Xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp: Niềm vui chưa trọn vẹn

uất khẩu sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản, đồ gỗ thời gian qua tăng liên tục. Gạo, cà phê, hạt tiêu, nhân điều Việt Nam luôn duy trì vị thế nhất nhì thế giới.
Ảnh minh họa: internet

Ảnh minh họa: internet

CôngThương - Thành công

Năm 2007 xuất khẩu (XK) sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản, đồ gỗ (gọi tắt là nông sản) đạt kim ngạch 12,5 tỷ USD, năm 2008 là 16 tỷ USD. Dù chịu tác động của suy thoái kinh tế và khủng hoảng tài chính toàn cầu, năm 2009 nông sản xuất khẩu chỉ sụt giảm 600 triệu USD. Năm 2010 hồi phục và lấy lại đà tăng trưởng, đạt 19,2 tỷ USD với nhiều ấn tượng: Thuỷ sản thu gần 5 tỷ USD. Gạo đạt kỷ lục từ trước đến nay về số lượng và kim ngạch. Cao su vượt ngưỡng 2 tỷ USD. Nhân điều lần đầu cán mốc 1 tỷ USD. Gỗ và sản phẩm gỗ vượt kế hoạch 400 triệu USD. Giá bình quân chè XK cao hơn giá năm 2009 12%. Hồ tiêu số lượng giảm nhưng kim ngạch tăng tới 20%. Hoa Kỳ là thị trường số một về nhập khẩu cà phê của Việt Nam, đạt 248,7 triệu USD, tăng 26,4% so năm trước... Gạo, cà phê, hạt tiêu, nhân điều Việt Nam duy trì vị thế nhất nhì thế giới.
Việc tận dụng tiến bộ của khoa học nhất là về công nghệ sinh học, và với mô hình trang trại ngày càng chứng tỏ sức sống, đã cho ra nhiều sản phẩm mới, tạo sung lực mới về sức cạnh tranh góp phần thúc đẩy chuyển dịch kinh tế, giải quyết lao động ở nông thôn.
Xúc tiến thương mại luôn đồng hành bằng những hoạt động sôi động trong nước và vươn ra quốc tế. Việc mở ra thị trường Hoa Kỳ được xem là điểm nhấn để XK đồ gỗ liên tục tăng 30-40%/năm.
Trăn trở
Lượng gạo XK năm 2010 tăng gấp rưỡi năm 2008, nhưng kim ngạch chỉ tăng 10%. Tại Luân Đôn,giá cà phê Việt Nam thường bị giảm 100-200 USD/tấn so với cà phê thế giới, có lúc tới 600 USD/tấn. Giá chè XK luôn thấp hơn giá chè bình quân của thị trường quốc tế. Cao su chủ yếu XK qua biên giới phía Bắc, lúc được giá ngay ngất, tranh nhau đưa hàng tới, khi bị phanh hãm dìm giá, xô đẩy lao đao...
Có khá nhiều nguyên nhân, nhưng có lẽ sâu xa nhất là tình trạng quá phân tán, tự tung tự tác từ sản xuất đến XK. Việc XK gạo của Việt Nam thua kém Thái Lan nhiều mặt, nhưng số đầu mối tham gia lĩnh vực này của họ chỉ hơn một chục còn ta tới hơn hai trăm. Mỗi năm ta chỉ XK trên một trăm tấn chè mà có tới 600 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh (không kể hàng ngàn hộ cá thể), trong đó có gần 200 doanh nghiệp trực tiếp XK. Cà phê mỗi nhà một khoảnh, việc thu hái, phơi sấy, bảo quản mỗi “tiểu điền” một kiểu, lại nơm nớp nạn hái trộm, khiến từ lâu nay phải hái non, làm khô cưỡng bức, nên luôn bị phàn nàn về chất lượng, có lúc bị thải loại tới 60%, chiêm tới 80% số lượng cà phê thải loại trên thị trường XK thế giới. Ngành thuỷ sản và ngành điều có quá nhiều xí nghiệp chế biến làm trầm trọng tình trạng nguyên liệu và lãng phí công suất máy móc, nhà xưởng. Ngược lại, cơ sở chế biến sắn củ thường không kham nổi khi thu hoạch rộ. Năm 2010, khối lượng sắn và các sản phẩm từ sắn XK giảm 51,4% so với năm 2009.
