giới. Song song đó, bà Lê Hoài Thương cũng nhấn mạnh, doanh nghiệp nên đẩy mạnh ứng dụng các nền tảng thương mại điện tử, đồng thời chú trọng nâng cao tri thức và kỹ năng cho đội ngũ nhân sự để tiếp cận các kỹ thuật mới. Việc củng cố nội lực này là yếu tố quyết định để doanh nghiệp bắt kịp xu thế, nắm bắt thị trường và hợp tác thành công với Hoa Kỳ cũng như quốc tế.

Theo các chuyên gia, trước biến động thuế quan, doanh nghiệp Việt không chỉ cần thích ứng ngắn hạn, mà còn phải tái cấu trúc chiến lược phát triển. Việc tuân thủ tiêu chuẩn, minh bạch xuất xứ, nâng cao giá trị gia tăng, song song với cải cách thể chế và thúc đẩy đổi mới sáng tạo sẽ là những “chìa khóa” giúp doanh nghiệp đứng vững và mở rộng dư địa tăng trưởng trên các thị trường lớn như Hoa Kỳ.