Bộ Công Thương chủ động khơi thông tối đa các thị trường xuất khẩu

Nỗ lực duy trì cán cân thương mại

Báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ, Chỉ thị 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và hoạt động sản xuất công nghiệp, thương mại trong tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2020, Bộ Công Thương cho biết, ngay từ đầu năm, trên cơ sở kịch bản tăng trưởng chung, Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng chi tiết cho lĩnh vực xuất nhập khẩu và các giải pháp thực hiện kèm theo, làm rõ vai trò của Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan có liên quan để tổ chức triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, kịp thời để xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu, khơi thông thị trường xuất khẩu, duy trì cán cân thương mại tích cực, đóng góp cho tăng trưởng; xây dựng kế hoạch, giải pháp cụ thể để thực hiện nhằm tăng cường xuất khẩu chính ngạch, đặc biệt là hàng nông sản; thường xuyên theo dõi tình hình xuất khẩu hàng hóa tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc để kịp thời đề xuất các biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do để phát triển thị trường xuất khẩu

Kim ngạch xuất khẩu 4 tháng đầu năm 2020 ước đạt 82,93 tỷ USD, tăng 4,7 % so với cùng kỳ năm 2019. Mặc dù, tăng trưởng xuất khẩu trong 4 tháng đầu năm đạt mức thấp nhất kể từ năm 2003 đến nay nhưng đây cũng là xu hướng chung của thương mại quốc tế và khu vực. Trong đó, nhóm hàng nông, lâm thủy sản 4 tháng ước đạt 7,54 tỷ USD, giảm 8,5% so với cùng kỳ. Với tác động của dịch Covid-19, nhiều mặt hàng nông sản có kim ngạch sụt giảm đo vào thời điểm đầu tháng 2, khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh ở Trung Quốc, giao dịch thương mại với Trung Quốc qua cửa khẩu đường bộ đất liền gần như định trệ.

Tuy nhiên, với sự chỉ đạo kịp thời của Thủ tướng Chính phủ và xử lý sát sao của các Bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là Bộ Công Thương, hoạt động giao dịch qua các cửa khẩu đường bộ với Trung Quốc đã từng bước được tháo gỡ. Hoạt động xuất nhập khẩu tại một số cửa khẩu biên giới Việt-Trung cơ bản trở lại bình thường, tiến độ thông quan tích cực hơn thời điểm đầu tháng 2/2020. Hiện nay, Bộ Công Thương vẫn đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng của phía Trung Quốc và các Bộ, ngành có các giải pháp nhằm cải thiện tiến độ thông quan hàng hóa.

Đặc biệt, nhằm tập trung khai thác tối đa thị trường Trung Quốc đang trong giai đoạn có nhu cầu cao hấp thụ hàng hóa để phục vụ người dân trong nước sau giai đoạn cao điểm của dịch bệnh; phía bạn cũng đã và đang triển khai nhiều biện pháp thuận lợi hóa cho thương mại để nhập khẩu hàng hóa phục vụ người dân; Việt Nam lại có nhiều thuận lợi trong xuất nhập khẩu với Trung Quốc…, Bộ Công đã có chỉ đạo để thúc đẩy khai thác ngay thị trường này.

Theo đó, Bộ Công Thương đã tiến hành trao đổi với các cơ quan chức năng của phía Trung Quốc để tăng cường các biện pháp thúc đẩy giao thương. Với khu vực địa bàn quan trọng giáp biên giới phía Bắc nước ta là Quảng Tây, Bộ trưởng Công Thương đã trực tiếp điện đàm với Bí thư khu tự trị Dân tộc Choang, tỉnh Quảng Tây để trao đổi nhiều nội dung nhằm thống nhất thúc đẩy chung thương mại, đầu tư 2 bên; đồng thời giao các đơn vị thuộc Bộ làm việc với các hiệp hội ngành hàng để có biện pháp thúc đẩy xuất nhập khẩu cho thị trường này.

