Bộ Công Thương dẫn dắt xúc tiến thương mại số

Xúc tiến thương mại số: Chìa khóa mở rộng thị trường cho nông sản Việt

Sự bùng nổ của thương mại điện tử tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu B2C xuyên biên giới và thanh toán không dùng tiền mặt, cho thấy thị trường đã sẵn sàng với hạ tầng số hiện có. Năm 2024, quy mô thương mại điện tử đạt 32 tỷ USD, tăng 27% so với năm trước; trong đó, bán lẻ hàng hóa trực tuyến đạt 22,5 tỷ USD, tăng 30%. Thương mại điện tử chiếm khoảng 12% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, cao hơn mức 10% của năm 2023. Xuất khẩu trực tuyến B2C xuyên biên giới dự báo đạt 5,5 tỷ USD vào năm 2027, hoặc 13 tỷ USD nếu triển khai toàn diện.

Những con số này không chỉ phản ánh sự tăng trưởng mà còn chứng tỏ thị trường có độ chín về hạ tầng và thói quen tiêu dùng. Tốc độ tăng trưởng cao cũng mở ra dư địa lớn cho việc triển khai hệ sinh thái xúc tiến thương mại số trong nông nghiệp và các lĩnh vực khác.

Trước đây, hoạt động xúc tiến thương mại chủ yếu dựa vào hội chợ, triển lãm trực tiếp. Mặc dù đã đóng góp tích cực, phương thức này đang bộc lộ nhiều hạn chế: chi phí cao, phạm vi tiếp cận hẹp, khó đo lường hiệu quả, thiếu khả năng phân tích dữ liệu, đồng thời không đáp ứng nhu cầu kết nối linh hoạt, liên tục của thị trường toàn cầu.

Trong khi đó, các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) và địa phương đang đòi hỏi những giải pháp xúc tiến thương mại nhanh, thông minh, cá nhân hóa, vận hành 24/7 và dễ đo lường tác động. Phương thức truyền thống khó đáp ứng những yêu cầu này nếu không kết hợp công nghệ số: từ hội chợ trực tuyến, hệ thống phân tích thị trường, dữ liệu người tiêu dùng đến các công cụ kết nối doanh nghiệp thời gian thực.

Chuyển đổi sang mô hình xúc tiến thương mại số kết hợp truyền thống sẽ giúp duy trì vai trò dẫn dắt thị trường, mở rộng không gian thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản Việt Nam trên thị trường trong và ngoài nước.

Trước thềm diễn đàn "Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch Hội Nông dân - Lắng nghe nông dân nói", được tổ chức vào 1/10 tới đây, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Hoàng Văn Tuấn, chủ Nhà vườn Tuấn Giang (xã Khoái Châu, Hưng Yên), cho biết, nhu cầu hiện nay không chỉ là “có mặt bằng, có hội chợ” mà là một hệ sinh thái số đa chiều, nơi xúc tiến thương mại, truyền thông, phân phối, logistics, truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng được tích hợp và vận hành liên tục.

Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp, HTX, các chủ thể OCOP nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và mở rộng thị trường trong nước và quốc tế. Theo chuyên gia Hoàng Trọng Thủy, xu hướng này cho thấy nhu cầu thực tiễn về một giải pháp toàn diện thay vì các công cụ số rời rạc.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu và xu hướng tiêu dùng xanh, trách nhiệm, các sản phẩm nông sản Việt vẫn còn tiềm năng lớn nhưng chưa được định vị rõ trên bản đồ thương mại quốc tế. Việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại số (digital trade promotion) là chìa khóa để mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tiếp cận khách hàng rộng rãi, kịp thời hơn.

Từ hội chợ truyền thống đến thương mại số: Bộ Công Thương dẫn dắt thị trường

Ngày 18/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 18/CT-TTg, yêu cầu triển khai các nhiệm vụ và giải pháp xúc tiến thương mại trong và ngoài nước, nhằm thúc đẩy hoạt động thương mại năm 2025. Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội ngành hàng để duy trì tăng trưởng xuất khẩu, cân đối cung cầu nội địa, đồng thời xây dựng Kế hoạch tổng thể chương trình xúc tiến thương mại quốc gia giai đoạn 2025 – 2030.

