Câu chuyện diệu kỳ của hạt gạo Việt

Sức mạnh lòng dân

“… Hạt gạo làng ta/Gửi ra tiền tuyến/Gửi về phương xa/Em vui em hát/Hạt vàng làng ta”… Những câu trong bài hát Hạt gạo làng ta (NS Trần Viết Bính, phổ thơ Trần Đăng Khoa) đã quá quen thuộc với mỗi người dân Việt Nam. Ngược dòng thời gian về với giai đoạn sau Cách mạng tháng Tám thành công, chính quyền mới, nhà nước non trẻ phải đối diện với những “kẻ thù” đó là giặc đói, giặc dốt, ngân khố trống rỗng, thù trong giặc ngoài… tất cả đều đe dọa đến sự tồn vong của đất nước.

Gạo Việt Nam được đánh giá cao về chất lượng

Ngay tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa diễn ra ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra 6 vấn đề cấp bách, trong đó theo Người, quan trọng nhất là phát động phong trào tăng gia sản xuất để chống nạn đói, mở ngay một cuộc lạc quyên gạo để giúp đỡ người nghèo. “Mười ngày một lần, tất cả đồng bào chúng ta nhịn ăn một bữa. Gạo tiết kiệm được sẽ góp lại và phát cho người nghèo”. Hạt gạo lúc này quý hơn cả ngọc ngà châu báu.

Từ lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu đói đã vận động lạc quyên, tổ chức “ngày đồng tâm” nhịn ăn lập “hũ gạo cứu đói”… trở thành một phong trào quần chúng rộng lớn. Quỹ cứu đói quyên góp được 30 tấn thóc, xin Khâm sai Phan Kế Toại được 100 tấn. Ngoài ra, Việt Minh còn tổ chức nhiều đợt cướp kho thóc, thuyền thóc của phát xít Nhật. Truyền thống đồng cam cộng khổ “một miếng khi đói bằng một gói khi no”, đùm bọc lẫn nhau của dân tộc được khơi dậy mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, Chính phủ còn ban hành các chính sách, biện pháp như: Cấm dùng gạo nấu rượu, xóa bỏ mọi hạn chế trong việc lưu thông gạo giữa các vùng trong cả nước, cấm dân tích trữ gạo, thành lập tổ chức “ủy ban tối cao tiếp tế và cứu tế” của chính phủ. Việc chuyên chở gạo từ các tỉnh ở Nam bộ và Trung bộ ra Bắc bộ được tiến hành nhanh chóng để kịp đưa gạo đến các địa phương cứu đói. Với tinh thần “tương thân tương ái”, “lá lành đùm lá rách” cộng với những biện pháp tích cực của chính phủ, từ những hạt gạo nghĩa tình và sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, nạn đói năm 1945 được đẩy lùi.

Vinh danh quốc tế

Tiếp sau đó, để diệt tận gốc “giặc đói”, Chính phủ chủ trương tăng gia sản xuất với khẩu hiệu “tăng gia sản xuất! tăng gia sản xuất ngay! tăng gia sản xuất nữa!” và “khẩu hiệu tấc đất tấc vàng”. Thái Bình - địa phương từng là vùng trũng của nạn đói 1945 đã vươn lên nhờ hàng tấn hạt vàng được sản sinh ra từ “bờ xôi ruộng mật”. Năm 1965 tỉnh đạt kỷ lục miền Bắc với năng suất lúa thu hoạch 5 tấn/ha, đóng góp tích cực cho tiền tuyến trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

75 năm đã trôi qua từ những ngày lịch sử không thể nào quên, hạt gạo bé nhỏ từng cùng đất nước đi qua những năm tháng vô vàn khó khăn giờ tiếp tục đồng hành trong hành trình hội nhập mạnh mẽ. Ngay trong những tháng đầu năm nay, khi dịch Covid-19 bùng phát, trong khi nhiều mặt hàng lao đao, gặp khó về đơn hàng thì xuất khẩu gạo đã tăng 10,9% về giá trị so với cùng kỳ năm trước trong 7 tháng đầu năm, đạt 1,9 tỷ USD. Chưa kể, trong lịch sử 30 năm xuất khẩu, hiện nay, lần đầu tiên giá gạo Việt Nam cao hơn gạo Thái Lan với mức chênh lệch 15 - 20 USD/tấn. Với mức giá xuất khẩu cao và số lượng đều, năm 2020 có nhiều khả năng lượng gạo xuất khẩu của ta cũng sẽ vượt Thái Lan và Việt Nam trở thành quốc gia giữ vị trí quán quân lần thứ hai về xuất khẩu gạo. Giá gạo của Việt Nam tăng, song song với đó, kim ngạch XK gạo sang nhiều quốc gia cũng tăng là lợi thế “kép” để ngành lúa gạo trong nước mang về thắng lợi trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp.

Trong khoảng 5 năm trở lại đây, gạo Việt Nam ngày càng xác lập thương hiệu trên thị trường khi liên tục lọt Top gạo ngon nhất thế giới (Gạo Thiên Long hạt ngọc trời năm 2015 và ST 24 năm 2017), trong đó riêng năm 2019, gạo ST 25 đạt danh hiệu Gạo ngon nhất thế giới. Danh hiệu này khẳng định Việt Nam đã qua thời kỳ xuất khẩu gạo theo số lượng, hướng đến xuất khẩu gạo chất lượng cao. Đặc biệt, hiện các kỹ sư nông nghiệp đang tiếp tục ươm tạo giống ST 26, dòng tiếp theo của loại gạo ngon nhất thế giới với những ưu điểm vượt trội hơn, hứa hẹn sẽ lập nên những thành tích mới.

Với những thành tựu trên, nhiều chuyên gia nông nghiệp tỏ ra khá lạc quan khi cho rằng, nếu xây dựng được thương hiệu, có kế hoạch bài bản và lâu dài cho sản xuất và xuất khẩu, gạo Việt Nam “có thể quyết định được giá gạo thế giới”.