Tin Khu Vực 
Dào San - “bản giao hưởng” của núi rừng và đời sống vùng biên
Trời còn chưa tỏ mặt người, chúng tôi đã từ cung đường từ xã Sì Lở Lầu về trung tâm xã Dào San. Sương giăng đặc, con dốc cuối dẫn vào xã bỗng mở ra một khoảng không gian khác lạ: Tiếng nam, nữ gọi nhau, tiếng ngựa gõ móng lanh canh và sắc váy áo rực sáng giữa màn sương mỏng.
Bước chân của chúng tôi như bị níu lại bởi không khí rộn ràng, đầy sắc màu của phiên chợ Dào San – một trong những phiên chợ vùng biên nổi tiếng Tây Bắc. Chợ họp vào thứ Năm và Chủ nhật hằng tuần, là điểm hẹn của cộng đồng các dân tộc Mông, Dao, Hà Nhì… và cũng là mạch sống văn hóa đã tồn tại hàng trăm năm giữa đại ngàn.
Cảnh đẹp Dào San như một bức tranh chốn bồng lai.
Từ xa, những ngọn núi trùng điệp, những tầng mây vắt ngang lưng đèo, hơi sương bảng lảng trên những mái nhà gỗ… tất cả tạo nên một Dào San (tỉnh Lai Châu) như có bốn mùa trong một ngày: Buổi sớm se lạnh như thu, trưa nắng vàng như hạ, chiều gió nhẹ với hoa đào phai nở giữa mùa xuân và đêm lạnh buốt của mùa đông biên giới.
Giữa khung cảnh nguyên sơ ấy, phiên chợ hiện lên như linh hồn của vùng đất, giữ chân du khách bằng sự chân thật, mộc mạc và rực rỡ sắc màu văn hóa.
Không chỉ là nơi mua bán, chợ Dào San còn là nơi "chạm” vào hơi thở văn hóa, là không gian để đồng bào khoe áo mới, khoe tài múa khèn, hát giao duyên hay đơn giản là để gặp gỡ, hẹn hò – như một ngày hội lớn của bản. Anh Dì A Hồ, đại diện Ban quản lý chợ chia sẻ đầy tự hào: “Bà con đến đây không chỉ bán hàng. Mỗi món ăn, mỗi tấm vải đều là cách để giữ phong tục, giữ bản sắc. Chúng tôi luôn khuyến khích điều đó”.
Phiên chợ Dào San - nét đẹp văn hóa đặc sắc được đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây chú trọng gìn giữ.
Khoảnh khắc mặt trời dần hé khỏi dãy núi, chợ phiên nơi đây như bừng lên sức sống. Khắp lối đi nhỏ, những người phụ nữ Dao địu con sau lưng vừa bán hàng vừa tranh thủ thêu từng đường chỉ thổ cẩm. Xa hơn, các chàng trai Mông áo chàm ôm khèn, vai đeo chiếc đài quay băng đã cũ, bấm nút cho vang lên điệu dân ca quen thuộc...
Giữa âm thanh, tiếng nói cười và những chén rượu ngô nồng ấm, họ mừng rỡ như gặp lại người thân. Những câu chuyện đời thường về vụ lúa mới, mùa thảo quả, chuyện con trâu, chuyện lễ hội... đan vào nhau, tạo thành nhịp điệu văn hóa mà bất cứ ai cũng cảm nhận được sự chân tình, gắn bó.
Không gian rực rỡ sắc màu văn hóa
Khu vực bán trang phục truyền thống bên trong chợ luôn thu hút đông đảo du khách. Từ váy áo, khăn đội đầu, vòng bạc… đều được làm thủ công, tỉ mỉ đến từng chi tiết. Những màu sắc rực rỡ bừng sáng khiến chúng tôi vợi bớt đi sự lạnh giá đầu đông. Chị Sùng Thị Phê, người bán vải lâu năm trong chợ, vừa xếp lại những tấm thổ cẩm vừa chia sẻ: “Nhà tôi bán vải để bà con may trang phục, mỗi hoa văn đều được thêu cầu kỳ và giữ được nó là giữ được nét văn hóa riêng của dân tộc mình.”
