Chuyển đổi năng lượng xanh:

Bài 5: Cần sớm có chính sách cho nhiệt điện than

Hiện các doanh nghiệp đang chờ những chính sách cụ thể để các nhà máy có thể tiến hành chuyển đổi xanh một cách bền vững, đảm bảo yếu tố môi trường, kinh tế.
Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 1: Nhiệt điện than tăng cường kinh tế tuần hoàn Bài 3: Nhiệt điện than trước thách thức chuyển đổi xanh Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 4: Sẵn sàng chuyển đổi xanh Chuyển đổi năng lượng xanh - Bài 2: Giảm phát thải ở Nhiệt điện Uông Bí

Tiến trình chuyển đổi nhiên liệu, đưa phát thải ròng về “0” của các nhà máy nhiệt điện than với hàng loạt các khó khăn, thách thức phía trước đã được chỉ ra.

Việc chưa có lộ trình chuyển đổi cho các nhà máy nhiệt điện than (NMNĐ), dẫn đến khả năng chuyển đổi trước năm 2030 của các nhà máy là không cao nên cần sớm xây dựng lộ trình cụ thể cho việc chuyển đổi các NMNĐ than cũng như các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các nhà máy phải chuyển đổi bao gồm cả cơ chế giá điện, tài chính cho chuyển đổi, nâng cấp, đầu tư mới công nghệ…

Bài 5: Cần sớm có chính sách cho nhiệt điện than
Cần sớm xây dựng lộ trình cụ thể cho việc chuyển đổi các NMNĐ than và các cơ chế chính sách đi kèm. Ảnh minh họa

Cần sớm xây dựng lộ trình cụ thể

Trong bối cảnh nền kinh tế đất nước phát triển mạnh mẽ, nhu cầu năng lượng phục vụ đời sống và sản xuất ngày càng cao, Bộ Công Thương đã tính toán và đưa ra dự đoán, sản lượng tiêu thụ điện của Việt Nam năm 2024 tăng khoảng 15% và trong những năm tiếp theo sẽ tăng khoảng 8-10%.

Kết quả tính toán cho thấy, tổng công suất các nhà máy điện năm 2030 dự kiến đạt 120.995-145.930 MW và năm 2045 đạt 284.660-387.875 MW (không tính điện mặt trời mái nhà và các nguồn đồng phát). Trong đó, công suất nhiệt điện than đạt 37.467 MW vào năm 2030 và giữ nguyên cho tới năm 2045.

Tại một hội thảo gần đây của Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP), báo cáo của Viện Năng lượng tại hội thảo nêu, Việt Nam cần sớm xây dựng lộ trình cụ thể cho việc chuyển đổi các nhà máy nhiệt điện than. Lộ trình chuyển đổi sẽ bao gồm danh mục các nhà máy cần chuyển đổi, phương án và thời gian chuyển đổi, nhu cầu tài chính, phương án xử lý nhân sự và tác động môi trường, các vấn đề cần đàm phán về đóng cửa và chuyển mục đích sử dụng cho các nhà máy nhiệt điện than cũ, kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, Quy hoạch điện VIII chưa có giải pháp bổ sung nguồn cho các nhà máy nhiệt điện than chuyển đổi trước năm 2030 nên có thể xảy ra thiếu hụt công suất nguồn điện. Đặc biệt, khả năng chuyển đổi trước năm 2030 của các nhà máy không cao, Quy hoạch điện VIII cũng đã xem xét khả năng nhập khẩu điện tăng vào năm 2030 đến 8.000 MW, cao hơn dự kiến là 3.000 MW. Công suất này có thể bù cho công suất thiếu hụt nguồn.

