Chưa được quan tâm đúng mức
Theo khảo sát của Bộ Công Thương, hiện nay mới chỉ khoảng 20% DN Việt đầu tư xây dựng thương hiệu. Đa phần các DN chỉ chú trọng đăng ký thương hiệu tại thị trường trong nước, chứ chưa đăng ký tại thị trường nước ngoài.
Ông Lê Xuân Thu - Phụ trách Bộ phận nhãn hiệu - kiểu dáng, Văn phòng Luật sư Phạm và Liên doanh - cho biết: Từ năm 1988 đến 2017 có 29.492 DN Việt Nam nộp đơn đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp với 17.830 bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp. Trong số này, đơn kiểu dáng của DN đăng ký đa phần là những sản phẩm đơn giản, như nhãn hàng hóa, bao gói, chai lọ và hộp đựng.
Con số trên cho thấy, DN rất ít quan tâm tới việc bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho sản phẩm. Nguyên nhân được chỉ ra là do tuổi thọ của kiểu dáng ngắn trong khi thời gian nộp đơn đến lúc được cấp chứng nhận kéo dài. Thêm vào đó, việc thiết kế và phát triển sản phẩm trong các DN chưa được chú trọng do đa phần là DN vừa và nhỏ, sản phẩm chưa có tính cạnh tranh. Thay vì tự thiết kế sản phẩm, đăng ký bảo hộ kiểu dáng, rất nhiều DN chỉ quan tâm đến việc tra cứu, sao chép kiểu dáng có trước (không được bảo hộ của người khác)...
Nhiều sản phẩm nông sản của Việt Nam vẫn chưa được xây dựng thương hiệu |
Trong khi đó, các tập đoàn, công ty nước ngoài một mặt tăng cường đầu tư chi phí quảng bá mạnh mẽ thương hiệu, tạo sức ép cạnh tranh lớn đối với DN nội địa; mặt khác lại khai thác một số thương hiệu nổi tiếng sẵn có của Việt Nam, bằng cách bỏ tiền mua lại thương hiệu và phát triển sản phẩm thành thương hiệu của mình. Chẳng hạn tập đoàn Unilever mua lại thương hiệu kem đánh răng P/S; đồng thời khai thác địa điểm xuất xứ "Phú Quốc" với sản phẩm nước mắm Knorr Phú Quốc.
Không chỉ yếu trong nước, đối với thị trường nước ngoài, dù các DN Việt Nam xuất khẩu mạnh các mặt hàng tiêu dùng, nông - thủy - hải sản, thực phẩm… với chất lượng không thua kém với các sản phẩm quốc tế nhưng việc đăng ký bảo hộ thương hiệu, kiểu dáng công nghiệp cũng không được DN chú trọng.
Theo thống kê, số lượng đơn đăng ký bảo hộ thương hiệu, kiểu dáng công nghiệp của DN Việt Nam ở nước ngoài chiếm tỷ lệ rất ít. Đơn cử tại Hoa Kỳ chỉ có 10 kiểu dáng được đăng ký hay tại Liên minh châu Âu có khoảng 166 kiểu dáng. Các kiểu dáng đăng ký chủ yếu là xe cộ, máy móc, thiết bị điện và điện tử, chai lọ, chén bát…, tập trung vào các tên tuổi như Minh Long, Vinfast.
Do đó, hình ảnh thương hiệu Việt Nam thường mờ nhạt đối với khách hàng nước ngoài. Chưa kể một số thương hiệu Việt Nam thường phải đối phó với những tranh chấp thương hiệu trên thị trường thế giới (trường hợp Trung Nguyên, Vinataba, Sa Giang, Bitis…).
Không nên xem thường
Theo ông Phạm Lê Cường - Đại diện Trung tâm chứng nhận phù hợp (QUACERT), muốn phát triển thị trường thì phải có thương hiệu tốt, muốn có thương hiệu tốt, bền vững thì chất lượng là mục tiêu nòng cốt.
TS Lê Đăng Doanh - Thành viên Ủy ban Chính sách phát triển Liên hiệp quốc - chỉ ra, trong hội nhập quốc tế, thương hiệu sản phẩm hay dịch vụ của DN là hình ảnh đại diện cho đất nước. Vì thế DN phải đăng ký và bảo vệ thương hiệu của mình trước nạn hàng giả, hàng nhái như kẹo dừa Bến Tre hay cà phê Trung Nguyên ở Trung Quốc trước đây.
Để hỗ trợ DN đăng ký bảo hộ thương hiệu, sở hữu trí tuệ, trong năm 2018, Cục Sở hữu trí tuệ cho biết sẽ tiếp tục triển khai Chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ giai đoạn 2016-2020 (Chương trình 68) với mục tiêu đổi mới, tập trung vào các nhiệm vụ hỗ trợ bảo hộ, áp dụng sáng chế; quản lý và khai thác tài sản trí tuệ của DN; hỗ trợ kiểm soát nguồn gốc và chất lượng sản phẩm được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.
Về phía Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư 29 hướng dẫn lập, quản lý và sử dụng kinh phí Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ, có hiệu lực từ ngày 11/5/2018. Theo đó, các DN sẽ được hỗ trợ tới 50 triệu đồng/thương hiệu để quảng bá, đăng ký thương hiệu sản phẩm công nghiệp hỗ trợ.
Một số DN cho biết, mặc dù việc đăng ký bảo hộ thương hiệu không tốn nhiều thời gian và thủ tục không quá rườm rà, nhưng DN chưa thực sự thấy cần thiết với quy mô hoạt động nên đã không gửi đơn đăng ký. |