Tin Khu Vực 
Chiều ngày 17/12, Internet Day 2025 diễn ra tại Hà Nội. Sự kiện do Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA) phối hợp Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) - Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các doanh nghiệp công nghệ tổ chức. Trong khuôn khổ sự kiện, phiên toạ đàm “Nâng cao kỹ năng tự vệ số và trách nhiệm bảo vệ người dùng trên không gian mạng” diễn ra, tập trung thảo luận giải pháp nâng cao nhận thức, kỹ năng an toàn số cho người dùng và trách nhiệm của các nền tảng trong bảo đảm môi trường mạng an toàn.
Toạ đàm:"Nâng cao kỹ năng tự vệ số và trách nhiệm bảo vệ người dùng trên không gian mạng".
Tội phạm mạng tinh vi trong bối cảnh hiện nay
Sau hơn một phần tư thế kỷ kể từ ngày Việt Nam chính thức kết nối Internet toàn cầu ngày 19/11/1997, Internet đã trở thành nền tảng không thể thiếu của phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ của nền tảng số và AI những nguy cơ như gian lận trực tuyến, thông tin sai lệch, tấn công mạng và các hình thức tinh vi khác gây tổn thương cho người dùng cũng ngày càng gia tăng.
Phát biểu khai mạc, ông Ngô Tuấn Anh - Chủ tịch Mạng lưới, ViSecurity - Chủ tịch, kiêm CEO Công ty Cổ phần An ninh mạng SCS cho biết: "Chúng ta đang chứng kiến thực trạng đáng báo động về các cuộc tấn công lừa đảo nhắm trực tiếp vào người dùng. Có thể thấy đủ các hình thức, kịch bản lừa đảo tinh vi, từ lừa đảo qua điện thoại, tin nhắn, mạo danh cơ quan, tổ chức đến các chiến dịch phát tán mã độc... nhắm đến người dùng để đánh cắp dữ liệu, danh tính và tiền bạc. Tội phạm mạng tinh vi đến mức không chỉ những người yếu thế như người già, trẻ em mắc bẫy lừa, mà cả những người trẻ tuổi, am hiểu công nghệ cũng rơi vào cạm bẫy".
Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ sử dụng Internet cao nhất thế giới được đánh giá là một trong những quốc gia nhanh nhạy trong nắm bắt xu hướng, đi đầu trong kỷ nguyên công nghệ mới nhưng nhận thức, kỹ năng số và năng lực tự vệ trên không gian mạng của đại đa số người Việt chưa tương xứng.
Không gian mạng ngày nay đã trở thành một không gian sống thứ hai của xã hội, đặc biệt là với trẻ em. Các hoạt động học tập, vui chơi, sáng tạo của trẻ đang chuyển dịch mạnh mẽ lên môi trường mạng. Hiện nay, trẻ em Việt Nam có khoảng 25 triệu em, chiếm gần 25% dân số là lực lượng công dân số tương lai, đóng vai trò then chốt trong quá trình xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những rủi ro rất đáng quan ngại.
Theo thiếu tá Nguyễn Văn Chuyền Phòng 6 - Cục An ninh mạng phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, kết quả khảo sát cho thấy 83,9% trẻ em sử dụng điện thoại, trong đó 76% sử dụng smartphone; 86,1% sử dụng mạng xã hội; 97% sử dụng Internet trên 4 giờ mỗi ngày và gần 27% sử dụng trên 5 giờ mỗi ngày. Những con số cho thấy Internet mở ra nhiều cơ hội học tập và sáng tạo, đồng thời đặt trẻ em trước nguy cơ bị xâm hại, lừa đảo, bạo lực mạng và tiếp xúc với nội dung độc hại.
