Tin Khu Vực 
Nhiều tiềm năng |
Theo Viện Dược liệu, Bộ Y tế, khu vực Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên có diện tích lớn, chiếm 30% diện tích cả nước. Đây là khu vực có tài nguyên dược liệu phong phú. Khu vực này cũng có hơn 50 dân tộc thiểu số sinh sống và có nhiều kinh nghiệm sử dụng dược liệu. Đây là đặc điểm nổi bật và cũng là lợi thế để phát triển công nghiệp dược liệu. Trong đó, theo khảo sát, vùng Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên có hàng nghìn loại dược liệu. Đặc biệt, tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum là 2 địa phương sinh trưởng của sâm Ngọc Linh, quốc bảo của quốc gia. Ngoài sâm Ngọc Linh, nhiều loại cây dược liệu có giá trị cao khác như Đảng sâm (hay còn gọi là Đẳng sâm), ba kích, quế, nghệ vàng, lan kim tuyến, sa nhân tím,… Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam cho biết, Quảng Nam là tỉnh có tiềm năng về phát triển cây dược liệu với diện tích đất tự nhiên hơn 1 triệu ha. Trong đó diện tích đất quy hoạch lâm nghiệp khoảng 770 nghìn ha, gồm diện tích đất có rừng khoảng 682 nghìn ha. Theo kết quả điều tra của Viện Dược liệu năm 2002, trên địa bàn tỉnh hiện ghi nhận có 832 loài, 593 chi, 190 họ thực vật làm thuốc, trong đó có 36 loài cây thuốc hiện nằm trong “Sách đỏ Việt Nam”. Mới đây còn phát hiện thêm 4 loài cây thuốc chưa có tên trong Danh mục cây thuốc Việt Nam. Tỉnh có diện tích tự nhiên và độ che phủ rừng lớn (gần 60% diện tích tự nhiên), hệ động, thực vật phong phú, đa dạng, đặc biệt là các loài cây dược liệu như Sâm Ngọc Linh, Quế Trà My, Ba Kích tím... thích hợp cho sản xuất dược liệu. Tại tỉnh Kon Tum, theo khảo sát của Viện Dược liệu, toàn tỉnh có 10.138,7 ha trồng sâm Ngọc Linh và các loại dược liệu khác như Đảng sâm, ngũ vị tử, đương quy, nghệ vàng, sa nhân, quế, đinh lăng, sả, lan kim tuyến, gừng… |
 |
| Sâm Ngọc Linh, dược liệu được ví như quốc bảo Việt Nam, chỉ sinh trưởng ở tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum |
Riêng về sâm Ngọc Linh, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Nam, đến tháng 5/2025, toàn tỉnh có hơn 1.500 ha sâm Ngọc Linh. Còn tại tỉnh Kon Tum, trong thời gian qua, tỉnh đã phát triển nguồn nguyên liệu sâm Ngọc Linh và có nhiều nghị quyết, kế hoạch hỗ trợ cho người dân tham gia trồng và phát triển sâm Ngọc Linh. Tỉnh Kon Tum đã phê duyệt 31.700 ha, trong đó vùng lõi từ 1.500m trở lên là 6.980 ha, vùng đệm, bảo vệ môi trường sinh thái là hơn 24.700 ha. Đến nay, toàn tỉnh có gần 3.000 ha trồng sâm Ngọc Linh. Riêng huyện Tu Mơ Rông có hơn 2.800 ha, với khoảng 1.650 hộ; có khoảng 40 doanh nghiệp có trồng, sản xuất, chế biến sâm Ngọc Linh. Ngoài ra, tỉnh đang triển khai nhân giống, bảo tồn giống với quy mô khoảng 60 ha. |
Mới chủ yếu khai thác thô |
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, vùng Duyên hải miền Trung – Tây Nguyên có nhiều loại dược liệu quý có giá trị kinh tế và y tế, có tiềm năng nuôi trồng khai thác. Đặc biệt trong đó phải kể đến sâm Ngọc Linh “được mọi người thường nói là báu vật quốc gia” và hiện nay đang là động lực phát triển công nghiệp dược liệu, một trong những loài sâm quý nhất thế giới, chỉ có ở vùng núi Ngọc Linh của tỉnh Quảng Nam và Kon Tum. Đây là loại sâm có giá trị y học và tiềm năng kinh tế rất lớn. Tuy nhiên, Thứ trưởng Tuyên cho rằng, nhiều năm qua, ngành dược liệu Việt Nam nói chung, dược liệu miền Trung, Tây Nguyên nói riêng chưa khai thác hết tiềm năng vốn có, chủ yếu mới dừng lại ở khai thác thô, giá trị gia tăng thấp, chưa tạo ra sức cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường quốc tế. |