Đúng ra là một nước có “rừng vàng, biển bạc, đồng xanh bát ngát”, việc XK sản phẩm nông nghiệp cứ vô tư thu lợi. Nhưng đáng tiếc, do khai thác bừa bãi, không ngó ngàng tái sinh, nên sớm suy kiệt, công nghiệp chưa đủ sức phục vụ nông nghiệp, nên phải nhập khẩu vật tư, nguyên vật liệu cho lĩnh vực này ngày càng nhiều, danh mục cứ dài thêm đến khó tin. Năm 2007 nhập khẩu 7 tỷ USD. Năm 2008 nhập cao hơn 4 tỷ USD. Năm 2009, do sụt giảm chung, còn 8 tỷ USD. Năm 2010 vọt lên 11,9 tỷ USD. Phân bón, thuốc bảo vệ cây trồng, vật nuôi, gỗ nguyên liệu, thức ăn cho gia súc, gia cầm và cho nuôi thả thuỷ sản, thuỷ sản nguyên liệu, hạt điều thô... là những mặt hàng đầu bảng. Thặng dư thương mại đáng thất vọng. Năm 2007, nhập khẩu “ngốn” 56% kim ngạch XK, năm 2010 lên tới 62%. Trong khi đó, phế liệu, dư lượng chất kháng sinh từ nguồn nhập về càng làm ngập ngụa môi trường, đầu độc nguồn nước.
Sản xuất nhỏ lẻ, XK phân tán tất yếu sẽ không tránh khỏi vấn nạn “quân ta phá quân mình”. Tranh mua sẽ đẩy giá đầu vào, giành giật khách bán ắt bị dìm giá. O ép hai đầu còn đâu lời lãi.
Đã từng chủ trương quy vùng, liên kết sản xuất theo quy mô lớn, tạo điều kiện áp dụng kỹ thuật mới, có khối lượng hàng hoá lớn đáp ứng hợp đồng dài hạn của khách hàng tiềm năng, chấm dứt XK hàng thô, nhưng chưa tiến triển đáng kể. Ý tưởng sắp xếp đội hình XK vẫn dậm chân tại chỗ. Việc xây dựng thương hiệu bề bộn việc phải làm. Yêu cầu về thông tin - giá cả thị trường còn bỏ ngỏ.... Năm qua rồi năm tới, vẫn cứ là điệp khúc: Bán đổ bán tháo lúc thu hoạch rộ nên chỉ thu được giá thấp, khi giá lên lại rỗng chân hàng. Thành thử được tiếng là có nhiều sản phẩm nông nghiệp XK đứng thứ hạng cao trên thế giới nhưng vẫn ít tiếng tăm, là vậy.
Thách thức mới
Với hành trang nghèo nàn, ít được nhà đầu tư ngó ngàng, nông nghiệp là lĩnh vực chịu nhiều ảnh hưởng trong quá trình hội nhập.
Chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch ngày càng tăng ở các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, sẽ dựng thêm rào cản, buộc ta vào các vụ kiện, áp đặt kiểm tra ngặt nghèo, luôn nhận thua, chịu thiệt. Các doanh nghiệp nước ngoài - với tiềm lực nhiều mặt, theo lộ trình mở cửa đang đổ bộ vào trực tiếp kinh doanh nông sản tại Việt Nam, chắc chắn sẽ dồn ép các đồng nghiệp chủ nhà.
Việc nhập khẩu nguyên liệu vốn đã nhiều, nay giá bên ngoài đang lên cộng hưởng với tỷ giá mới, không biết các nhà kinh doanh sẽ định liệu thế nào. Lao theo, sẽ “đội” nhập khẩu của cả nước. Co hẹp ắt ảnh hưởng ngay tới XK. Riêng các nhà nhập khẩu không trực tiếp tái tạo ra ngoại tệ, phải tự xoay vốn ngoại, càng làm cho lời giải khó hơn. 
Khi chuỗi khó khăn cố hữu chưa kịp khắc phục, chỉ riêng việc giá đã “dậy sóng”, các doanh nghiệp sẽ bơi trên “mặt bằng giá mới” thế nào.