Qua thực tiễn cho thấy, khoảng cách nhận thức giữa trẻ em và người lớn ngày càng rõ rệt, gây khó khăn cho công tác giám sát và đồng hành; sự phát triển nhanh của trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mã hóa tạo điều kiện để tội phạm che giấu hành vi, gia tăng mức độ tinh vi; trách nhiệm của một số tổ chức, doanh nghiệp chưa được thực hiện đầy đủ, còn mang tính bị động; đồng thời, kỹ năng tự vệ số của trẻ em vẫn còn chênh lệch giữa các vùng miền, ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ trên môi trường mạng.
Lấy trẻ em làm trung tâm không gian số
Trong bối cảnh trên, Bộ Công An là đơn vị được giao phụ trách trực tiếp công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, đồng thời chủ trì triển khai Quyết định số 830/QĐ-TTg ngày 01/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình quốc gia bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025. Ông Nguyễn Văn Chuyền chia sẻ: “Nếu không gian mạng không an toàn cho trẻ em thì cũng không thể là không gian an toàn cho toàn xã hội. Chính vì vậy, Quyết định 830 ra đời như một nền tảng chính sách quan trọng, được triển khai trong giai đoạn 2021 – 2025 và đang được tổng kết để xây dựng chương trình cho giai đoạn tiếp theo.”
Theo Thiếu tá Nguyễn Văn Chuyền, Quyết định số 830/QĐ-TTg ngày 01/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình quốc gia bảo vệ và hỗ trợ trẻ em xác định các trụ cột then chốt:
Thứ nhất, bảo vệ thông tin cá nhân và quyền riêng tư của trẻ em, ngăn chặn các hành vi lợi dụng môi trường mạng để xâm hại trẻ em.
Thứ hai, trang bị kỹ năng tự bảo vệ, giúp trẻ em nhận diện rủi ro, tương tác an toàn, lành mạnh và sáng tạo trên không gian mạng.
Thứ ba, xây dựng các công cụ tiếp nhận, tố giác và xử lý hành vi xâm hại trẻ em.
Thứ tư, tăng cường phòng ngừa, phát hiện, xử lý vi phạm với sự tham gia trực tiếp của các lực lượng chức năng, trong đó có Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao và Cục Cảnh sát hình sự.
Về thực tiễn đấu tranh, trong giai đoạn 2021 - 2025, theo số liệu từ Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) lực lượng Công an đã điều tra, xử lý khoảng 1.500 vụ việc liên quan đến xâm hại trẻ em trên không gian mạng. Dù nhiều vụ việc không được công bố rộng rãi, nhưng thực tế cho thấy các hành vi xâm hại ngày càng tinh vi, có tổ chức và xuyên biên giới, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ trong nước và quốc tế. Lực lượng chức năng đã tiếp nhận và xử lý gần 50 thông tin từ Interpol và cảnh sát các nước, phối hợp xác minh, truy vết và xử lý các đối tượng phạm tội.
Trong chặng đường tiếp theo, cùng với những cơ hội đang rộng mở, cần tăng cường bảo vệ và bồi đắp niềm tin số cho người dùng. Người dùng Internet cần trang bị cả kỹ năng số và các công cụ an ninh mạng cơ bản, thiết yếu cho mọi người dùng. Các công cụ này cần được triển khai trên diện rộng, hướng đến các đối tượng yếu thế như người cao tuổi, trẻ em; các doanh nghiệp vừa và nhỏ hay các hộ kinh doanh. Tạo nên phòng tuyến, lớp màng lọc ban đầu để bảo vệ người dùng. Có thể sẽ có nhiều thách thức trong triển khai, nhưng chúng ta sẽ phải cùng nhau tìm ra giải pháp và thực thi.
Thiếu tá Nguyễn Văn Chuyền - Phòng 6, Cục An ninh mạng phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết: Định hướng giai đoạn 2026 - 2030 tập trung vào: lấy trẻ em làm trung tâm, thiết kế sản phẩm thân thiện với trẻ em; nâng cao kỹ năng tự vệ số; tăng trách nhiệm của doanh nghiệp và nền tảng số; phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng chuyên trách, đặc biệt là lực lượng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