Một yếu tố mà Viện Năng lượng tính đến là việc định hướng đốt kèm sinh khối. Theo đó, nguyên liệu sinh khối của Việt Nam phân bố rải rác, quy mô tập trung không lớn, khó khăn trong việc thu gom sinh khối trong khi các nhà máy điện sinh khối đòi hỏi một lượng lớn nhiên liệu.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 80 công ty sản xuất khoảng 4,44 triệu tấn sinh khối/năm (chiếm khoảng 4,5% tiềm năng sinh khối cả nước). Trong đó, khoảng 3 triệu tấn viên nén được xuất khẩu tới Hàn Quốc và Nhật Bản. Do vậy, những nhà máy điện than có công suất nhỏ (dưới 300 MW), gần nguồn cung cấp sinh khối là những nhà máy thích hợp chuyển đổi sang đốt sinh khối.

Bài 5: Cần sớm có chích sách chuyển đổi xanh cho nhiệt điện than
Công tác kiểm tra, sửa chữa tại Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng. Ảnh: CTV

Liên quan định hướng chuyển đổi Amoniac xanh và H2 xanh, Viện Năng lượng chỉ ra, công nghệ của Việt Nam hiện còn chưa hoàn thiện, chưa thương mại hóa ở quy mô lớn trong khi giá thành sản xuất cao. Đáng nói, quá trình sản xuất amoniac xanh và H2 xanh có thể gây ra ô nhiễm môi trường và phát thải CO2, do đó cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ.

Hiện việc chuyển đổi nhiên liệu của các nhà máy nhiệt điện sang sử dụng amoniac đã được các tổ chức/doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng trên thế giới phát triển nghiên cứu thử nghiệm và cơ bản đã hoàn thành thử nghiệm với tỷ lệ đốt trộn amoniac đạt 20%.

Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp nhiệt điện than, khó khăn chính là công nghệ đốt trộn amoniac hiện nay trên thế giới chưa hoàn thiện (mới trong giai đoạn thử nghiệm). Chưa có nhà máy điện nào ở Việt Nam cải tiến, thử nghiệm đồng đốt amoniac và có đánh giá về tính kinh tế, kỹ thuật, cũng như các ảnh hưởng tác động đến con người, môi trường, thiết bị.

Mặt khác, hiện nay khả năng cung cấp nhiên liệu amoniac, hay sinh khối ở trong nước còn hạn chế, chưa đảm bảo nguồn cung để vận hành lâu dài và ổn định.

Cuối cùng là vấn đề tài chính cho chuyển đổi. Ước tính tổng chi phí đầu tư để tiến tới "Net Zero" có thể lên tới hàng trăm tỷ USD. Nhiều giải pháp tài chính được đưa ra như đa dạng hóa nguồn vốn, hình thức đầu tư, khuyến khích và tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư.

Hiện những phương án đưa ra chưa thực sự rõ ràng, chưa có cơ chế, chính sách về xã hội hoá, cách thức huy động nguồn vốn tư nhân và nước ngoài, hình thức hợp tác… Do vậy cần thiết phải có cơ chế hỗ trợ cho việc chuyển đổi nhiệt điện than bao gồm các ưu đãi về thuế, phí cũng như cơ chế chính sách hợp lý về giá điện để thu hút được các nhà đầu tư.

Yếu tố môi trường và kinh tế cần phải được đảm bảo song hành

Như đã nói ở trên, các doanh nghiệp đều khẳng định hoàn toàn có thể thực hiện chuyển đổi xanh, điều doanh nghiệp cần là có một lộ trình cụ thể và cơ chế tài chính rõ ràng.

Ông Đặng Kiên Quyết - Phó tổng giám đốc Công ty Nhiệt điện Phả Lại cho hay: "Khấu hao tất cả tính vào giá điện hết, tính đúng tính đủ vào giá điện để sớm thu hồi lại vốn".

Bài 5: Cần sớm có chích sách chuyển đổi xanh cho nhiệt điện than
Phòng điều khiển trung tâm của Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại. Ảnh: Hoàng Hải

Một số loại nhiên liệu khác các có thể thay cho than như khí hóa lỏng ammoniac, nhiên liệu hỗn hợp biomass. Nhưng giá thành đều đắt hơn than, thậm chí gấp 3 lần. Và hiện cũng chưa có cơ chế chính sách về hỗ trợ giá điện chuyển đổi cho nhà máy thí điểm. Trong khi đó các nhà máy vẫn phải cung cấp điện, đảm bảo an ninh năng lượng.

