Cảnh báo biến chứng gan do bệnh tiểu đường

Mới đây, một nam bệnh nhân 66 tuổi, trú tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ bị áp xe gan do biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường, rất may đã được các bác sĩ Bệnh viện Nội tiết Trung ương xử trí điều trị thành công.

Thông tin hồ sơ từ tuyến dưới chuyển lên và khai thác từ người nhà, bệnh nhân được chẩn đoán mắc đái tháo đường hơn 8 năm nay và đang được điều trị thuốc. Tuy nhiên, cách thời gian vào viện khoảng 6 tuần, bệnh nhân xuất hiện sốt rét run, từng cơn, khoảng 2 - 3 cơn/ngày, nhiệt độ cao nhất 40 độ C, phải dùng thuốc hạ sốt. Ngoài ra, bệnh nhân còn mệt mỏi nhiều, ăn uống kém, gầy sút nhanh (4 kg/6 tuần).

Tại Khoa Điều trị tích cực - Bệnh viện Nội tiết Trung ương, bệnh nhân được chỉ định thăm dò chức năng toàn trạng; kiểm tra mạch, nhiệt độ, huyết áp; kiểm tra gan, lách... Thông qua các kết quả kiểm tra cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán áp xe gan, đái tháo đường type 2.

Các giai đoạn của biến chứng gan do bệnh tiểu đường

Giới chuyên gia phân tích: Gan là một cơ quan nhạy cảm, đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát đường huyết và mỡ máu. Ở người bệnh tiểu đường, quá trình rối loạn chuyển hóa đường sẽ kéo theo rối loạn chuyển hóa mỡ và làm sản sinh ra nhiều chất béo dư thừa. Chất béo này tích lũy trong gan gây viêm gan.

Biến chứng gan do tiểu đường tiến triển qua 4 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: Gan nhiễm mỡ, lúc này nồng độ chất béo trong gan tăng nhưng chưa đến mức làm xuất hiện các triệu chứng.

Giai đoạn 2: Viêm gan, thời điểm này lượng mỡ trong gan cao, gan bị viêm, có thể xuất hiện cơn đau vùng hạ sườn phải.

Giai đoạn 3: Xơ hóa, các mô sẹo bắt đầu phát triển, tuy nhiên chưa ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của gan.

Giai đoạn 4: Xơ gan là lúc các mô gan bình thường dần được thay thế bằng mô sẹo khiến chức năng gan bị giảm, nếu không được ngăn chặn có thể tiến triển thành suy gan.

Dấu hiệu phát hiện biến chứng qua gan do bệnh tiểu đường

ThS.BS Nguyễn Đăng Quân - Phó khoa Điều trị tích cực, Bệnh viện Nội tiết Trung ương – chia sẻ: Áp xe gan là sự hình thành ổ mủ nhiễm khuẩn trong tổ chức gan, có thể to hoặc nhỏ, đơn độc hay nhiều ổ mủ khác nhau do tác nhân vi khuẩn gây ra.

Vi khuẩn gây ra tình trạng áp xe gan hầu hết đều là thứ phát và có thể bắt nguồn từ những ổ nhiễm khuẩn trong ổ bụng thông qua đường mật, tĩnh mạch cửa, động mạch gan, chấn thương, xâm lấn từ nhiễm khuẩn do thủng tạng rỗng, đôi khi gặp sau khi chụp đường mật ngược dòng, sinh thiết gan... Tình trạng này thường gặp ở những người suy giảm miễn dịch, mắc bệnh đái tháo đường, người lớn tuổi, người mắc bệnh xơ gan…

Các chuyên gia cho hay, dấu hiệu biến chứng qua gan do bệnh tiểu đường có thể không rõ ràng ở giai đoạn đầu. Không chỉ vậy, có những trường hợp người bệnh có thể không có biểu hiện triệu chứng đáng kể. Tuy nhiên, một số dấu hiệu chính mà người bệnh tiểu đường nên chú ý, đó là: Cơ thể mệt mỏi; buồn nôn, nôn; đầy bụng khó tiêu; đau bụng vùng hạ sườn phải; nước tiểu sẫm màu; vàng da.

Khi người bệnh gặp phải những dấu hiệu thì nên đến thăm khám, kiểm tra chức năng gan sớm để được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị sớm.

Những biến chứng nguy hiểm nếu bệnh không được kiểm soát bao gồm:

Nhiễm trùng ổ bụng: Các triệu chứng lúc này bao gồm đau bụng dữ dội, sốt cao, cứng bụng,… Nếu không phẫu thuật cấp cứu, vệ sinh dẫn lưu ổ bụng nhanh chóng, bệnh nhân có thể bị sốc nhiễm khuẩn và tử vong.

Vỡ ống tiêu hóa: Bệnh nhân lúc này có triệu chứng đi ngoài ra máu, nôn ra mủ, đau bụng… nguy hiểm hơn ổ áp xe vỡ vào cơ thành bụng gây áp xe cơ thành bụng, gây rò rỉ mủ.

Nhiễm trùng màng tim: Ổ áp xe nếu ở bên trái do quá lớn và bị vỡ ra, dịch mủ có thể lan vào màng tim. Viêm màng tim thứ phát tiến triển rất nhanh, người bệnh có triệu chứng khó thở, da tím tái, tiếng tim yếu, vã mồ hôi…

Các biện pháp giúp ngăn tiểu đường biến chứng xơ gan

Kiểm soát đường huyết và cân nặng: Đây là chìa khóa đầu tiên giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường biến chứng trên gan. Cân nặng càng khỏe mạnh, lượng đường trong máu càng ổn định thì chức năng gan càng tốt. Để làm được điều này, người bệnh cần dùng thuốc đúng hướng dẫn và thăm khám định kỳ tối thiểu 3 tháng/1 lần.

Duy trì chế độ ăn lành mạnh: Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Những thực phẩm này chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa tốt cho gan. Các loại thịt chứa ít chất béo như cá, thịt gà bỏ da cũng cần được ưu tiên hơn thịt đỏ. Đồng thời, không nên ăn nhiều chất bột đường, dầu thực vật đã qua chiên rán. Bởi chất bột đường dễ làm đường huyết vượt mức cho phép và gián tiếp làm nặng thêm tình trạng kháng lnsulin. Trong khi đó, dầu thực vật đã qua chiên rán chứa nhiều chất béo chuyển hóa làm tăng lượng cholesterol trong cơ thể, tăng nguy cơ gan nhiễm mỡvà thừa cân.

Hạn chế uống rượu, bia: Rượu bia sẽ làm tăng tốc độ tiến triển của bệnh. Vì vậy để bảo vệ gan, hạn chế rượu bia là cần thiết. Đồng thời có chế độ luyện tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp cơ thể đốt cháy chất béo ở tất cả các cơ quan, trong đó có gan. Mỗi ngày nên dành 30 phút để thực hiện 1 bài tập bất kỳ.