Cho phép doanh nghiệp chuyển nhượng tài sản trước khi tuyên bố phá sản

Tháo gỡ các điểm nghẽn

Báo cáo trước Quốc hội về dự án Luật Phá sản (sửa đổi), ông Lê Minh Trí - Chánh Tòa án nhân dân tối cao cho biết: Việc xây dựng Luật Phá sản (sửa đổi) nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn trong xử lý các vụ việc phá sản; đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp, hợp tác xã có thể phục hồi sản xuất, kinh doanh hoặc được tuyên bố phá sản, thanh lý kịp thời khi không còn khả năng phục hồi.

Luật mới hướng đến khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sản xuất – kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên, phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện Việt Nam.

Các nội dung trọng tâm gồm: Hoàn thiện thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh và quy trình rút gọn; ứng dụng giao dịch điện tử trong giải quyết vụ việc; bổ sung quy định rõ ràng về quyền hạn, trách nhiệm của quản tài viên và các chủ thể liên quan; cải tiến trình tự, thủ tục phá sản để nâng cao hiệu quả, minh bạch và phù hợp chuẩn mực quốc tế.

Phạm vi điều chỉnh của Luật bao gồm: Nguyên tắc, trình tự, thủ tục giải quyết vụ việc phục hồi, phá sản doanh nghiệp và hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã (sau đây gọi là hợp tác xã); nhiệm vụ, quyền hạn của người tiến hành thủ tục phục hồi, phá sản; quyền, nghĩa vụ của người tham gia thủ tục phục hồi, phá sản.

Dự thảo Luật kế thừa những quy định của Luật Phá sản năm 2014 còn phù hợp; đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định có vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải quyết vụ việc phá sản, đáp ứng yêu cầu khơi thông nguồn lực, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, thúc đẩy kinh tế, xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong đó, bổ sung mới 22 điều, sửa đổi, bố sung 62 điều, giữ nguyên 05 điều.

Trong đó, đáng chú ý nội dung về cơ chế xử lý tài sản, theo đó dự thảo Luật đã bổ sung quy định cho phép chuyển nhượng đồng bộ tài sản, chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ mảng kinh doanh, hoạt động kinh doanh; chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp, hợp tác xã để tối ưu hóa giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã và đảm bảo duy trì việc làm cho người lao động trước khi có quyết định tuyên bố phá sản.

Chánh Tòa án nhân dân tối cao cho biết, dự thảo luật cũng đã bổ sung biện pháp khẩn cấp tạm thời “Cho bán hàng hóa, tài sản nếu chi phí bảo quản, lưu giữ, trông giữ lớn hơn giá trị của hàng hóa, tài sản đó”.

Bổ sung quy định trường hợp tài sản không bán được, không có giá trị thì Quản tài viên đề xuất Thẩm phán xác định tài sản đó không còn là tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản.

Sửa đổi quy định sau 02 năm các tài sản mà Quản tài viên không thanh lý được thì bàn giao cho cơ quan thi hành án dân sự xử lý theo hướng Quản tài viên chịu trách nhiệm đến cùng đối với việc thu hồi, xử lý, thanh lý tài sản.

Trường hợp việc thu hồi tài sản cần thực hiện biện pháp cưỡng chế thì Quản tài viên để nghị cơ quan thi hành án dân sự thực hiện các biện pháp cưỡng chế để thu hồi, giao tài sản theo quy định của pháp luật.

“Quy định này nhằm khắc phục vướng mắc trong quá trình thu hồi tài sản, phù hợp với thông lệ quốc tế và chủ trương xã hội hóa hoạt động thi hành bản án, quyết định của Tòa án”- ông Lê Minh Trí nhấn mạnh.

Bảo đảm trật tự kinh tế và niềm tin thị trường

Báo cáo thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, việc xây dựng luật lần này nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong xử lý phá sản, hoàn thiện cơ chế phục hồi doanh nghiệp, góp phần tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch, ổn định và lành mạnh.

Đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành mở rộng phạm vi điều chỉnh theo hướng xây dựng thủ tục phục hồi độc lập, được thực hiện trước thủ tục phá sản. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng cách tiếp cận này chưa phù hợp thực tiễn, có thể dẫn đến lạm dụng chính sách hỗ trợ của Nhà nước, kéo dài thời gian xử lý. Do đó, cần cân nhắc quy định thủ tục phục hồi là một giai đoạn trong tiến trình phá sản, bảo đảm hiệu quả và kỷ luật thị trường.

Về khái niệm doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán, báo cáo thẩm tra nhấn mạnh, thời hạn 6 tháng là hợp lý để chủ thể xác định năng lực tài chính, đồng thời đề nghị tham chiếu quy định phân loại nợ của Ngân hàng Nhà nước để bảo đảm thống nhất pháp lý.

Về chi phí phá sản, đa số ý kiến tán thành bố trí kinh phí trong dự toán ngân sách Tòa án, đồng thời quy định rõ cơ chế hoàn trả ngân sách khi thanh lý được tài sản, bảo đảm tính minh bạch và kỷ cương tài chính.

Ủy ban tán thành việc bổ sung trách nhiệm của cơ quan thuế và cơ quan bảo hiểm xã hội trong việc nộp đơn yêu cầu phá sản – một điểm mới quan trọng cần tiếp tục lấy ý kiến để bảo đảm tính khả thi.
Về chính sách hỗ trợ trong giai đoạn phục hồi, theo cơ quan thẩm tra, cần nghiên cứu cơ chế giãn, hoãn thuế có điều kiện, kèm theo tiêu chí đánh giá khả năng phục hồi nhằm tránh bị lợi dụng kéo dài thời gian phục hồi, gây thiệt hại cho chủ nợ và người lao động.

"Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá cao việc bổ sung quy định về bán đồng bộ tài sản hoặc toàn bộ doanh nghiệp như một giải pháp tái cấu trúc tối ưu, song cần có hướng dẫn chi tiết để bảo đảm tính khả thi và minh bạch"- ông Phan Văn Mãi cho biết.

Dự thảo cũng đã quy định không áp dụng thủ tục phục hồi rút gọn đối với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, đồng thời cho phép cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội áp dụng thủ tục phá sản rút gọn theo Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị rà soát đồng bộ các luật có liên quan, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Từ đó, xây dựng hành lang pháp lý hiện đại, khả thi, góp phần khơi thông nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh và lành mạnh hóa nền kinh tế quốc gia.