KTVN

baocongthuong.com.vn
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

3 tháng đầu năm, cả nước xuất siêu 8,08 tỷ USD

3 tháng đầu năm, cả nước xuất siêu 8,08 tỷ USD

3 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 178,04 tỷ USD. Trong bối cảnh đơn hàng khó khăn, Việt Nam vẫn xuất siêu 8,08 tỷ USD.
Xuất khẩu thủy sản chờ cơ hội bứt tốc

Xuất khẩu thủy sản chờ cơ hội bứt tốc

Xuất khẩu thủy sản sang Canada tăng 59%, sang Australia tăng 18%, sang Mỹ tăng 22%, sang Trung Quốc tăng 44%,... doanh nghiệp thủy sản đang chờ cơ hội bứt tốc.
Tăng kim ngạch xuất khẩu vào Canada: Cần tận dụng hơn nữa các ưu đãi từ CPTPP

Tăng kim ngạch xuất khẩu vào Canada: Cần tận dụng hơn nữa các ưu đãi từ CPTPP

Có khoảng 4 tỷ USD hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Canada không khai thác được lợi ích CPTPP, do đó, doanh nghiệp cần quan tâm hơn nữa việc này.
Dữ liệu tồn kho tiếp đà hồi phục, giá cà phê xuất khẩu quay đầu giảm

Dữ liệu tồn kho tiếp đà hồi phục, giá cà phê xuất khẩu quay đầu giảm

Giá cà phê xuất khẩu quay đầu giảm. Dự kiến giá cà phê trong thời gian tới sẽ chịu áp lực do nguồn cung mới từ Brazil và Indonesia.
Doanh nghiệp FDI xuất siêu trên 12,3 tỷ USD trong quý I/2024

Doanh nghiệp FDI xuất siêu trên 12,3 tỷ USD trong quý I/2024

Tính chung 3 tháng đầu năm 2024, khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài xuất siêu 12,3 tỷ USD kể cả dầu thô.

Tin cùng chuyên mục

Gạo Việt Nam tiếp tục bị cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu truyền thống

Gạo Việt Nam tiếp tục bị cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu truyền thống

Philippines đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung gạo, tìm đến những nhà cung ứng tiềm năng, ngoài Việt Nam, điều này tạo nên sức ép cạnh tranh cho ngành lúa gạo
Quý I/2024, xuất siêu nông lâm thủy sản tăng gần 100% so với cùng kỳ

Quý I/2024, xuất siêu nông lâm thủy sản tăng gần 100% so với cùng kỳ

Quý I/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 13,53 tỷ USD, tăng 21,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất siêu 3,36 tỷ USD tăng 96,5%.
Tình trạng khan hàng tại Việt Nam đẩy giá cà phê xuất khẩu tăng cao

Tình trạng khan hàng tại Việt Nam đẩy giá cà phê xuất khẩu tăng cao

Giá cà phê Robusta bật tăng 2,71%, tạo đỉnh mới trong 30 năm, giá Arabica tăng thêm 1,38%, lên mức cao nhất trong ba tuần.
2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn thu về 291,51 triệu USD

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn thu về 291,51 triệu USD

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn của Việt Nam thu về 291,51 triệu USD tăng 8,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.
Xuất khẩu thủy sản sang Australia tăng trưởng 2 con số

Xuất khẩu thủy sản sang Australia tăng trưởng 2 con số

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường Australia đạt 45,15 triệu USD, tăng 18,06% so với cùng kỳ năm 2023.
Việt Nam tăng mạnh nhập khẩu hạt điều từ Indonesia

Việt Nam tăng mạnh nhập khẩu hạt điều từ Indonesia

2 tháng đầu năm, Việt Nam nhập khẩu từ Indonesia 9.122 tấn hạt điều trị giá gần 10,5 triệu USD, tăng 218% về lượng và tăng 205,3% về kim ngạch so với cùng kỳ.
Đẩy nhanh mở cửa thị trường sầu riêng đông lạnh và dừa tươi sang Trung Quốc

