Các doanh nghiệp hàng đầu Thổ Nhĩ Kỳ suy giảm lợi nhuận mạnh trong năm 2018

Ngày 28/5/2019, ông Erdal Bahçıvan - Chủ tịch Hội đồng quản trị ISO - đã công bố kết quả khảo sát "500 doanh nghiệp công nghiệp hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ 2018" trong một cuộc họp báo. Theo đó, công ty lọc dầu khổng lồ Tüpraş tiếp tục dẫn đầu trong thời gian dài trở thành doanh nghiệp công nghiệp hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ với doanh thu dựa trên sản xuất trị giá 79 tỷ TL Thổ Nhĩ Kỳ (14,9 tỷ USD) vào năm 2018. Công ty ô tô Ford cũng duy trì vị trí thứ hai với giá trị bán hàng dựa trên sản xuất là 31 tỷ TL (5,85 tỷ USD). Ô tô Toyota chiếm vị trí thứ ba với 23,6 tỷ TL (4,45 tỷ USD).

Cuộc khảo sát cũng cho thấy, các nhà sản xuất ô tô Oyak-Renault, Tofaş - một liên doanh của Koç Holding Thổ Nhĩ Kỳ và Fiat Chrysler của Ý, nhà sản xuất thiết bị Arçelik, công ty sắt thép Iskenderun Demir ve Çelik, Ereğli Demir ve Çelik and Içdaş Çelik, và nhà sản xuất xe hơi Hyundai Assan, cũng nằm trong số 10 doanh nghiệp hàng đầu.

500 doanh nghiệp công nghiệp hàng đầu Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng xuất khẩu của họ 11,3% lên 71,8 tỷ đôla, trong khi tỷ trọng đóng góp của họ trong tổng xuất khẩu của đất nước là 42,8% trong năm 2018, tăng từ 41,1% trong năm 2017. Các công ty ô tô một lần nữa dẫn đầu xuất khẩu với Ford (5,7 tỷ đôla), Toyota (4,3 đôla), Oyak-Renault (3,4 tỷ đôla), Tofaş (3,07 tỷ đôla) và Hyundai Assan (1,99 tỷ đôla) trong số 10 công ty hàng đầu. Tüpraş (2,47 tỷ đôla), Arçelik (2,05 tỷ đôla) và Içdaş (1,17 tỷ đôla) cũng tham gia danh sách này nhưng tên của các công ty thứ tám và thứ chín chưa được tiết lộ.

500 doanh nghiệp hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ (ISO 500) đã công bố tổng doanh thu dựa trên sản xuất đạt 878 tỷ TL (165,7 tỷ đôla) trong năm 2018, tăng 34,5% so với năm trước. Theo kết quả cuộc khảo sát, lạm phát và tỷ giá hối đoái là yếu tố chính trong sự tăng trưởng nhanh chóng này. Tỷ giá giữa đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ và đồng đôla Mỹ là 5,30, tính đến cuối năm 2018, đạt mức cao nhất là 7,20 vào tháng 8. Sự biến động của đồng lira cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận và thua lỗ ngoại hối. Tổng lợi nhuận ngoại hối ở mức 231,5 tỷ TL trong khi tổng thiệt hại ngoại hối là 200 tỷ TL với một số công ty có lợi nhuận cực lớn với các khoản lỗ khác. Sự tăng trưởng thực sự trong doanh số dựa trên sản xuất đã giảm từ 19% trong năm 2017 xuống còn 11,8% trong năm 2018.

Tỷ trọng của 50 doanh nghiệp đầu tiên trong tổng doanh số dựa trên sản xuất của 500 doanh nghiệp hàng đầu là 50,6% trong năm 2018, tăng từ 50,2% trong năm 2017.