Ông Nguyễn Ngọc Nam - Phó trưởng phòng kỹ thuật, Công ty Nhiệt điện Quảng Ninh bày tỏ: "Chưa có các cơ chế chính sách cụ thể được ban hành bởi các cơ quan quản lý Nhà nước. Phải có phương pháp cụ thể thì mới có thể thuyết phục các nguồn vốn đầu tư ra để thay đổi nhiên liệu".

Đến năm 2030, cả nước sẽ có 15 nhà máy nhiệt điện hoạt động trên 40 năm bắt buộc phải chuyển đổi nhiên liệu. Trong năm nay, cùng với ban hành cơ chế, chính sách, các bộ, ngành sẽ triển khai nhiều cơ chế hỗ trợ.

Hiện, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình chính phủ danh mục phân loại xanh, tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh. Đồng thời có các ưu đãi để cho các doanh nghiệp thực hiện việc chuyển đổi năng lượng xanh sẽ được cấp tín dụng xanh, trái phiếu xanh để phục vụ cho hoạt động chuyển đổi năng lượng của mình.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, việc thúc đẩy các lộ trình triển khai, cũng như các cơ chế hướng dẫn cụ thể về việc chuyển đổi sử dụng nhiên liệu các nhà máy điện than, nhất là các nhà máy có tuổi đời trên 40 năm đang đặt ra cấp bách. Tất cả nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đồng thời góp phần thực hiện tốt các cam kết quốc tế về chống biến đổi khí hậu.

Tài chính cho đầu tư phát triển nói chung, chuyển đổi năng lượng nói riêng đòi hỏi nguồn vốn lớn, luôn là bài toán đau đầu. Theo các kịch bản chuyển đổi nhiệt điện than trong Quy hoạch điện VIII, ước tính tổng chi phí đầu tư để tiến tới net-zero vào năm 2050 khoảng 533,9 đến 657,8 tỷ USD. Trong đó, đầu tư cho nguồn điện khoảng 499,1 đến 631 tỷ USD.

Các giải pháp có thể được xem xét bao gồm cải tiến kỹ thuật, nâng cấp công nghệ để nâng cao hiệu suất, tăng khả năng vận hành linh hoạt; cải thiện chế độ vận hành, quy trình bảo trì bảo dưỡng; nghiên cứu áp dụng công nghệ lưu trữ CO2, xây dựng lộ trình và cơ chế chuyển dịch các nhà máy nhiệt điện than phù hợp để đảm bảo quá trình chuyển dịch công bằng cho tất cả các bên liên quan.

Có thể khẳng định rằng, xu hướng chung của thế giới, trong đó có Việt Nam là chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh, sạch, giảm nhà máy nhiệt điện than. Định hướng chuyển đổi nhà máy nhiệt điện than của Việt Nam trong Quy hoạch điện VIII phù hợp với các cam kết của Việt Nam về giảm phát thải ròng bằng "0". Song việc chuyển đổi là xu thế mới, do đó sẽ còn nhiều vấn đề phát sinh chưa được nhận biết và đánh giá đầy đủ mà Việt Nam với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế cần phải giải quyết.

Thu Hường
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Quy hoạch điện VIII

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện than năm 2025

Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện than năm 2025

Bộ Công Thương ký quyết định số 1009/QĐ-BCT ngày 14/4/2025 phê duyệt khung giá phát điện nhà máy nhiệt điện than năm 2025.
Bộ Công Thương phê duyệt khung giá nhập khẩu điện từ Lào

Bộ Công Thương phê duyệt khung giá nhập khẩu điện từ Lào

Bộ Công Thương vừa ban hành Quyết định số 1007/QĐ-BCT ngày 14/4 về phê duyệt khung giá nhập khẩu điện từ Lào về Việt Nam từ ngày 31/12/2025.
Bà Rịa - Vũng Tàu: Nguyên nhân tiền điện tăng vọt thời gian qua

