Xuất khẩu gỗ hướng tới 25 tỷ USD vào 2030 nhờ FTA và rừng bền vững

Kim ngạch xuất khẩu gỗ còn dư địa lớn

Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), thị trường thương mại đồ nội thất toàn cầu đạt khoảng 405 tỷ USD/năm, trong đó nhu cầu nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ khoảng 230 tỷ USD. Hiện nay, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt trên 17,3 tỷ USD, chiếm khoảng 7% thị phần toàn cầu. Con số này cho thấy ngành gỗ Việt Nam còn dư địa lớn để mở rộng thị phần.

Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, cùng các hiệp định với ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc, Chile, Trung Quốc, Thái Lan… mở ra cơ hội tiếp cận nhiều thị trường với ưu đãi thuế quan. Các cơ chế hợp tác quốc tế về khai thác và thương mại gỗ hợp pháp cũng giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao uy tín và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Nguồn nguyên liệu trong nước hiện đạt trên 30 triệu m³/năm, đáp ứng khoảng 75% nhu cầu chế biến, trong đó diện tích rừng trồng có chứng chỉ quản lý bền vững FSC và PEFC ngày càng gia tăng, kèm theo việc cấp mã số vùng trồng. Đây là lợi thế quan trọng giúp cơ sở chế biến Việt Nam phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh.

Kinh nghiệm liên kết giữa doanh nghiệp và hộ gia đình trồng rừng cũng đóng vai trò quan trọng. Chính phủ và các bộ ngành đã kịp thời tháo gỡ rào cản thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu gỗ, đồng thời thúc đẩy phát triển rừng nguyên liệu bền vững.

Chủ động thích ứng thị trường quốc tế

Trong 10 tháng năm 2025, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 14 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó sản phẩm gỗ đạt 9,6 tỷ USD, tăng 5,2%. Kết quả này phản ánh nỗ lực của ngành gỗ trong bối cảnh chi phí logistics tăng cao và yêu cầu ngày càng chặt chẽ về truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp.

Nhiều doanh nghiệp chủ động thích ứng bằng cách phát triển chuỗi cung ứng xanh, áp dụng chứng chỉ quản lý rừng bền vững và chuyển đổi sản phẩm sang phân khúc thân thiện môi trường. Việc khai thác các thị trường ổn định như Nhật Bản, Canada, EU giúp mở rộng thị phần và nâng cao giá trị gia tăng.

Dù vậy, ông Nguyễn Tuấn Hưng, đại diện Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho hay, ngành gỗ vẫn phải đối mặt với nhiều áp lực: Lạm phát cao tại thị trường xuất khẩu, cạnh tranh gay gắt, các yêu cầu kiểm soát môi trường như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Quy định về các sản phẩm không gây phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR) và xu hướng tiêu dùng chuyển sang vật liệu thân thiện môi trường. Bên cạnh đó, các quy định thuế, điều tra thương mại như Nghị định 181/2025/NĐ-CP, Thuế đối ứng và Điều tra Mục 232 của Hoa Kỳ cũng tạo thêm thách thức cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Ngành gỗ đặt mục tiêu đến 2030, 100% diện tích rừng của các chủ rừng được quản lý bền vững; nâng cấp 10% diện tích rừng tự nhiên giai đoạn 2021- 2025 và 20% giai đoạn 2026 -2030. Sản lượng gỗ khai thác từ rừng trồng phấn đấu đạt 35 triệu m³ vào 2025 và 50 triệu m³ vào 2030.

Các cơ sở chế biến được nâng cấp công nghệ, phát triển khu công nghiệp chế biến lâm sản công nghệ cao, đảm bảo trên 80% cơ sở đạt trình độ tiên tiến. Đồng thời, ngành triển khai hệ thống cấp mã số vùng trồng, chứng chỉ quản lý rừng bền vững, tăng cường kiểm soát truy xuất nguồn gốc gỗ và hạn chế trung chuyển để tránh gian lận.

4 nhóm giải pháp thúc đẩy xuất khẩu cũng được ngành đưa ra. Thứ nhất, chính sách pháp luật. Theo đó, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan; triển khai các kế hoạch, công điện tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Đàm phán giảm thuế đối ứng với Hoa Kỳ, ưu tiên các FTA (EVFTA, CPTPP, UKVFTA) để doanh nghiệp hưởng ưu đãi thuế quan. Cải cách thủ tục hành chính, thu hút đầu tư vào trồng rừng, chế biến gỗ và lâm sản.

Thứ hai, chính sách thuế và tín dụng. Theo đó, kiến nghị xem xét giảm thuế xuất khẩu đối với gỗ nguyên liệu; hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó thuế đối ứng Hoa Kỳ. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng ưu đãi thuế quan từ các hiệp định FTA.

Thứ ba, tuyên truyền và xúc tiến thương mại. Theo đó, gia tăng xuất khẩu sang các thị trường truyền thống; mở rộng sang thị trường mới như Brazil, Ấn Độ, Trung Đông. Tổ chức hội chợ quốc tế, quảng bá thương hiệu, cung cấp thông tin chính thống cho doanh nghiệp, hướng dẫn ứng phó với thuế đối ứng, Mục 232.

Thứ tư, quản lý nguồn gốc gỗ hợp pháp. Theo đó, ngăn chặn gỗ bất hợp pháp đi vào chuỗi cung ứng, đáp ứng yêu cầu giảm phát thải, không suy thoái rừng. Kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc gỗ trong nước và nhập khẩu, hạn chế trung chuyển để tránh gian lận. Phát triển diện tích rừng trồng có mã số vùng trồng, chứng chỉ quản lý bền vững. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu vi phạm pháp luật lâm nghiệp, nâng cấp truy xuất nguồn gốc gỗ.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp phối hợp Bộ Công Thương thường xuyên cập nhật thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó các vụ kiện phòng vệ thương mại, thúc đẩy phát triển rừng gỗ lớn và đảm bảo nguồn nguyên liệu hợp pháp phục vụ chế biến và xuất khẩu.

Ngành gỗ Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu 18–20 tỷ USD vào 2025 và 23–25 tỷ USD vào 2030; giá trị tiêu thụ lâm sản nội địa đạt 5 tỷ USD vào 2025, trên 6 tỷ USD vào 2030. Đây là thời điểm doanh nghiệp tận dụng cơ hội FTA, nâng cao giá trị thương hiệu Gỗ Việt, cải tiến sản phẩm, áp dụng công nghệ sạch hơn, nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh quốc tế.

Phát triển rừng gỗ lớn, đảm bảo nguồn nguyên liệu hợp pháp, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nâng cấp công nghệ chế biến sẽ giúp Việt Nam đạt mục tiêu xuất khẩu 25 tỷ USD vào 2030, củng cố vị thế ngành gỗ bền vững, thân thiện môi trường trên bản đồ thương mại thế giới.

Là ngành hàng xuất khẩu có tốc độ tăng trưởng cao, bình quân đạt trên 15%/năm, sản phẩm gỗ của Việt Nam hiện xuất khẩu đến 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, đứng đầu khu vực Đông Nam á, thứ 2 châu Á và thứ 5 trên thế giới; chiếm khoảng 7% thị phần gỗ và sản phẩm gỗ toàn cầu.