Đẩy nhanh mở cửa thị trường sầu riêng đông lạnh và dừa tươi sang Trung Quốc

Cục Bảo vệ thực vật vừa có văn bản yêu cầu các địa phương rà soát, tổng hợp vùng trồng, cơ sở đóng gói dừa tươi và sầu riêng đông lạnh xuất sang Trung Quốc.
Hội nghị quy tắc xuất xứ trong AKFTA: Thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng

Hội nghị quy tắc xuất xứ trong AKFTA: Thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng

Kết quả Hội nghị Quy tắc xuất xứ trong Hiệp định Asean- Hàn Quốc (AKFTA) vừa được ban tổ chức công bố với việc thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng.
Giá cà phê xuất khẩu tăng khi dự báo nguồn cung từ Việt Nam giảm 20%

Giá cà phê xuất khẩu tăng khi dự báo nguồn cung từ Việt Nam giảm 20%

Vicofa dự báo sản lượng vụ này khoảng 1,6 - 1,7 triệu tấn. Giá Robusta tăng khi xuất khẩu cà phê của Việt Nam được dự báo có thể giảm 20%.
Hàn Quốc đang đề xuất siết kiểm soát thủy sản nhập khẩu

Hàn Quốc đang đề xuất siết kiểm soát thủy sản nhập khẩu

Các chủng nấm Chytrid và bệnh Ranavirus được đưa vào diện kiểm soát trong dự thảo “Đạo luật kiểm soát dịch bệnh thủy sản" của Hàn Quốc.
Xuất khẩu cua, ghẹ sống tăng đột phá, cao gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ

Xuất khẩu cua, ghẹ sống tăng đột phá, cao gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ

2 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu cua, ghẹ sống của Việt Nam tăng gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ năm 2023, đạt 11,3 triệu USD.
2 tháng đầu năm: Malaysia là thị trường nhập khẩu xăng dầu lớn nhất của Việt Nam

2 tháng đầu năm: Malaysia là thị trường nhập khẩu xăng dầu lớn nhất của Việt Nam

Việt Nam nhập khẩu xăng dầu nhiều nhất từ Malaysia trong 02 tháng đầu năm, chiếm hơn 38-39% trong tổng lượng và kim ngạch nhập khẩu, đạt 583.964 tấn.
2 tháng đầu năm: Việt Nam xuất khẩu cá ngừ sang 80 thị trường

2 tháng đầu năm: Việt Nam xuất khẩu cá ngừ sang 80 thị trường

2 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ đạt hơn 131 triệu USD, tăng 21%. Đáng chú ý, xuất khẩu cá ngừ sang nhiều thị trường đang tăng phi mã.
Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất cho Đức

Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất cho Đức

Trong 5 nguồn cung hồ tiêu ngoại khối chủ yếu của Đức, Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất trong năm 2023.
Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024

Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024

Sáng ngày 26/3, UBND tỉnh Phú Thọ phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024.
Tỷ giá USD suy yếu thúc đẩy giá cà phê Arabica tăng trở lại

Tỷ giá USD suy yếu thúc đẩy giá cà phê Arabica tăng trở lại

Tỷ giá USD/BRL suy yếu đã lấn át tốc độ hồi phục của dữ liệu tồn kho trên Sở ICE-US, từ đó thúc đẩy lực tăng đối với giá cà phê Arabica.
Nhập khẩu lúa mì từ Brazil tăng mạnh gần 93%

Nhập khẩu lúa mì từ Brazil tăng mạnh gần 93%

Tháng 2/2024 nhập khẩu lúa mì từ thị trường Brazil tăng mạnh 92,5% về lượng, tăng 87,9% về kim ngạch nhưng giảm 2,4% về giá so với tháng 1/2024.
Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc xuất khẩu 15,9 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Hoa Kỳ tăng nhẹ thuế chống bán phá giá cá tra Việt Nam

Hoa Kỳ tăng nhẹ thuế chống bán phá giá cá tra Việt Nam

Hoa Kỳ đã nâng nhẹ mức thuế chống bán phá giá đối với các doanh nghiệp cá tra Việt Nam so với mức sơ bộ ban hành vào tháng 9/2023.
Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam

Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam

2 tháng đầu năm 2024, Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam với sản lượng đạt 8.735 tấn, tương đương 36,5 triệu USD, chiếm tỷ trọng 28,3%.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động