 |
| Dược liệu miền Trung, Tây Nguyên mới chủ yếu khai thác thô |
Trên thực tế, hiện nay, tại các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum… ngày càng xuất hiện nhiều mô hình trồng và khai thác cây dược liệu mang lại hiệu quả kinh tế rất cao. Có thể nhắc đến như mô hình trồng sâm ba kích tím của ông Cơlâu Thái Ngọc (xã Lăng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam) mang về thu nhập lên tới 400 triệu đồng/năm; hay các mô hình tổ, nhóm hộ gia đình trồng nấm linh chi đỏ dưới tán rừng tại thôn Xốp Dùi (xã Xốp, huyện Đăk Glei). Nổi bật nhất là các nhóm, hộ trồng sâm Ngọc Linh tại huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) với 40 nhóm hộ/532 hộ gia đình. Điểm chung của các mô hình trên là đều trồng riêng lẻ, thu hoạch thô, chỉ có 1 vài hộ có sơ chế, đóng gói cơ bản ở bước đầu. Điều này cho thấy phát triển công nghiệp chế biến dược liệu tại khu vực này gần như còn bỏ ngỏ. Đây cũng đồng thời là cơ hội rất lớn để thay đổi kinh tế vùng cao nếu tiềm năng này được “đánh thức”. |
 |
| Tiềm năng dược liệu miền Trung, Tây Nguyên đang chờ được đánh thức |
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, tại buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ với UBND tỉnh Quảng Nam, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đồng ý chủ trương cho phép nghiên cứu xây dựng Đề án phát triển và hình thành Trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực; Bộ Y tế đã tích cực phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam và UBND các tỉnh trong vùng nghiên cứu xây dựng Đề án trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. “Miền Trung, Tây Nguyên có tiềm năng rất lớn về công nghiệp dược liệu. Để biến tiềm năng thành hiện thực, cần có một trung tâm công nghiệp dược liệu với quy mô lớn, hiện đại, đảm bảo chuỗi giá trị khép kín từ nghiên cứu, nuôi trồng, chế biến sâu, thương mại hóa. Đây chính là lý do Đề án ‘Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực’ được Chính phủ phê duyệt và hiện nay triển khai thực hiện”, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nói và nhận định: “Việc xây dựng, phát triển và hình thành Trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam không chỉ giúp nâng cao vị thế ngành dược liệu Việt Nam, mà còn tạo tiền đề để miền Trung-Tây Nguyên trở thành vùng sản xuất và xuất khẩu dược liệu hàng đầu khu vực”. |
"Miền Trung, Tây Nguyên là vùng có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao, nên việc phát triển công nghiệp dược liệu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần tạo sinh kế bền vững, xóa đói giảm nghèoVề chất lượng sản phẩm, ông Phúc nhìn nhận trên thị trường có những dự án có mức tăng tốt và được thị trường đánh giá vẫn sẽ tăng lên trong thời gian tới. Tuy nhiên cũng có nhiều dự án tăng ảo, đòi hỏi người mua cần sáng suốt." |
Bài và ảnh: Vũ Lê |