Có thể thấy, trên bình diện toàn cầu, chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại đã và đang trở thành một xu thế không thể đảo ngược. Sự phát triển của thương mại điện tử xuyên biên giới, các nền tảng hội chợ triển lãm ảo VR, AR, AI và phân tích Big Data đang làm thay đổi căn bản cách các quốc gia và doanh nghiệp tiếp cận thị trường, quảng bá sản phẩm và kết nối đối tác.

Nắm bắt xu hướng mới từ thị trường, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã đẩy mạnh xúc tiến thương mại số, phát triển thị trường trong nước và xuất khẩu. Hoạt động này hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh quảng bá sản phẩm, mở rộng kênh tiêu thụ, kết nối thị trường, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Bộ đã tổ chức các khóa tập huấn về kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số, giúp doanh nghiệp tận dụng các công cụ số như TikTok, Facebook để tiếp cận khách hàng mới, xây dựng thương hiệu và phát triển bền vững trong thời đại công nghệ số.

Trước đó, trong bối cảnh dịch Covid-19 làm gián đoạn các hoạt động xúc tiến truyền thống, Bộ đã chủ động triển khai Hội nghị giao thương trực tuyến, hội chợ ảo, gian hàng trực tuyến, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu qua các sàn thương mại điện tử quốc tế như Amazon, Alibaba, Global Sources. Các chương trình này còn bao gồm tuyên truyền thương hiệu Việt Nam và đào tạo online cho doanh nghiệp.

Về kết nối cung cầu trong nước và quốc tế, Bộ đã phối hợp với địa phương tổ chức nhiều hội nghị xúc tiến trực tuyến, quảng bá và ký kết thỏa thuận tiêu thụ nông sản theo mùa như vải, nhãn, xoài… Thống kê sơ bộ cho thấy khoảng 100.000 lượt doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài đã được hỗ trợ kết nối trực tuyến, với đa dạng mặt hàng từ nông sản, thực phẩm, sản phẩm tiêu dùng, đến đồ trang trí, vật liệu xây dựng, giày dép, sản phẩm thể thao…

Tuy nhiên, hoạt động xúc tiến thương mại số vẫn còn những khó khăn nhất định. Theo đó, hiện nay, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất nông nghiệp vẫn dựa vào mô hình quản lý truyền thống, thiếu tiếp cận công nghệ hiện đại, dẫn đến khả năng kết nối thị trường số còn hạn chế. Tỷ lệ ứng dụng công nghệ trong sản xuất còn thấp, trang thiết bị thiếu thốn, chi phí chuyển đổi số cao và năng lực số của người sản xuất còn yếu.

Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ thông tin, nền tảng dữ liệu và hệ thống pháp lý chưa hoàn thiện, các kênh xúc tiến thương mại số còn hạn chế, đặc biệt trong lĩnh vực sản phẩm xanh, môi trường. Nguyên nhân chính là nhận thức về chuyển đổi số chưa đầy đủ, nguồn lực đầu tư phân tán, hạ tầng số còn yếu và tổ chức sản xuất mang tính nhỏ lẻ, chưa theo chuỗi giá trị. Những bất cập này đang cản trở doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các cơ hội từ thương mại số và phát triển thị trường bền vững.

Tuy nhiên, trong bối cảnh tiêu dùng xanh và bền vững, quảng bá sản phẩm truyền thống là chưa đủ. Người tiêu dùng yêu cầu minh bạch thông tin về nguồn gốc và quy trình sản xuất. Bên cạnh sự vào cuộc các cơ quan quan chức năng, cần sự vào cuộc của chính doanh nghiệp, HTX, các chủ thể OCOP tích cực số hóa hoạt động xúc tiến thương mại để nắm bắt cơ hội mới, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Phát triển xúc tiến thương mại số không chỉ giúp nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp và địa phương trong cải thiện chất lượng sản phẩm, nâng cao quản trị, minh bạch hóa thông tin sản xuất và truy xuất nguồn gốc mà từ đó hình thành chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh, xanh và bền vững.

Với chủ đề "Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng hai con số", Diễn đàn ‘Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Lắng nghe nông dân nói’ do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp tổ chức sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 1/10.

Tham dự và đồng chủ trì Diễn đàn có: ông Nguyễn Hồng Diên - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương và ông Lương Quốc Đoàn - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam.