Áp dụng quy chế dân chủ trong doanh nghiệp như xã, phường sẽ khiên cưỡng

Ngày 7/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách để thảo luận về một số dự án Luật, dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.

Đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang phát biểu tại hội trường

Thảo luận về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở (sửa đổi), đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang quan tâm đến vấn đề mở rộng phạm vi Luật thực hiện dân chủ cơ sở sang lĩnh vực của doanh nghiệp, của tổ chức sử dụng lao động.

Đại biểu đoàn Bắc Giang quan ngại, khi mở rộng phạm vi Luật sang lĩnh vực các tổ chức có sử dụng lao động sẽ nảy sinh nhiều khó khăn, vướng mắc và không khả thi.

Về mặt lý luận, dân chủ là người dân làm chủ, thể hiện mối quan hệ giữa người dân với chính quyền, với Nhà nước. Trong mối quan hệ này, người dân là người chủ thật sự.

Việc đặt vấn đề quan hệ dân chủ ở cơ sở hay dân chủ trong mối quan hệ giữa người dân với chính quyền, với nhà nước là hoàn toàn xác đáng và dự án Luật này để điều chỉnh, làm sâu sắc đảm bảo quyền làm chủ của người dân rất thuyết phục.

Tuy nhiên, nhìn vào mối quan hệ trong tổ chức sử dụng lao động, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đại biểu Trần Văn Lâm nhận thấy, mối quan hệ này gọi là hợp tác. Hợp đồng lao động thể hiện bằng hợp đồng và về bản chất, người trả lương là chủ sử dụng lao động đó. Còn người lao động là người đi làm thuê.

“Vậy bây giờ chúng ta đặt ra vấn đề ngược lại, ông chủ trả tiền để thuê lao động ấy, ông ấy lại là đối tượng để cho người khác làm chủ mình. Về mặt nguyên tắc lý luận như vậy liệu đã thông chưa, có thỏa đáng không?” - đại biểu Trần Văn Lâm băn khoăn.

Do đó, đại biểu đề nghị nên cân nhắc để làm rõ và trong thực tế tại Chương 4 có quy định một chương riêng về vấn đề thực hiện quy chế dân chủ ở tổ chức sử dụng lao động, có quy định rất nhiều điều về công khai, về người lao động được quyết định, được tham gia ý kiến, người lao động được kiểm tra…

Mục tiêu chính của chúng ta là đảm bảo được bảo vệ quyền lợi người lao động trong mối quan hệ giữa người làm thuê với doanh nghiệp.

Đại biểu Trần Văn Lâm nêu, để bảo vệ quyền lợi người lao động thì chúng ta đã có một loạt các luật quy định chặt chẽ như Luật Lao động, Luật Công đoàn, Luật Bảo hiểm, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp, Thi đua - khen thưởng...

Các luật này được các cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra, giám sát thi hành một cách chặt chẽ. Vì vậy, không nhất thiết phải quy định nội dung này thành luật riêng, chỉ cần bổ sung, sửa đổi quy định ở các luật hiện hành nêu trên.

Trên cơ sở đó, đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm. Nếu áp dụng thực hiện quy chế dân chủ trong doanh nghiệp tương tự như ở xã, phường thì có lẽ không phù hợp và khiên cưỡng.

"Bởi thực tế thời gian qua, việc thực hiện quy chế dân chủ trong doanh nghiệp hiệu quả không cao, nếu vội vàng luật hóa nội dung này thì không đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả của Luật trong thực tiễn. Đồng thời, có khả năng một số đối tượng sẽ lợi dụng, gây khó khăn cho doanh nghiệp thì có thể làm xấu đi môi trường đầu tư kinh doanh" - đại biểu Trần Văn Lâm nói.

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định cơ bản tán thành với các nội dung cơ bản của dự thảo Luật. Theo đó, các quy định này đa số đã được chứng minh qua thực tiễn, có tính khả thi cao.

Quan tâm đến việc thực hiện dân chủ ở tổ chức có sử dụng lao động, đại biểu đoàn Nam Định cho biết, trong trường hợp người đứng đầu các tổ chức có sử dụng lao động không thực hiện các quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở thì sẽ bị xử lý.

Điều này sẽ gây áp lực thêm cho tổ chức, ngoài việc chịu sự kiểm tra, thanh tra, đảm bảo điều kiện an toàn lao động, vệ sinh thực phẩm…, giờ các tổ chức sẽ gánh thêm áp lực đảm bảo dân chủ. "Đây sẽ là áp lực lớn cho người đứng đầu các tổ chức. Ngoài ra, việc giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm cũng sẽ làm tăng thêm công việc, nhiệm vụ cho các cơ quan nhà nước" - đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng cho rằng, với các quy định này, pháp luật đang can thiệp sâu vào hoạt động của các tổ chức có sử dụng lao động, khiến các tổ chức này mất đi sự chủ động, gây tốn kém thời gian, nguồn lực, không còn tập trung cho việc sản xuất, kinh doanh, bị kìm hãm trong phát triển. Vì vậy, dự thảo Luật cần cân nhắc để quy định của pháp luật phù hơp với thực tiễn, đảm bảo khả thi trong tổ chức thực hiện.

Bày tỏ thống nhất với nhiều đại biểu phát biểu trước đó về quy định kiểm tra, giám sát ở doanh nghiệp ngoài nhà nước, đại biểu Hoàng Đức Thắng - Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Quảng Trị chia sẻ, đây là vấn đề mới, chưa có thực tiễn thi hành kiểm chứng.

Do vậy, nếu cầu toàn đưa tất cả các nội dung của doanh nghiệp nhà nước áp dụng với doanh nghiệp ngoài nhà nước là không phù hợp và không khả thi. Đại biểu đề nghị cần phân định các quy định theo nhóm chủ thể là doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp ngoài nhà nước. Trên cơ sở đó thiết kế các quy định ở mức độ phù hợp với từng đối tượng, có được thực tiễn triển khai sau một thời gian có thể tiến hành tổng kết đánh giá từ đó sửa đổi, bổ sung về sau.