Bộ Công Thương sửa đổi quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh

Thực hiện Chương trình công tác năm 2025 của Chính phủ theo văn bản số 5868/VPCP-KTTH ngày 26 tháng 6 năm 2025 của Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26 tháng 9 năm 2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh (dự thảo Nghị định).

Việc triển khai thực hiện nhiệm vụ nêu trên nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 138/NQ-CP ban hành Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 17 tháng 5 năm 2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17 tháng 5 năm 2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Thể chế hóa các quy định mới được sửa đổi, bổ sung

Luật Cạnh tranh năm 2018 đã sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung quan trọng so với Luật Cạnh tranh năm 2004 nhằm đáp ứng yêu cầu mới của thực tiễn kinh doanh và phù hợp với xu hướng, thông lệ quốc tế.

Cụ thể Luật Cạnh tranh năm 2018 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh hành vi hạn chế cạnh tranh, tập trung kinh tế gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh đến thị trường Việt Nam bao gồm cả hành vi được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam; bổ sung quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài có liên quan vào đối tượng áp dụng nhằm bao quát mọi chủ thể có thể thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh; sửa đổi và bổ sung hành vi cấm đối với cơ quan nhà nước.

Theo đó, cơ quan nhà nước bị nghiêm cấm thực hiện một số các hành vi gây cản trở cạnh tranh trên thị trường; hoàn thiện quy định kiểm soát thỏa thuận hạn chế cạnh tranh và bổ sung quy định về chính sách khoan hồng nhằm tăng cường hiệu quả thực thi; thay đổi căn bản cách tiếp cận trong kiểm soát tập trung kinh tế; thay đổi quy định kiểm soát hành vi cạnh tranh không lành mạnh, theo đó một số hành vi mới được bổ sung và một số hành vi được rà soát loại bỏ để tránh chống chéo với các Luật khác. 

Trên cơ sở những thay đổi quan trọng đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26 tháng 9 năm 2019 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh (Nghị định số 75/2019/NĐ-CP) hướng dẫn và quy định chi tiết các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với từng hành vi vi phạm quy định của pháp luật về cạnh tranh.

Sự ra đời của Nghị định số 75/2019/NĐ-CP đã tạo lập khung khổ pháp lý quan trọng, là cơ sở để cơ quan quản lý nhà nước về cạnh tranh thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh. Tuy nhiên, trải qua hơn 05 năm thực thi, Nghị định số 75/2019/NĐ-CP đã bộc lộ một số điểm hạn chế, bất cập trong các quy định, gây cản trở cho hoạt động xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh nói riêng cũng như việc thực thi pháp luật về cạnh tranh nói chung.

Đến nay, hai trên bốn căn cứ pháp lý để ban hành Nghị định số 75/2019/NĐ-CP đều đã được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế. Nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh thời gian qua đã được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hoặc đang trong quá trình rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với quy định của các lĩnh vực pháp luật chuyên ngành.

Trước những thay đổi quan trọng đó, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh là có cơ sở nhằm thể chế hóa các quy định mới được sửa đổi, bổ sung trong các lĩnh vực pháp luật liên quan đến xử lý vi phạm hành chính về cạnh tranh.

Khắc phục các hạn chế, bất cập phát sinh

Việc xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung nhằm kịp thời cập nhật, bổ sung các quy định trong văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành nhằm bảo đảm sự đầy đủ, toàn diện và đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Khắc phục các hạn chế, bất cập trong các quy định phát sinh từ thực tiễn thực thi Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26 tháng 9 năm 2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh.

Đưa ra các quy định có tính khả thi áp dụng trong thực tiễn để kịp thời điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh; điều chỉnh các quy định trên tinh thần quán triệt, cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo của Chính phủ về “xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, độc quyền và cạnh tranh không lành mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh, đặc biệt là các hành vi mang tính chất đặc quyền, độc quyền; áp dụng cơ chế, chế tài xử lý công bằng, bình đẳng, minh bạch giữa các thành phần kinh tế”. 

Quan điểm xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung: Bảo đảm phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng; các quy định của Hiến pháp; chính sách, pháp luật của Nhà nước về cạnh tranh; các cam kết, điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với các quy định của Luật Cạnh tranh, Bộ luật Hình sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính và văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Đồng thời, bảo đảm kế thừa các nội dung còn phù hợp của Nghị định số 75/2019/NĐCP đồng thời bổ sung, điều chỉnh các quy định để phù hợp với thực tiễn. Thể hiện đường lối chính sách xử lý nghiêm minh, triệt để đối với các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh; bảo vệ có hiệu quả các quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và người tiêu dùng; góp phần đảm bảo ổn định thị trường, phát triển kinh tế xã hội và thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 

Bảo đảm tính khả thi, thuận lợi trong việc áp dụng các chế tài xử lý, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng; đảm bảo và tăng cường khả năng phối hợp giữa các cơ quan chức năng, tránh việc ban hành chồng chéo quy định nhưng cũng đảm bảo không được tạo khoảng trống pháp lý trong việc xử lý các vi phạm pháp luật về cạnh tranh.

Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, Bộ đã triển khai xây dựng dự thảo Nghị định và lấy ý kiến bộ, ngành, đơn vị, các cá nhân, tổ chức là đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của dự thảo Nghị định. Đồng thời đang hoàn thiện các thủ tục để gửi Bộ Tư pháp thẩm định trước khi trình Chính phủ.

.