Bưởi Việt vào Australia, đòn bẩy nâng kim ngạch xuất khẩu rau quả

Sáng 9/10, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Đại sứ quán Australia tại Việt Nam tổ chức “Lễ công bố xuất khẩu trái bưởi của Việt Nam sang Australia và trái việt quất của Australia sang Việt Nam”.

Vượt kiểm dịch nghiêm ngặt, chính thức vào thị trường Australia

Australia nổi tiếng kiểm soát nghiêm ngặt về kiểm dịch, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Để được chấp thuận, quả bưởi Việt Nam phải vượt qua quy trình đánh giá nguy cơ dịch hại gần 2 năm cùng hàng loạt kiểm tra thực địa, lấy mẫu và phân tích từ hai phía trước khi trở thành loại trái cây thứ 6 được phép xuất khẩu sang Australia (sau thanh long, xoài, vải, nhãn và chanh leo).

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, các lô bưởi xuất khẩu phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn: Trái nguyên vẹn, không nhiễm 19 loài sinh vật gây hại mà thị trường Australia cấm, được sản xuất tại các vùng trồng đã đăng ký và có mã số, đóng gói, ghi nhãn và chiếu xạ ở liều tối thiểu 150 Gy tại các cơ sở được phê duyệt.

Trước khi cấp giấy kiểm dịch cho mỗi lô hàng, cơ quan kiểm dịch Việt Nam sẽ kiểm tra ngẫu nhiên 600 quả để đảm bảo không có dấu hiệu dịch hại, đất hay tạp chất. Khi đến Australia, sản phẩm tiếp tục được cơ quan kiểm dịch nước bạn lấy mẫu và kiểm tra lại.

Theo kế hoạch, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ phối hợp với các địa phương tập huấn, phổ biến quy định về kiểm dịch và an toàn thực phẩm, hướng dẫn thiết lập mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói và chiếu xạ. Mục tiêu là hình thành chuỗi sản xuất - xuất khẩu đồng bộ, đảm bảo chất lượng ổn định và lâu dài.

Việt Nam đã xuất khẩu bưởi tới 14 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Hoa Kỳ, Hàn Quốc và New Zealand. Diện tích trồng bưởi của Việt Nam đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua, hiện đạt hơn 100.000 ha với sản lượng gần 1 triệu tấn mỗi năm. Xuất khẩu bưởi năm 2024 đạt khoảng 60 triệu USD, song tiềm năng còn lớn nhờ lợi thế thu hoạch quanh năm và chi phí sản xuất hợp lý.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung, việc mở cửa thị trường Australia cho quả bưởi Việt Nam mang ý nghĩa đặc biệt, thể hiện uy tín và trình độ quản lý ngày càng cao của Việt Nam trong lĩnh vực kiểm dịch thực vật. Đây là dấu mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập, đồng thời mở ra cơ hội mới để trái cây Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường cao cấp khác. Xuất khẩu chính thức bưởi sang Australia cũng góp phần khẳng định giá trị thương hiệu trái cây Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Thị trường Australia là thước đo cho năng lực hội nhập và là bệ phóng để nông sản Việt Nam hướng đến các thị trường khó tính khác”, Thứ trưởng Hoàng Trung nói.

Để tận dụng cơ hội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường khuyến nghị địa phương, HTX và doanh nghiệp tổ chức sản xuất bưởi theo chuỗi liên kết bền vững, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP hoặc GlobalGAP, ghi chép nhật ký sản xuất đầy đủ để truy xuất nguồn gốc minh bạch. Đồng thời, các đơn vị cần tuân thủ nghiêm quy trình kiểm dịch, giám sát sinh vật gây hại, đầu tư công nghệ chiếu xạ và sơ chế đạt chuẩn quốc tế nhằm đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng Australia

Đòn bẩy nâng kim ngạch và tầm vóc trái cây Việt

Là doanh nghiệp xuất khẩu trái cây tới nhiều thị trường khó tính, ông Nguyễn Đình Tùng – Tổng giám đốc Vina T&T – cho biết, ngay sau khi Bộ Nông nghiệp, Thủy sản và Lâm nghiệp Australia khẳng định bưởi Việt Nam đủ điều kiện nhập khẩu nếu đáp ứng đầy đủ các biện pháp kiểm soát sinh vật gây hại và quy trình kiểm dịch, các đối tác của Vina T&T tại Australia đã nhanh chóng quan tâm và đặt hàng.