Bà Rịa - Vũng Tàu: Nguyên nhân tiền điện tăng vọt thời gian qua

Do thời tiết nắng nóng kéo dài trong thời gian qua, người dân tại Bà Rịa - Vũng Tàu đang phải chi trả tiền điện tăng vọt.
Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện sinh khối năm 2025

Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện sinh khối năm 2025

Bộ Công Thương vừa ký quyết định số 1008/QĐ-BCT ngày 14/4/2025 phê duyệt khung giá phát điện nhà máy điện sinh khối năm 2025.
Tập trung gỡ vướng các dự án điện năng lượng tái tạo

Tập trung gỡ vướng các dự án điện năng lượng tái tạo

Tập trung gỡ vướng dự án điện năng lượng tái tạo trong tháng 5/2025; khó khăn, vướng mắc của đơn vị nào thì đơn vị phải có trách nhiệm xem xét, xử lý, tháo gỡ.

Tin cùng chuyên mục

Công nghệ BESS giúp quản lý, sử dụng năng lượng hiệu quả

Công nghệ BESS giúp quản lý, sử dụng năng lượng hiệu quả

Một trong những nội dung trọng tâm của Chương trình VNEEP 3 đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nhằm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Vĩnh Phúc thực hiện Nghị quyết 55- Bài 1: Tiết kiệm năng lượng không chỉ là khẩu hiệu

Vĩnh Phúc thực hiện Nghị quyết 55- Bài 1: Tiết kiệm năng lượng không chỉ là khẩu hiệu

Vĩnh Phúc đẩy mạnh tuyên truyền Nghị quyết 55 bằng nhiều hình thức sáng tạo, giúp nâng cao nhận thức cộng đồng và hình thành thói quen tiết kiệm năng lượng.
Việt Nam tái khởi động điện hạt nhân: Quyết định đúng đắn, kịp thời

Việt Nam tái khởi động điện hạt nhân: Quyết định đúng đắn, kịp thời

Theo Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Hàn Quốc, việc Việt Nam lựa chọn tái khởi động kế hoạch phát triển điện hạt nhân là một quyết định đúng đắn và kịp thời.
Phụ tải điện tăng, ngành điện miền Nam chủ động ứng phó

Phụ tải điện tăng, ngành điện miền Nam chủ động ứng phó

Miền Nam vào cao điểm nắng nóng, phụ tải điện tăng mạnh, EVNSPC chủ động phương án đảm bảo điện an toàn, tin cậy và ưu tiên cấp điện chống hạn mặn mùa khô 2025.
Điểm sáng hợp tác năng lượng giữa Việt Nam – Trung Quốc

Điểm sáng hợp tác năng lượng giữa Việt Nam – Trung Quốc

Nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, cùng điểm lại những kết quả hợp tác nổi bật về năng lượng giữa 2 quốc gia.
Bộ Công Thương tổ chức cuộc thi tuyên truyền viên tiết kiệm điện: Mạng xã hội sẽ

Bộ Công Thương tổ chức cuộc thi tuyên truyền viên tiết kiệm điện: Mạng xã hội sẽ 'dậy sóng' xanh

Sáng 14/4, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động Cuộc thi “Tuyên truyền viên tiết kiệm điện năm 2025” với quy mô toàn quốc.
Thể lệ Cuộc thi

Thể lệ Cuộc thi 'Tuyên truyền viên tiết kiệm điện năm 2025'

Sáng 14/4, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động Cuộc thi "Tuyên truyền viên tiết kiệm điện năm 2025" trên toàn quốc.
Bộ Công Thương phát động Cuộc thi

Bộ Công Thương phát động Cuộc thi 'Tuyên truyền viên tiết kiệm điện năm 2025'

Sáng 14/4, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động Cuộc thi "Tuyên truyền viên tiết kiệm điện năm 2025" trên toàn quốc.
Ai Cập tăng giá nhiên liệu lần đầu năm 2025

Ai Cập tăng giá nhiên liệu lần đầu năm 2025

Ngày 11/4, Chính phủ Ai Cập đã chính thức điều chỉnh tăng giá các loại nhiên liệu thêm tới gần 15%.
Tương lai điện hạt nhân phụ thuộc vào nước?