Tỷ lệ lợi nhuận hoạt động của 500 doanh nghiệp đã tăng 1,3 điểm phần trăm lên 10,9%, đạt mức 107,8 tỷ TL (20,34 tỷ USD), trong năm ngoái. Thu nhập và lợi nhuận thông thường từ các hoạt động khác lên tới 270 tỷ TL, trong khi chi phí và tổn thất thông thường từ các hoạt động khác ở mức 214,2 tỷ TL trong giai đoạn này. Không bao gồm sự khác biệt giữa hai khoản mục này, thu nhập ròng không hoạt động được ghi nhận là 55,8 tỷ TL. Lợi nhuận ngoại hối ròng chiếm 31,5 tỷ TL của con số này, trong khi 24,3 tỷ TL còn lại bao gồm nhiều khoản mục như lãi, tham gia và thu nhập cổ tức.

Lãi suất tăng trong nửa cuối năm 2018 và lạm phát gia tăng do sự mất giá của đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ gây ra điều kiện tài chính tiêu cực cho top 500. Tỷ lệ chi phí tài chính của 500 doanh nghiệp hàng đầu trong lợi nhuận hoạt động tăng từ 49,8% lên 88,9%, đánh dấu mức tiêu cực nhất kể từ khi ISO bắt đầu công bố dữ liệu về 500 công ty hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 1968. Ông Bahçıvan nói rằng, điều này có nghĩa là gần như tất cả lợi nhuận đã được chi trả cho chi phí tài chính.

Tỷ lệ nợ phải trả trong hoạt động tài chính tăng 4,1 điểm phần trăm lên 67%. Nợ phải trả tài chính, tiếp tục tăng theo giá trị thực bằng cách tăng gấp đôi tốc độ tăng so với năm trước, tăng 35,3% từ 242,9 tỷ TL lên tới 328,6 tỷ TL. Số lượng các công ty báo lỗ tăng từ 78 lên 119, chiếm 24% trong tổng số 500 công ty. Quy mô EBITDA của 500 doanh nghiệp hàng đầu tăng 48% đạt 140,2 tỷ TL, đạt mức tăng cao trong sáu năm.

Tạo việc làm của ISO 500 đã tăng 2,4% so với năm trước và đứng ở mức hơn 690.000 người vào năm ngoái. Mức tăng lương và thanh toán trung bình là 20,2%, thấp hơn một chút so với tỷ lệ lạm phát trung bình hàng năm là 20,3%.

Dựa trên giá trị gia tăng, các ngành công nghiệp công nghệ thấp chiếm 37,5% trong số 500 doanh nghiệp hàng đầu, tiếp theo là công nghiệp công nghệ trung bình thấp ở mức 35%, công nghiệp công nghệ cao trung bình ở mức 22,2% và công nghiệp công nghệ cao ở mức 5,3%. Số lượng các công ty tiến hành các hoạt động nghiên cứu và phát triển đã tăng lên tới 276, mức cao nhất kể từ năm 2012. Số lượng các công ty có quan hệ đối tác nước ngoài đứng ở mức 117 với hai công ty được bổ sung thêm

Ông Bahçıvan tuyên bố rằng các kết quả đã làm hài lòng cho sản xuất công nghệ cao và trung bình. "Chúng tôi thấy khá có giá trị và có ý nghĩa khi thấy rằng tỷ trọng của các ngành công nghệ cao đã tăng từ 20,2% năm 2017 lên 22,2% vào năm 2018, trong khi tỷ lệ của các doanh nghiệp công nghệ cao tăng từ 3,6% lên 5,3%", Bahçıvan nói.

Nhắc lại rằng mức tối thiểu để đưa ra danh sách ISO 500 với doanh thu bán hàng dựa trên sản xuất đã tăng từ TL 309 triệu lên 414 triệu TL, ông Bahçıvan lưu ý rằng số lượng công ty xuất khẩu đã tăng từ 398 trong ba thập kỷ trước lên 464 ngày nay.

Theo một chiều hướng đánh giá khác, một số nhà kinh tế cho rằng, cuộc khủng hoảng tàn khốc mùa hè năm 2018 đã “tấn công” nhà công nghiệp. Hàng trăm tỷ đôla nợ doanh nghiệp, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến suy thoái kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, đã làm cho lợi nhuận của các công ty lớn nhất của đất nước năm 2018 gần như tan biến. Các công ty khổng lồ của Thổ Nhĩ Kỳ đã được sử dụng gần 90% lợi nhuận mà họ kiếm được trong năm 2018 để trả nợ. Theo các chuyên gia, sẽ rất khó để thấy các khoản đầu tư mới vào Thổ Nhĩ Kỳ trong ngắn hạn với bảng cân đối kế toán của các công ty hiện tại.