Để đáp ứng nhu cầu này, thời gian qua, Vina T&T đã khẩn trương chuẩn bị các lô bưởi da xanh đầu tiên. Ngay khi bưởi Việt Nam chính thức được phép xuất khẩu, doanh nghiệp sẽ đưa 4 container loại 40 feet sang thị trường Australia.

Ông Nguyễn Đình Tùng đánh giá, Australia là thị trường tiềm năng lớn cho bưởi Việt Nam. Dù nổi tiếng về sản xuất nhiều loại trái cây, đặc biệt là các loại thuộc họ cam quýt như cam và quýt, song Australia gần như không trồng bưởi. Đây là lợi thế giúp bưởi Việt Nam có cơ hội thâm nhập và phát triển thị phần.

Bưởi da xanh – giống đặc trưng của Việt Nam – có vị ngọt thanh, dễ ăn, được người tiêu dùng tại nhiều thị trường ưa chuộng. Sản phẩm này từng tạo được chỗ đứng tại New Zealand, một thị trường có yêu cầu tương tự Australia.

Theo ông Tùng, với đặc tính của một loại trái cây nhiệt đới và lợi thế cạnh tranh rõ rệt, bưởi Việt Nam có tiềm năng lớn tại Australia, thậm chí cao hơn so với chanh leo – loại trái cây đã được phép xuất khẩu sang thị trường này từ tháng 9/2024 nhưng đang phải cạnh tranh gay gắt với sản phẩm từ các nước ôn đới.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhận định, với dân số chỉ vài chục triệu người sống rải rác trên lãnh thổ rộng lớn, Australia không phải là thị trường tiêu thụ quá lớn đối với bưởi Việt Nam nếu so với quy mô diện tích và sản lượng trong nước.

Tuy vậy, việc mở cửa thị trường Australia mang ý nghĩa tích cực trên nhiều phương diện. Trước hết, đây là thêm một thị trường xuất khẩu quan trọng cho bưởi Việt Nam, góp phần đa dạng hóa đầu ra. Đồng thời, hoạt động này giúp gia tăng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Australia, từng bước thu hẹp cán cân thương mại hiện đang nghiêng về phía nước bạn. Năm 2024, rau quả từ Australia nhập vào Việt Nam đạt 151 triệu USD, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Australia mới đạt 111 triệu USD.

Australia hiện là một trong những thị trường tăng trưởng mạnh của rau quả Việt Nam. Trong 8 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang thị trường này đạt 89 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm trước, đưa Australia trở thành thị trường lớn thứ 6 của ngành, sau Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hà Lan.

Riêng mặt hàng bưởi cũng ghi nhận kết quả tích cực. Theo thống kê của Cục Hải quan Việt Nam, trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu bưởi đạt 52 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái, nằm trong nhóm 10 loại trái cây xuất khẩu có giá trị lớn nhất.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 9 tháng năm 2025, giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam ước đạt 6,22 tỷ USD, tăng 10,3% so với cùng kỳ 2024. Trung Quốc tiếp tục là thị trường chủ lực, chiếm gần 58% kim ngạch xuất khẩu, tiếp đến là Hoa Kỳ (7,5%) và Hàn Quốc (4,4%).

Sau bưởi, Việt Nam và Australia đang xem xét mở cửa thêm một số loại trái cây khác, đồng thời thúc đẩy hợp tác về kiểm dịch, chiếu xạ và thương mại nông sản nhằm xây dựng chuỗi cung ứng hai chiều bền vững. Việc mở rộng thị trường được kỳ vọng sẽ tạo thêm động lực tăng trưởng cho xuất khẩu trái cây Việt Nam trong thời gian tới.

Cùng dịp này, Australia cũng xuất khẩu chính thức quả việt quất vào Việt Nam, mở ra hướng hợp tác hai chiều. Thứ trưởng Hoàng Trung cho rằng, đây là bước tiến thể hiện sự tin cậy và tôn trọng lẫn nhau giữa hai nền nông nghiệp, giúp đa dạng hóa sản phẩm...