Tương lai điện hạt nhân phụ thuộc vào nước?

Năng lượng hạt nhân đang trở lại mạnh mẽ trên toàn cầu. Tuy nhiên, tham vọng này đang đối mặt với thách thức lớn là nguồn nước khan hiếm.
Giá LNG giao ngay tại châu Á thấp nhất trong 8 tháng

Giá LNG giao ngay tại châu Á thấp nhất trong 8 tháng

Giá khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) giao ngay tại châu Á trong tuần này đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 8 tháng do nhu cầu yếu, lượng tồn kho cao.
Phải hoàn thành đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên vào tháng 9/2025

Phải hoàn thành đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên vào tháng 9/2025

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn yêu cầu phải hoàn thành, đưa vào vận hành đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên, Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng vào tháng 9/2025.
Tăng liên kết điện khí: Giải mã từ NSMO và PV GAS

Tăng liên kết điện khí: Giải mã từ NSMO và PV GAS

Điện khí đang dần giữ vai trò trụ cột an ninh năng lượng, sự phối hợp vận hành giữa NSMO và PV GAS tại các dự án điện khí LNG đang phát huy hiệu quả rõ nét.
Bộ Công Thương thúc đẩy sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả

Bộ Công Thương thúc đẩy sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả

Bộ Công Thương tổ chức hội nghị thúc đẩy sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả nhằm ứng phó nhu cầu phụ tải tăng cao, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Ra mắt Tổ chuyên trách Hệ thống Pin lưu trữ Năng lượng

Ra mắt Tổ chuyên trách Hệ thống Pin lưu trữ Năng lượng

Cục Điện lực đã phối hợp với Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam để thành lập Tổ chuyên trách Hệ thống Pin lưu trữ Năng lượng (Tổ chuyên trách BESS).
Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện cho nhà máy điện mặt trời

Bộ Công Thương phê duyệt khung giá phát điện cho nhà máy điện mặt trời

Bộ Công Thương vừa ban hành Quyết định số 988/QĐ-BCT ngày 10/4 về phê duyệt khung giá phát điện áp dụng cho loại hình nhà máy điện mặt trời.
Bộ Công Thương ban hành khung giá phát điện cho thủy điện và nhiệt điện tua bin khí

Bộ Công Thương ban hành khung giá phát điện cho thủy điện và nhiệt điện tua bin khí

Bộ Công Thương vừa ban hành các quyết định phê duyệt khung giá phát điện loại hình nhà máy thủy điện và nhiệt điện tua bin khí sử dụng khí thiên nhiên.
Khi các “ông lớn” năng lượng thay tên, đổi chiến lược

Khi các “ông lớn” năng lượng thay tên, đổi chiến lược

Petrovietnam đổi tên sau 50 năm, mở đầu chiến lược xanh hóa ngành năng lượng, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Chuyên gia chia sẻ giải pháp thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch

Chuyên gia chia sẻ giải pháp thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch

Tại Tọa đàm “Năng lượng sạch”, chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp thúc đẩy năng lượng sạch, tiết kiệm điện, giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp.
Petrovietnam ký kết thỏa thuận gia hạn hợp đồng phân chia sản phẩm Lô PM3 CAA với Petronas

Petrovietnam ký kết thỏa thuận gia hạn hợp đồng phân chia sản phẩm Lô PM3 CAA với Petronas

Ngày 9/4, Petrovietnam đã ký kết thỏa thuận gia hạn hợp đồng chia sản phẩm dầu khí (PSC) tại Lô PM3 CAA với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Malaysia (Petronas).
Mobile VerionPhiên bản di động