Bộ Công Thương cũng đã có đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép mở lại các cửa khẩu phụ, cặp chợ biên giới trên toàn tuyến với Trung Quốc trên cơ sở bảo đảm các biện pháp kiểm dịch y tế chặt chẽ (mà 2 bên đã có kinh nghiệm trong thời gian vừa qua). Về cơ bản, điều kiện của 2 bên đã sẵn sàng. Do vậy, chúng ta có thể tăng cường được năng lực và lưu lượng xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Trung Quốc ngay trong thời gian tới đây.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, làm việc sớm với phía bạn để tập trung đẩy nhanh việc sớm cho phép một số nông sản của ta được chính thức xuất khẩu sang Trung Quốc. Đây là tiền đề hết sức quan trọng cho hàng hóa nông sản của Việt Nam đẩy mạnh được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc thời gian tới.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu

Nhằm phòng ngừa rủi ro do mất cân đối xuất khẩu, nhập khẩu ở một số địa bàn, đa dạng hóa, hạn chế sự phụ thuộc vào một số thị trường, vì vậy, đối với các khu vực thị trường khác, đặc biệt là khu vực châu Âu, Bắc Mỹ…, Bộ Công Thương đã tập trung theo dõi sát tình hình từng thị trường để rà soát, xác định các chủng loại hàng hóa mà các nước đang có nhu cầu nhập khẩu để ta khai thác, thúc đẩy xuất khẩu.

Theo hướng này, Bộ Công Thương từ sớm đã có chỉ đạo hệ thống Thương vụ /Chi nhánh Thương vụ của Việt Nam ở nước ngoài tiến hành việc rà soát, đánh giá cụ thể nhu cầu hàng hóa ở từng thị trường sở tại. Trên cơ sở đó, cung cấp thông tin về nước để tập hợp, phân loại và kết nối với các hiệp hội, doanh nghiệp. Bộ Công Thương đã thành lập một nhóm chuyên biệt trực tuyến gồm tất cả các Tham tán/Trưởng Chi nhánh Thường vụ Việt Nam ở nước ngoài với Thủ trưởng các đơn vị chức năng trong Bộ để thường xuyên cập nhật, tổng hợp, cung cấp thông tin về vấn đề này.

Riêng đối với thị trường EU, Bộ Công Thương cho rằng việc quan trọng nhất hiện nay là cần tập trung hoàn tất các công việc để sớm thông qua Hiệp định EVFTA và chuẩn bị tốt các công việc để triển khai thực thi có hiệu quả hiệp định này ngay sau khi có hiệu lực. Việc này Bộ Công Thương đã có bảo cáo đề xuất với Thủ tướng Chính phủ và thông tin tới các Bộ, ngành để triển khai ngay việc xây dựng và sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật để thực thi những cam kết, nội dung cần phải được thực thi ngay vào thời điểm hiệp định có hiệu lực.

Cùng với đó, đối với Kế hoạch hành động chung để triển khai thực thi EVFTA, Bộ Công Thương đã chủ động xây dựng Kế hoạch thực hiện Hiệp định EVFTA và theo quy định của Luật Điều ước quốc tế, đã dự thảo các định hướng lớn và nội dung chính của kế hoạch này và đưa vào bộ hồ sơ trình các cấp về việc phê chuẩn Hiệp định.

Đi cùng với xử lý các vấn đề về thị trường, cần tiếp tục tập trung vào thúc đẩy tái cơ cấu trong các lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Trong đó, Bộ Công Thương xác định trọng tâm là khu vực công nghiệp hỗ trợ và ngay từ bây giờ cần tập trung tái cơ cấu các chuỗi liên kết để phục vụ cho sản xuất công nghiệp, đặc biệt là một số ngành công nghiệp chế biến chế tạo lớn của ta như dệt may, da giày, điện tử , đồ gỗ… theo hướng bền vững hơn với một số đối tác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, tránh phụ thuộc quá lớn vào một hoặc một số ít đối tác hoặc thị trường.

Bộ Công Thương nhận định, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp, trong những khó khăn cũng là cơ hội để nền kinh tế Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa và triển khai thực chất hơn chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đối tác; giúp các bộ, ngành, doanh nghiệp Việt Nam nhận thức rõ hơn rủi ro của việc phụ thuộc, tập trung vào một hoặc một vài thị trường, đối tác khi có biến động, để từ đó phải đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế trong từng lĩnh vực, từng ngành hàng trong cả trước mắt và lâu dài; đáp ứng tiêu chuẩn hàng hóa cao về xuất xứ hàng hóa, chỉ dẫn địa lý; thúc đẩy công nghiệp chế biến nông sản; phát triển nhanh, chuyên sâu một số ngành công nghiệp nền tảng, chiến lược có lợi thế cạnh tranh. Thúc đẩy tăng năng suất, chất lượng trên cơ sở đổi mới sáng tạo, công nghệ, năng lực quản trị và chuyển đổi số, đặc biệt là trong chế biến, chế tạo của khu vực doanh nghiệp Việt…