Không gian rực rỡ sắc màu văn hóa tại phiên chợ Dào San.
Nếu phiên chợ là “linh hồn” có đầy đủ nghệ thuật trang phục, hoa văn, trang sức, hay ẩm thực độc đáo thì cảnh quan Dào San chính là tấm áo khoác kỳ vĩ mà thiên nhiên ban tặng. Đến với phiên chợ, du khách có thể ngắm những cánh rừng khói sương phủ nhẹ, những thác nước loang loáng ánh nắng, lớp lớp ruộng bậc thang uốn lượn mềm như mái tóc thiếu nữ người Mông, bản làng Hà Nhì ẩn hiện trong mây và những bông đào nở sớm báo hiệu mùa xuân đang chạm ngõ. Mỗi bước chân đều có thể bắt gặp hình ảnh khiến ta muốn lưu lại mãi trong ký ức.
Nét đẹp trang phục truyền thống luôn được bảo tồn tại phiên chợ Dào San.
Giữa không gian se lạnh của núi rừng, mùi thắng cố nóng nghi ngút trở thành thứ “gia vị” đặc biệt. Bên cạnh đó là các loại bánh, xôi nếp nương, rau củ tươi ngon từ rừng... tất cả làm nên “hương vị Dào San” mà không phải nơi nào cũng có. Với du khách đô thị, mỗi món ăn vùng cao đều là một câu chuyện. Câu chuyện về nương rẫy, về bàn tay cần mẫn, về cách người vùng biên hòa quyện thiên nhiên vào đời sống....
Phát triển du lịch văn hóa - hướng đi bền vững cho đồng bào vùng biên
Những năm gần đây, cùng với xu hướng du khách tìm về trải nghiệm văn hóa, phiên chợ Dào San ngày càng trở thành điểm đến của tỉnh Lai Châu. Từ chợ, có thể kết nối đến Sì Lở Lầu, cột mốc biên cương, các bản cộng đồng của người Mông, Dao, Hà Nhì…
Chợ Dào San thu hút nhiều du khách đến tham quan, trải nghiệm.
Cộng đồng bà con nơi đây vẫn giữ được “cốt lõi” những phong tục, món ăn, sản vật và nghề truyền thống. Chính quyền địa phương cũng đang hướng đến quy hoạch chợ văn hóa - du lịch, nâng cấp cơ sở vật chất nhưng vẫn giữ nguyên không gian bản địa; đồng thời phối hợp ngành văn hóa mở lớp dạy nghề thổ cẩm, bảo tồn âm nhạc dân tộc, quảng bá sản phẩm OCOP gắn với du lịch.
Đến với Dào San để cảm nhận nét đẹp cảnh quan, văn hóa độc đáo nơi đây.
Chia tay phiên chợ Dào San, lớp sương mù bỗng lại sà xuống, ôm lấy những mái nhà nhỏ, những nụ đào e ấp trong hơi lạnh đầu mùa hiện ra trong gió. Dòng người đã thưa dần, nhưng trong lòng mỗi du khách vẫn còn nguyên cảm giác lưu luyến, như vừa bước ra từ một bức tranh sống động của núi rừng Tây Bắc. Dào San không chỉ đẹp bởi cảnh quan, mà còn bởi cách người dân nơi đây gìn giữ những giá trị truyền thống, bằng sự chân thành, giản dị và đầy tự hào. Phiên chợ ấy, từ bao đời, vẫn là một phần "linh hồn" của vùng biên và sẽ mãi là dấu ấn khó quên trong hành trình khám phá Lai Châu.
Dào San không chỉ là một phiên chợ, mà còn là nơi người ta đến để nhớ và mong được trở lại. Và trong sự chuyển mình mạnh mẽ của Lai Châu, phiên chợ biên viễn này sẽ tiếp tục trở thành “điểm sáng” - vừa giữ hồn văn hóa dân tộc, vừa mở ra con đường phát triển kinh tế - du lịch bền vững cho đồng bào nơi địa đầu Tổ quốc.