Kết quả nổi bật nhất của nghiên cứu này cho thấy vấn đề các khoản nợ của các công ty. Nhìn vào cấu trúc tài chính của các công ty ISO-500, tổng số tiền nợ đã nhân đôi. Theo đó, năm 2018, 33% nguồn tài chính của các công ty là nguồn lực tự thân, trong khi tổng nợ phải trả chiếm 67% nguồn lực. Tỷ lệ này là 62,9% trong năm trước. 67% số nợ trong các tài nguyên, điều này được ghi nhận là tỷ lệ nợ lớn nhất trong lịch sử ISO-500.

Số nợ của các tập đoàn khổng lồ Thổ Nhĩ Kỳ đã làm cho lợi nhuận năm 2018 đã bị tiêu tán gần như hoàn toàn. Tỷ lệ chi phí tài chính trong lợi nhuận hoạt động đã tăng từ 49,8% lên 88,9% trong năm 2018. Do đó, tiền phân bổ cho nợ và lãi suất của các công ty đã tăng tới 172% trong 1 năm qua. Tỷ lệ này là 34,1% trong năm 2012. Lý do chính cho tình huống này là sự mất giá trị của Lira Thổ Nhĩ Kỳ so với đồng đôla vào năm 2018, vượt quá 30%. Tuy nhiên, khu vực tư nhân Thổ Nhĩ Kỳ có khoản nợ nước ngoài lên tới gần 220 tỷ đôla, do đó suy giảm lợi nhuận là kết quả của sự gia tăng tỷ giá đôla và sự gia tăng số tiền nợ.

Theo chuyên gia kinh tế Mustafa Sönmez, người đã đánh giá kết quả nghiên cứu của DW Thổ Nhĩ Kỳ, dữ liệu ISO-500 cho rằng sự gia tăng mạnh của ngoại hối năm 2018 được tạo ra trong các công ty lớn. Thổ Nhĩ Kỳ 200 tỷ đôla, vượt quá khoản nợ bằng ngoại tệ của phần lớn của ISO-500 phải bắt đầu chỉ ra rằng công ty công nghiệp khổng lồ. Ông Sonmez nói "Đặc biệt là vấn đề nợ của các công ty năng lượng gây gánh nặng lớn". Các nhà công nghiệp không lên tiếng mặc dù bức tranh kinh doanh khá ảm đạm. Nhưng bất kể điều gì xảy ra, các nhà công nghiệp sẽ không thể đầu tư mới vào năm 2019.

Một thông tin quan trọng khác trong nghiên cứu là về số lượng công ty bị thua lỗ trong năm 2018. Năm 2018, số công ty tạo ra lợi nhuận giữa các công ty trong danh sách ISO 500 giảm từ 422 xuống còn 381, trong khi số lượng các tổ chức thua lỗ tăng từ 78 đến 119. Do đó, số lượng các công ty thua lỗ tăng 52,5% so với năm trước.

Theo ông Ali Rıza Güngen, bức tranh tiêu cực này trong khu vực tư nhân cũng sẽ được phản ánh vào năm 2019. Ông Güngen cho rằng có khả năng cao là một bức tranh tiêu cực trong quý đầu tiên của năm 2019 dữ liệu tăng trưởng được công bố vào thứ Sáu, ngày 31 tháng 5 tới đây. Khi xem xét các dữ liệu như chỉ số sản xuất công nghiệp và chỉ số bán lẻ, có thể nói rằng đã có một thu hẹp mạnh. Ông Güngen cũng chỉ ra rằng sự tăng trưởng trên cơ sở hàng quý được điều chỉnh theo mùa có thể cao hơn 0 hoặc 0. Yếu tố quan trọng nhất ở đây là tác động của đầu tư công nghiệp đến tăng trưởng quý đầu tiên. Bảng sẽ xuất hiện ở đây cũng sẽ ảnh hưởng đến quanh năm.