Chiến sự Nga - Ukraine: Ukraine quyết giành lại quyền kiểm soát nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 5/10 đã ra lệnh cho chính phủ của ông tiếp quản việc vận hành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, trong khi phía Ukraine cũng tuyên bố sẽ giành lại kiểm soát nhà máy.

Nhà máy Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, hiện đang trở thành tâm điểm quan tâm của quốc tế do nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân sau các trận pháo kích vào khu vực mà Moscow và Kiev đã đổ lỗi cho nhau.

Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu

Nga đã giành kiểm soát tại nhà máy vào tháng 3, không lâu sau khi tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine, tuy vậy, nhà máy vẫn được các nhân viên Ukraine vận hành.

Nhà máy này nằm ở khu vực Zaporizhzhia miền Nam Ukraine, một trong bốn khu vực mà Tổng thống Vladimir Putin chính thức sáp nhập vào Nga ngày 5/10.

Hãng thông tấn RIA dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Vershinin cho biết: “Nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia hiện nằm trên lãnh thổ Liên bang Nga và theo đó, cần được vận hành dưới sự giám sát của các cơ quan liên quan của Nga”. Ông Putin cũng đã ký một sắc lệnh chỉ định nhà máy này là “tài sản liên bang”.

Cơ quan điều hành năng lượng hạt nhân của Nga Rosenergoatom cho biết sẽ tiến hành đánh giá sửa chữa thiệt hại và chuyển tất cả nhân viên Ukraine hiện làm việc tại nhà máy sang một tổ chức mới do Nga làm chủ.

Theo Rosenergoatom, tổ chức vận hành mới được thiết kế nhằm đảm bảo sự vận hành an toàn của nhà máy và các hoạt động chuyên môn của nhân viên hiện có tại đây.

Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, kêu gọi các biện pháp trừng phạt đối với nhà cung cấp năng lượng hạt nhân thuộc sở hữu nhà nước Rosatom của Nga.

Người đứng đầu công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Ukraine, Petro Kotin, cho biết ông đang phụ trách nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và kêu gọi các công nhân ở đây không ký bất kỳ văn bản nào với Nga. “Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc theo luật pháp Ukraine, trong hệ thống năng lượng Ukraine”, ông Kotin cho biết.

Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi hiện đang ở Ukraine để tham vấn thêm về việc “đạt đồng thuận và triển khai khu vực bảo vệ an ninh và an toàn hạt nhân xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia càng sớm càng tốt”.

Trước khi cuộc chiến tại Ukraine bắt đầu, nhà máy này đã sản xuất khoảng 1/5 lượng điện của Ukraine.