Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói gì về đội ngũ giảng viên?

Thách thức từ yêu cầu đổi mới mạnh mẽ

Nền giáo dục đại học Việt Nam đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu phát triển đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý chất lượng cao nhằm đáp ứng yêu cầu cạnh tranh về tri thức và công nghệ. 

Trả lời phỏng vấn về những trọng tâm lớn của ngành giáo dục trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết: “Thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tập trung triển khai ba trụ cột đột phá gồm: Phát triển đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý chất lượng cao; hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách thúc đẩy tự chủ gắn trách nhiệm giải trình; đầu tư phát triển hạ tầng, chuyển đổi số và đổi mới phương thức đào tạo. Trong đó, phát triển đội ngũ giảng viên được xác định là nhiệm vụ trung tâm”.

Định hướng này cho thấy ưu tiên rất rõ ràng của ngành giáo dục, muốn hệ thống giáo dục đại học tiến bộ, trước tiên phải có một lực lượng giảng viên đủ mạnh để dẫn dắt sự chuyển biến về chất lượng đào tạo. Việc Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định đây là “nhiệm vụ trung tâm” phản ánh đúng thực tế đội ngũ giảng viên đang là yếu tố then chốt quyết định chất lượng nguồn nhân lực tương lai. Khi công nghệ thay đổi nhanh, yêu cầu về trình độ nghiên cứu, ngoại ngữ, năng lực giảng dạy hiện đại cũng ngày càng cao, đội ngũ giảng viên nếu không được đầu tư bài bản sẽ trở thành điểm nghẽn khiến giáo dục đại học không theo kịp sự phát triển.

Làm rõ hơn định hướng này, Bộ trưởng cho biết Bộ đã ban hành kế hoạch hành động kèm theo Quyết định số 2811/QĐ-BGDĐT ngày 10/10/2025, nhấn mạnh việc mở rộng các chương trình và đề án đào tạo giảng viên, đặc biệt là Đề án 89 về đào tạo giảng viên trình độ tiến sĩ trong và ngoài nước. Giai đoạn 2026 - 2030, phấn đấu mỗi năm hỗ trợ khoảng 1.000 giảng viên học tập, bồi dưỡng ở nước ngoài, ưu tiên các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và giáo dục.

Đây là mục tiêu có quy mô lớn chưa từng có, thể hiện nỗ lực nâng cấp trình độ đội ngũ giảng viên theo chuẩn quốc tế. Việc đưa khoảng 1.000 giảng viên ra nước ngoài mỗi năm tạo ra khả năng thay đổi sâu sắc trong năng lực nghiên cứu, phương pháp dạy học và mức độ hội nhập của giảng viên Việt Nam. Việc ưu tiên các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và giáo dục cho thấy định hướng xây dựng đội ngũ giảng viên dẫn dắt đổi mới sáng tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế dựa trên tri thức và công nghệ cao.

Mở rộng các chương trình đào tạo

Điểm đáng chú ý, Bộ trưởng không đặt trọng tâm vào số lượng mà nhấn mạnh sự mở rộng về chương trình đào tạo. Điều này cho thấy một cách tiếp cận bài bản, bền vững, không chỉ đào tạo thêm mà còn mở ra các con đường phát triển nghề nghiệp khác nhau cho đội ngũ giảng viên. Trong bối cảnh nhiều trường đại học đang thiếu giảng viên có trình độ tiến sĩ, đặc biệt ở các ngành mũi nhọn, việc tái khởi động và mở rộng các chương trình đào tạo là giải pháp căn cơ giúp gia tăng lực lượng giảng viên chất lượng cao trong tương lai gần.

Song song với đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đang chuẩn bị các bước quan trọng để đảm bảo nguồn lực triển khai các mục tiêu dài hạn. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: “Bộ đang chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện cơ chế tài chính đặc thù trong Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 để bảo đảm nguồn lực ổn định cho đào tạo, xây dựng chính sách ưu đãi vượt trội nhằm thu hút, sử dụng và trọng dụng giảng viên, chuyên gia giỏi trong và ngoài nước”.

Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan để hoàn thiện cơ chế này cho thấy quyết tâm tạo ra môi trường học thuật thuận lợi hơn, nơi giảng viên có thể phát triển nghề nghiệp, phát huy năng lực nghiên cứu và yên tâm gắn bó lâu dài với trường đại học. Đồng thời, cơ chế tài chính đặc thù cũng sẽ giúp các trường có thêm công cụ để thực thi tự chủ đại học, bởi tự chủ không thể hiệu quả nếu không có nguồn lực độc lập và đủ mạnh để thực hiện những nhiệm vụ lớn.

Với các trụ cột đột phá, cùng các kế hoạch đào tạo quy mô lớn và cơ chế tài chính đặc thù đang được chuẩn bị, ngành giáo dục kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ về chất lượng đội ngũ giảng viên trong thập kỷ tới. Đây là hành trình dài, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của các Bộ, ngành và các cơ sở giáo dục đại học, nhưng chính những giải pháp mạnh mẽ này là nền tảng để Việt Nam từng bước nâng tầm hệ thống giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.